Đại dịch COVID-19 được kiểm soát, hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh qua đường hàng không quốc tế dần trở lại bình thường.
Từ bối cảnh lưu lượng hành khách và hàng hóa xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu gia tăng, các đối tượng tội phạm ma túy xuyên quốc gia đã lợi dụng để buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy.
Lý do là bởi đường hàng không quốc tế chính là tuyến vận chuyển nhanh, cùng với đó là xu hướng phát triển của thương mại điện tử.
Đủ mọi chiêu trò, thủ đoạn tinh vi
Ngày 28/11/2022, tại Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội, Cục Hải quan Hà Nội chủ trì, phối hợp với Công an thành phố Hà Nội kiểm tra 2 lô hàng được vận chuyển qua đường hàng không, phát hiện khoảng 7,8kg nghi ma túy tổng hợp.
Trước đó, qua công tác nghiệp vụ, lực lượng Hải quan phát hiện hai lô hàng được gửi từ Đức và Séc về Việt Nam qua đường hàng không có nhiều dấu hiệu nghi vấn.
[Cảnh báo ma túy được ngụy trang dưới nhãn hiệu chocolate Chill Max]
Qua kiểm tra lô hàng gửi từ Đức về Việt Nam, lực lượng chức năng phát hiện ma túy được pha trộn, đóng gói dưới vỏ bọc các hộp bánh, kẹo, thực phẩm, kem đánh răng...
Tang vật thu giữ khoảng 4kg nghi ma túy tổng hợp (MDMA).
Kiểm tra lô hàng gửi từ Cộng hòa Séc về Việt Nam, lực lượng chức năng phát hiện khoảng 3,8kg ma túy được cất giấu dưới vỏ bọc các lọ kem dưỡng da, dầu gội...
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2022, Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh cũng liên tục phát hiện, bắt giữ hàng chục vụ việc về ma túy; tạm giữ khoảng 200kg ma túy và tiền chất các loại.
Đáng chú ý, đầu tháng 11/2022, Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với các cơ quan chức năng phát hiện gần 26kg ma túy được giấu trong các kiện hàng từ Đức, Mỹ về Việt Nam qua đường hàng không.
Ma túy được ngụy trang trong các gói càphê nhập khẩu từ Mỹ. Đây là lần đầu tiên Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh phát hiện ma túy đá và ma túy tổng hợp được vận chuyển từ Mỹ về Việt Nam với số lượng lớn.
Theo Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh, thời gian gần đây, một số đối tượng đã lợi dụng thông thoáng thủ tục đối với hàng xuất khẩu, cất giấu số lượng lớn tiền chất ma túy ngụy trang trong các gói càphê, thạch rau câu, thực phẩm chay... để xuất khẩu.
Ngoài các tuyến đường hàng không xuất trái phép ma túy được xác định là trọng điểm như Singapore, Australia... đang được cơ quan Hải quan tập trung theo dõi, đã xuất hiện thêm một vài tuyến đường vận chuyển mới, từ Malaysia, Hàn Quốc...
Trao đổi với phóng viên, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài (Cục Hải quan thành phố Hà Nội) Đinh Quang Huy cho biết từ những vụ việc phát hiện, bắt giữ thời gian qua, đặc biệt là năm 2022 cho thấy thủ đoạn của các đối tượng buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy ngày càng tinh vi, liều lĩnh và phức tạp.
Chỉ tính riêng năm 2022, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài chủ trì, phối hợp phát hiện 12 vụ vận chuyển ma túy, tang vật thu giữ hơn 260kg ma túy các loại, bắt giữ 9 đối tượng. Số vụ ma túy phát hiện năm 2022 tăng gần gấp đôi so với năm 2021.
Bên cạnh việc sử dụng các phương thức, thủ đoạn đã từng bị phát hiện như trà trộn, ngụy trang, cất giấu trong các mặt hàng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, gần đây lực lượng chức năng còn phát hiện thủ đoạn cất giấu trong máy móc, thiết bị, đồ gia dụng hòng qua mặt lực lượng chức năng hoặc đóng trong các gói vật phẩm chứa định dạng dễ che giấu như chocolate, túi càphê hòa tan...
“Các đối tượng buôn bán lợi dụng gửi qua đường hành lý xách tay của khách nhập cảnh, xuất cảnh, du học sinh, người đi công tác tại nước ngoài, đặc biệt, có những vụ việc các đối tượng còn lợi dụng người nước ngoài mắc bệnh hiểm nghèo để vận chuyển ma túy nhập cảnh vào Việt Nam,” ông Đinh Quang Huy cho biết và thông tin, đó là vụ việc đối tượng quốc tịch Canada bị phát hiện vận chuyển hai kiện hành lý chứa cần sa nhập cảnh vào Việt Nam qua đường hàng không vào giữa năm 2022.
Nỗ lực đấu tranh, ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình vận chuyển trái phép chất ma túy qua tuyến hàng không vào nội địa, Chi cục Hải quan Cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài đã xác định, kiểm soát ma túy tiếp tục là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2023.
Đơn vị đang bám sát sự chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan thành phố Hà Nội thực hiện đồng bộ các quy trình nghiệp vụ công khai cũng như bí mật để đạt được hiệu quả cao trong công tác phòng, chống ma túy. Đặc biệt công tác phối hợp với các lực lượng chức năng tiếp tục thực hiện chặt chẽ.
“Nếu như trước đây, người nhận hàng ghi tên cụ thể thì nay các đối tượng thay đổi phương thức, phần lớn chuyển hàng qua công ty vận chuyển, không ghi địa chỉ cụ thể. Do đó, cần sử dụng biện pháp nghiệp vụ và bí mật để phối hợp với các lực lượng bắt giữ đối tượng và tang vật,” ông Đinh Quang Huy cho biết.
