Cuốibản Hố Than, xã Mường Than, huyện Than Uyên (Lai Châu) có một lối mòndẫn vào rừng gỗ quý pơmu của khu bảo tồn thiên nhiên Hoàng Liên-VănBàn (Lào Cai). Đoạn ngay phía ngoài đường mòn ở cuối bản Hố Than nàyvừa dốc vừa trơn trượt ngay cả khi trời nắng. Đó là do những tấm gỗ pơmunặng hàng chục cân, được lâm tặc hàng ngày kéo trượt trên mặt đường,tuồn ra khỏi rừng. Ruột rừng tuồn qua bản Hố Than AnhGiàng A D..., bản Hố Than, nhà ở ngay đầu lối mòn này cho biết, khoảng 3năm nay, ngày nào cũng có nhiều người đi qua nơi này lên rừng Văn Bànlấy gỗ pơmu về bán. Mưa cũng đi, nắng cũng đi, cứ 3 giờ sáng là họ lênrừng, đến tận 10 giờ đêm mới hết người về. Ngày nhiều nhất có đến cảtrăm tấm gỗ pơmu được lâm tặc vận chuyển qua lối này, còn ngày ít con sốnày cũng khoảng 30-40 tấm. Họ không phải là người Mông bảnHố Than mà là người Thái ở các bản Én Nọi, Én Luông… của xã Mường Than.Đàn ông thì xẻ gỗ trên rừng, đàn bà thì đón gỗ vác, lôi kéo về. Cứkhoảng 12 giờ trưa thì gỗ pơmu được tập kết, tuồn ra khỏi khu vực cuốibản Hố Than. Từ đây gỗ pơmu được các chủ xưởng mộc đón lõng mua, vậnchuyển bằng xe máy hoặc được các lâm tặc mang về nhà cất giấu chờ chủxưởng mộc đến tận nhà mua. Mỗi tấm gỗ pơmu có chiều dài khoảng 2 mét,dày từ 10 phân đến 40 phân có giá từ 500.000 đồng đến 800.000 đồng. Bíthư Đảng ủy xã Mường Than Lường Văn Pầng cũng bức xúc cho biết sự việcnày diễn ra cách đây đã nhiều năm nay. Cấp ủy, chính quyền, cùng cáclực lượng chức năng của xã Mường Than đã tiến hành tuyên truyền, vậnđộng, tổ chức cho người dân trong xã ký cam kết bảo vệ rừng thườngxuyên, đồng thời nhiều lần kiến nghị với các đoàn công tác cấp trênnhưng đến nay vẫn chưa ngăn chặn triệt để. Thậm chí sự việc này nay còncó chiều hướng phức tạp hơn khi mà cách đây khoảng một tháng, anh LườngVăn Bương (sinh năm 1984, ở bản Én Nọi) đã thiệt mạng khi lên rừng VănBàn đốn gỗ do cây đổ bất ngờ.
Anh Lường Văn Bương thiệt mạngkhi lên rừng Văn Bàn đốn gỗ,
không kịp dặn dò một lời với người vợ trẻ và haicon thơ dại.
Theo Bí thư Đảng ủy xã Mường Than, muốnngăn chặn tình trạng này triệt để thì đầu tiên các cơ quan chức năng từtrên đến dưới phải cùng vào cuộc bởi “không có người mua thì dân cũngchẳng đi làm.” Thiếu vắng lực lượng kiểm lâm Chủmột trong 7 xưởng gỗ chuyên sản xuất các sản phẩm từ gỗ pơmu trongnhiều năm nay, ở thôn Cẩm Trung 2, xã Mường Than khoe với chúng tôi rằngthường mua gỗ pơmu của người dân quanh vùng, “làm bao nhiêu mua ngầnấy” và “có nhiều tiền mua cả ôtô cũng được.” Còn nếu mua sản phẩm gỗpơmu của chủ xưởng gỗ này, anh ta có thể lo vận chuyển hàng đến tận nơi.Mua với số lượng nhiều, còn được anh ta cử người đến tận nhà lắp đặtmiễn phí. "Nếu cần khoảng 100 cái giường gỗ pơmu, chỉ cần huy động trongvòng gần một tháng là đủ," Chủ một trong 7 xưởng gỗ khẳng định. Giảithích cho chuyện tại sao lại có thể đảm bảo vận chuyển sản phẩm đi cácnơi và thu mua gỗ pơmu an toàn, trót lọt, chủ xưởng mộc này cho biếtmỗi năm “làm luật” với người của cơ quan chức năng Than Uyên, hai lần từ20 triệu đến 30 triệu đồng, có năm, anh “mất” nhiều nhất đến cả trămtriệu. Đấy là chưa kể, đột xuất “nó đánh bạc thua, nó đến hỏi vay tiền,”“nó rủ đi uống càphê…"
Đội xe môtô đón lõng, thu mua khi gỗ pơmu rađến cửa rừng
Cũng theo chủ xưởng này thì hiện nay, xưởng của anh đang khó làm ăn nên mỗi tháng anh chỉ bán được khoảng chục sản phẩm. Cònchủ một xưởng gỗ khác cũng ở thôn Cẩm Trung 2 cho biết, nhà anh làxưởng gỗ nhỏ nhất ở thôn, chuyên làm theo đặt hàng của khách quen chứkhông làm hàng chợ. Mỗi tháng cũng làm 5 đến 7 chiếc giường, tủ pơmu.Sản phẩm làm ra cứ gửi xe khách, cước 500.000 đồng nếu về thị xã LaiChâu và 800.000 đồng về Hà Nội. Ông Bùi Thụy Anh, Hạt phó HạtLiểm lâm huyện Than Uyên cho rằng “không có chuyện A, B, C” ở đây. Anhnày chỉ thừa nhận do địa bàn rộng, lực lượng mỏng, lực lượng kiểm lâmgặp khó trong việc kiểm soát người dân lên rừng làm nương, làm thảo quảrồi tận thu gỗ pơmu ở địa bàn giáp ranh. Nhưng ông này lại cho biết,riêng trong 8 tháng đầu năm 2013, lực lượng Kiểm lâm Than Uyên đã xử lý26 vụ vi phạm lâm luật, trong đó có đến 25 vụ xử lý vi phạm vận chuyểngỗ pơmu trái phép ở tại địa bàn xã Mường Than. Mặc dù rừng củaThan Uyên không có loài cây pơmu, không có tổ chức, cá nhân nào đượcphép khai thác, tận thu gỗ pơmu nhưng trên địa bàn huyện vẫn có sản phẩmtừ gỗ pơmu, có nguồn từ gỗ thanh lý. Ông Hạt phó Hạt kiểm lâm huyệnThan Uyên lý giải những sản phẩm này “có tháng không xác nhận cái nào,có tháng nhiều cũng chỉ xác nhận cho 1 đến 2 sản phẩm, vận chuyển, bánra thị trường." Như vậy có thể thấy, lý giải của ông Hạt phóHạt kiểm lâm huyện Than Uyên không phản ánh đầy đủ thực tế những gì đangdiễn ra tại khu vực tập kết gỗ pơmu ở riêng bản Hố Than và những xưởnggỗ lậu ngay tại xã Mường Than. Thiết nghĩ, các cơ quan chứcnăng tỉnh Lai Châu cần sớm vào cuộc quyết liệt để làm rõ vấn đề này vàngăn chặn triệt để nạn “rút ruột” rừng khu bảo tồn thiên nhiên HoàngLiên-Văn Bàn đã diễn ra từ nhiều năm nay và hiện đang có chiều hướngngang nhiên, phức tạp hơn./.
Hoài Sơn (TTXVN)
