Obama nghi ngờ khả năng lập vùng cấm bay ở Syria

Tổng thống Mỹ Barack Obama đã bày tỏ nghi ngờ về việc thiết lập một vùng cấm bay ở Syria cũng như các hành động quân sự lớn của Mỹ tại nước này trong cuộc chiến do Mỹ và phương Tây phát động nhằm lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad. Phát biểu ngày 17/6 trên đài truyền hình PBS, ông Obama nói những người chỉ trích hối thúc Mỹ can thiệp không hiểu rằng sẽ không có giải pháp đơn giản nào và “nếu thiết lập vùng cấm bay, chưa chắc sẽ giải quyết được vấn đề.” Những người phụ tá của ông Obama tuần trước công bố kế hoạch vũ trang cho quân nổi dậy ở Syria sau khi chính quyền Mỹ kết luận phía chính phủ đã sử dụng vũ khí hóa học. Tổng thống Mỹ bị một số nghị sĩ chỉ trích là đã lơ là Syria, nhưng ông Obama cảnh báo nhiều rủi ro nếu can thiệp quân sự trực tiếp, lặp lại khẳng định của ông về việc không để nước Mỹ bị cuốn vào một cuộc chiến nữa trên chiến trường tại Trung Đông. Đáp lại những lời kêu gọi chấm dứt hoạt động của không quân chính phủ Syria bằng sức mạnh không quân Mỹ, ông Obama nói “vấn đề là chẳng hạn, 90% những vụ chết người xảy ra không phải vì các cuộc không kích của không quân Syria. Không quân Syria thực ra không mạnh lắm, nhắm không trúng lắm”. Ông cũng nói hầu hết các hành động quân sự “diễn ra trên mặt đất”. Về khả năng lập một “hành lang nhân đạo” để bảo vệ thường dân trong vùng do phe đối lập kiểm soát, ông Obama nói một bước đi như thế sẽ đòi hỏi các chiến dịch ném bom có thể để lại những hậu quả khó lường, bao gồm khiến thêm nhiều thường dân thiệt mạng. “Nếu thiết lập một hành lang nhân đạo, liệu chúng ta sẽ đảm bảo ngăn không chỉ máy bay, mà cả tên lửa, đi vào hành lang đó? Và nếu như thế, liệu điều đó có nghĩa là chúng ta phải loại bỏ các lực lượng vũ trang ở Damascus và ném bom Damascus? Về điều gì sẽ xảy ra nếu có nạn nhân là thường dân?” ông nói trong một cuộc phỏng vấn đã được ghi âm sẵn trước khi rời Mỹ tới dự hội nghị thượng đỉnh G8 ở Bắc Ireland. Trong một bình luận hiếm thấy trước dư luận về khả năng can thiệp quân sự, ông Obama nói việc ném bom có thể trúng vào các khu vũ khí hóa học làm phát tán các khí độc hại vào trong không trung. “Và chúng ta có phải lập bản đồ tất cả các cơ sở vũ khí hóa học bên trong Syria để đảm bảo chúng ta không bỏ bom trúng một cơ sở như thế làm các chất hóa học lan ra và giết chết thường dân, chúng ta thực ra đang cố gắng ngăn cản điều gì?”
[Putin và Obama vẫn bất đồng về vấn đề Syria] Obama nói ông cũng lo nghĩ về việc cung cấp thêm vũ khí hiện đại hơn cho quân nổi dậy và bác bỏ lập luận từ một số nghị sĩ và nhà bình luận rằng một hành động như thế sẽ giúp xoay chiều cuộc chiến. Ông nói “bất cứ ý kiến nào cho rằng chúng ta, chỉ bằng một vài vũ khí chống trực thăng và chống tăng, có thể làm thay đổi cục diện là không thực tế nếu phân tích tình hình hiện giờ”. Nhắc tới các cuộc gặp trong “Phòng tình huống” ở Nhà Trắng với những chỉ huy quân sự, ông Obama nói: “Trừ khi bạn tham gia vào những cuộc thảo luận đó, sẽ khó đánh giá là bạn hiểu được sự phức tạp của tình hình và tại sao chúng tôi không thể vội vã lao vào một cuộc chiến nữa ở Trung Đông”.

Khung cảnh đổ nát ở Sbeneh, phía nam thủ đô Damascus của Syria (Nguồn: AFP)

Tuy nhiên, ông Obama cũng bác bỏ ý kiến nói vai trò của Mỹ quá mờ nhạt. Washington “bận tâm nghiêm túc tới khu vực đó, và không chỉ là vấn đề nhân đạo”, ông Obama nói. “Chúng ta có thể phải chứng kiến tình huống hỗn loạn xảy ra ở một nước lớn nằm tại biên giới như Jordan, rồi sẽ lan nhanh tới biên giới với Israel”. Ông Obama làm rõ ông phản đối việc đứng hẳn về phía những người Hồi giáo Sunni trong cuộc xung đột ở Syria như yêu cầu của một số người. Chính quyền Mỹ muốn một chính phủ Syria hòa hợp “không phân chia tôn giáo”, ông nói./.

Trần Trọng (Vietnam+)