Đơn vị cũng tăng cường công tác thu thập thông tin về hành khách qua Hệ thống xử lý thông tin hàng không, doanh nghiệp làm thủ tục xuất nhập khẩu, doanh nghiệp kinh doanh kho bãi nhằm ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm pháp luật hải quan; đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng trong và ngoài ngành thu thập thông tin và xây dựng chuyên án phòng, chống ma túy.
Đặc biệt, đơn vị cũng tăng cường xử lý các trang thiết bị chuyên dùng, công cụ kiểm tra không xâm nhập như máy phát hiện ma túy, máy X-quang, chó nghiệp vụ... nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn hoạt động vận chuyển trái phép ma túy qua đường hàng không.
Với hàng loạt các giải pháp được triển khai ngay đầu năm 2023, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài đã chủ trì xác lập một chuyên án về phòng chống ma túy, đã bắt giữ một vụ ma túy trọng lượng khoảng 55kg ma túy tổng hợp. Chi cục đang tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng điều tra, phá án.
Tại Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh, các biện pháp chủ động ngăn ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy cũng được đơn vị này tập trung triển khai ngay từ đầu năm 2023.
Để kịp thời phát hiện các vụ vận chuyển trái phép các chất ma túy, đơn vị đã chỉ đạo đội nghiệp vụ tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát và soi chiếu toàn bộ bưu kiện gửi từ nước ngoài về và xuất đi; đồng thời nâng cao trách nhiệm trong công việc, xem xét lô hàng nghi vấn cao để có biện pháp kiểm tra, kiểm soát.
Song song đó, đơn vị cũng tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng, đặc biệt Cục Điều tra chống buôn lậu, lực lượng Công an, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy Hải quan Hà Nội để kịp thời phát hiện các vụ việc.
Theo ông Nguyễn Quang Dũng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh (Cục Hải quan thành phố Hà Nội), từ các vụ việc bị phát hiện, bắt giữ, đơn vị nhận định tội phạm ma túy đã và đang lợi dụng đường chuyển phát nhanh để trà trộn ma túy trong các lô hàng quà biếu, tặng, tên người nhận chung chung để vận chuyển ma túy vào Việt Nam.
Năm 2022 số vụ ma túy do đơn vị phối hợp, chủ trì bắt giữ là 12 vụ, tăng đáng kể so với năm 2021.
Để đấu tranh có trọng điểm, triệt phá thành công các vụ ma túy, đơn vị tăng cường trang thiết bị chuyên dụng, kiểm soát chặt các tuyến đường trọng điểm.
“Đối với hàng nhập chú trọng tuyến đường từ châu Âu về Việt Nam, đặc biệt các nước Đức, Hà Lan, Séc. Mặt hàng xuất đi nước ngoài quan tâm các lô hàng đi các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, New Zealand... Đơn vị tăng cường biện pháp sử dụng trang thiết bị chuyên dụng, máy ngửi ma túy hiện đại được trang bị nhằm phát hiện, bắt giữ các vụ ma túy,” ông Nguyễn Quang Dũng nhấn mạnh.
Thông tin từ Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng Cục Hải quan) cũng cho thấy thời gian qua, việc vận chuyển hàng cấm, trong đó có ma tuý tiếp tục diễn ra với nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi. Do vậy, trong công tác đấu tranh với tội phạm ma túy, ngành Hải quan chú trọng phân tích rủi ro nhằm xác định trọng điểm.
Xác định lượng khách xuất nhập khẩu và hàng hóa xuất nhập cảnh thời gian tới sẽ tăng cao, lực lượng hải quan đã có kế hoạch chống buôn lậu và triển khai phương án kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ. Đồng thời, cảnh báo, kiểm tra hướng dẫn nghiệp vụ đối với lực lượng chống buôn lậu trong toàn ngành.
Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan xây dựng quy chế phối hợp giữa Tổng cục Hải quan với các ngành, như với Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng-Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; phối hợp với lực lượng Công an trong đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy...; trong đó chú ý hành vi lợi dụng luồng xanh để cất giấu hàng lậu, hàng cấm.
Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện - Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy (C04) Bộ Công an, C04 đã làm việc với Tổng cục Hải quan, Cục Điều tra chống buôn lậu đẩy mạnh phối hợp ngăn chặn tội phạm ma túy. Từ đó, nêu cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ hải quan, khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ khẩn trương báo tin cho lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy để có phương án đấu tranh kịp thời.
Bên cạnh đó, phối hợp công an địa phương, nhất là các địa phương có sân bay quốc tế rà soát, điều tra cơ bản các doanh nghiệp có chức năng chuyển phát nhanh và đối chiếu Luật Bưu chính để rà soát, bổ sung kịp thời những quy định khắc phục sơ hở, thiếu sót.
Thông qua tăng cường giao ban, trao đổi thông tin và phối hợp giữa các lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy sẽ kịp thời lập chuyên án bắt giữ, đồng thời qua mỗi chuyên án sẽ tìm ra “khoảng trống,” bất cập, từ đó kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước điều chỉnh, siết chặt các quy định, không để kẽ hở cho tội phạm ma túy lợi dụng.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện cũng cho rằng một biện pháp không thể thiếu là tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin với lực lượng chức năng các nước để ngăn chặn hiệu quả nguồn ma túy thẩm lậu từ sớm, từ xa qua đường hàng không, đường bưu điện./.