Liên tục bị rớt giá cộng với việc thương lái không hỏi mua, hàng trăm tấn tỏi của nông dân các xã Vạn Hưng (huyện Vạn Ninh); Ninh Phước, Ninh Vân (thị xã Ninh Hòa), tỉnh Khánh Hòa đang lâm vào tình trạng hư hỏng. Nếu tiếp tục không tiêu thụ được trong thời gian tới thì nguy cơ đổ bỏ hàng trăm tấn tỏi hoàn toàn có thể xảy ra.
Diện tích trồng tỏi của Khánh Hòa năm 2018 lên đến gần 600ha, với nguồn giống vốn từ đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) do lâu nay nghề trồng tỏi mang lại thu nhập khá cho người dân. Năm nay, nông dân xã Vạn Hưng phấn khởi vì thu hoạch được mùa tỏi, năng suất đạt 10 tấn/ha, tăng 4-5 tấn/ha so với năm ngoái. Đầu mùa, giá tỏi tươi được thương lái thu mua với mức 25.000 đồng/kg, nhưng rất ít người bán bởi họ cho rằng giá đầu vụ thấp và hy vọng khi hết mùa thu hoạch giá tỏi có thể tăng cao trở lại.
Ông Trương Minh Hoàng, người có kinh nghiệm gần 10 năm trồng tỏi ở Khánh Hòa cho biết, năm nay giá tỏi bấp bênh, sau 5 tháng kết thúc mùa vụ thu hoạch mà thương lái vẫn không thu mua hoặc có mua thì cũng nợ tiền của nông dân nên các hộ dân trồng tỏi như ông không bán, tiếp tục đợi giá tăng.
Cũng theo ông Hoàng, từ những năm đầu trồng tỏi đến nay, đây là mùa vụ giá tỏi rớt thê thảm như vậy. Nếu như trước đây mỗi năm gia đình ông thu được khoảng 200 triệu đồng/ha từ cây tỏi thì năm nay coi như không thu được lợi nhuận.
Ông Trần Thanh Tòng, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Hưng cho biết, toàn xã có hơn 150 ha tỏi và hiện giá tỏi xuống thấp, đầu ra không ổn định. Do vậy, địa phương đang tập trung liên kết, tìm kiếm thị trường để “giải phóng” số tỏi tồn kho của người dân.
Tương tự xã Vạn Hưng, nông dân hai xã Ninh Phước và Ninh Vân của thị xã Ninh Hòa cũng được mùa tỏi. Ở Ninh Vân chỉ với 54 ha, năng suất đạt 450 tấn, nhưng đầu mùa thương lái thu mua giá tỏi tươi chỉ 25.000 đồng nên nông dân không bán, đợi giá lên cao. Càng chờ đợi, giá tỏi càng rớt. Hiện nay, giá tỏi khô loại 1 khoảng 30.000 đồng/kg, các loại còn lại khoảng 25.000 đồng/kg và theo thống kê riêng xã Ninh Vân tồn khoảng 80 tấn tỏi khô.
Ông Đỗ Hữu Minh, Phó Chủ tịch Hội nông dân xã Ninh Phước cho biết, xã còn tồn khoảng 30 tấn và nguyên nhân người dân không bán sớm là do giá đầu mùa thấp cũng như tin vào quy luật chung của thị trường cứ hết mùa vụ thu hoạch hoặc vài tháng sau thu hoạch thì giá sẽ tăng cao, nhưng năm nay càng chờ đợi thì giá tỏi càng rớt sâu.
Tìm hiểu thêm một số tiểu thương thu mua tỏi, biết được năm nay cây tỏi được mùa, trong khi cây này phục vụ chủ yếu thị trường trong nước. Hơn nữa, giá tỏi Trung Quốc và Thái Lan nhập vào nước ta cũng chỉ khoảng 15.000 đồng/kg.
Theo kinh nghiệm của người dân trồng tỏi, nếu khoảng 2 tháng nữa không xuất bán được thì toàn bộ số tỏi này sẽ bị nứt mộng, hư hỏng hoàn toàn.
Trước mắt, một nhóm thiện nguyện đã phối hợp với Công ty trách nhiệm hữu hạn Bao tiêu nông sản Khánh Hòa và Hợp tác xã sản xuất tỏi Vạn Hưng tổ chức chương trình "Giải cứu tỏi giúp dân Vạn Ninh." Bên cạnh đó, siêu thị Coopmart Nha Trang cũng thu mua giúp người dân. Tuy nhiên, hiện số lượng tỏi còn tồn đọng là rất lớn.
Người dân trồng tỏi cùng chính quyền các xã Vạn Hưng (Vạn Ninh) hay Ninh Vân, Ninh Phước (Ninh Hòa) đang trông chờ và sớm mong cây tỏi có thương hiệu bởi theo họ chỉ cần có thương hiệu như tỏi Lý Sơn (Quảng Ngãi) thì sản phẩm dễ tiêu thụ do tỏi Khánh Hòa lâu nay có chất lượng, thơm ngon...
Mới đây, Trung tâm Chất lượng nông lâm thủy sản Vùng 3 - Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản đã cấp chứng nhận VietGAP cho một số hộ dân trồng tỏi ở thị xã Ninh Hòa và xã Vạn Hưng, nhưng bước đầu vẫn khó khăn trong tiếp cận thị trường./.