Tỉnh Hà Tĩnh có 13 đơn vị hành chính cấp huyện gồm 1 thành phố, 2 thị xã và 10 huyện; 216 đơn vị hành chính cấp xã gồm 182 xã, 21 phường và 13 thị trấn.
Số lượng đơn vị hành chính thuộc diện bắt buộc sắp xếp giai đoạn 2023-2025 gồm 1/13 đơn vị hành chính cấp huyện (thị xã Hồng Lĩnh), 53/216 đơn vị hành chính cấp xã (4 phường, 1 thị trấn và 48 xã).
Theo tỉnh Hà Tĩnh, cấp ủy, chính quyền tỉnh đã quán triệt đầy đủ, kịp thời chủ trương của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030; đồng thời, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành cấp tỉnh và các địa phương tổ chức triển khai.
Tỉnh đã tổ chức Hội nghị toàn tỉnh (theo hình thức trực tuyến 3 cấp) để quán triệt các văn bản của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính đến từng đơn vị hành chính cấp xã.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 37-CT/TU về lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030; thành lập Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tỉnh Hà Tĩnh với 52 thành viên do Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban Chỉ đạo.
Ủy ban Nhân dân tỉnh cũng đã ban hành kế hoạch về thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030, trong đó đã đề ra 31 nhiệm vụ trọng tâm gắn trách nhiệm của từng sở, ngành, cơ quan, đơn vị và địa phương liên quan; đồng thời xây dựng lộ trình thực hiện với các mốc thời gian bám sát quy định tại Nghị quyết số 117/NQ- CP của Chính phủ về Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025.
Trên cơ sở đề xuất của các địa phương, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã xây dựng phương án tổng thể sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025; báo cáo, trình Ban Chỉ đạo tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh xem xét, quyết định theo thẩm quyền.
Sau khi có ý kiến thống nhất của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã ban hành Phương án tổng thể sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025 trình Bộ Nội vụ xem xét, cho ý kiến (hoàn thành trước mốc thời gian Chính phủ quy định, ngày 31/10/2023).
Từ ý kiến của Bộ Nội vụ và các bộ, ngành Trung ương, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã chỉ đạo Sở Nội vụ, các sở, ngành, địa phương nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện Phương án tổng thể. Được sự thống nhất của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã ban hành Văn bản số 1191/UBND-NC2 về Phương án tổng thể sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025, báo cáo Bộ Nội vụ tổng hợp theo quy định.
Cấp ủy, chính quyền địa phương cấp huyện, cấp xã đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo; thành lập Ban Chỉ đạo; ban hành kế hoạch tổ chức thực hiện; xây dựng phương án, đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của địa phương; tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên, người lao động và nhân dân tại các đơn vị thực hiện sắp xếp để tạo sự đồng thuận, ủng hộ, thống nhất cao về chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính các cấp giai đoạn 2023-2025.
Theo phương án sắp xếp của Hà Tĩnh, đối với cấp huyện, thực hiện sắp xếp 4 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 1 thành phố và 3 huyện, giảm 1 đơn vị. Theo đó, điều chỉnh, mở rộng địa giới đơn vị hành chính thành phố Hà Tĩnh trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của 14 xã giáp ranh liền kề thuộc các huyện Thạch Hà, Lộc Hà và Cẩm Xuyên vào thành phố Hà Tĩnh.
Cụ thể, nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của 11 xã gồm xã Đỉnh Bàn, xã Thạch Hải, xã Thạch Hội, xã Thạch Khê, xã Thạch Lạc, xã Thạch Thắng, xã Thạch Trị, xã Thạch Văn, xã Tượng Sơn, xã Tân Lâm Hương và xã Thạch Đài thuộc huyện Thạch Hà vào thành phố Hà Tĩnh.
Sáp nhập đơn vị hành chính: Giữ gìn bản sắc địa phương qua tên gọi làng, xã
Không chỉ đơn thuần là một danh xưng, tên gọi làng, xã còn là nơi lưu giữ ký ức lịch sử, văn hóa, bản sắc địa phương, là sợi dây gắn kết con người với quê hương.
Nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của xã Cẩm Vịnh và xã Cẩm Bình thuộc huyện Cẩm Xuyên; xã Hộ Độ thuộc huyện Lộc Hà vào thành phố Hà Tĩnh. Nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của 11 xã, thị trấn còn lại gồm thị trấn Lộc Hà, xã Thịnh Lộc, xã Tân Lộc, xã Hồng Lộc, xã Ích Hậu, xã Phù Lưu, xã Thạch Mỹ, xã Mai Phụ, xã Bình An, xã Thạch Kim và xã Thạch Châu thuộc huyện Lộc Hà vào phần diện tích tự nhiên, dân số còn lại của huyện Thạch Hà.
Như vậy, sau sắp xếp, Hà Tĩnh có 12 đơn vị hành chính cấp huyện, trong đó có 1 thành phố (Hà Tĩnh), 2 thị xã (Hồng Lĩnh, Kỳ Anh) và 9 huyện, giảm 1 huyện là Lộc Hà.
Đối với cấp xã, thực hiện sắp xếp 24 đơn vị hành chính gồm 17 xã, 5 phường, 2 thị trấn; trong đó có 11 đơn vị thuộc diện sắp xếp, 5 đơn vị khuyến khích, 8 đơn vị liền kề, giảm 7 đơn vị.
Đối với các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp giai đoạn 2023- 2025 còn lại chưa sắp xếp, xét trong bối cảnh, điều kiện chung của cả tỉnh và tình hình thực tiễn của từng địa phương, tỉnh Hà Tĩnh kiến nghị và đề xuất Trung ương chưa thực hiện sắp xếp 1 đơn vị hành chính cấp huyện (thị xã Hồng Lĩnh) và 42 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 39 xã, 2 phường, 1 thị trấn do có yếu tố đặc thù và đánh giá tình hình thực tiễn của từng địa phương.
Hà Tĩnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ, có diện tích tự nhiên 5.994,45km2, dân số hơn 1,6 triệu, phía Bắc giáp tỉnh Nghệ An, phía Nam giáp tỉnh Quảng Bình, phía Đông giáp vịnh Bắc Bộ với đường bờ biển dài 137km, phía Tây giáp 2 tỉnh Bolikhamsai và Khammouane của Lào với đường biên giới dài 164km.
Giai đoạn 2019-2021, tỉnh Hà Tĩnh là một trong những địa phương thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính nhiều nhất của cả nước (đứng thứ 4 cả nước), thực hiện sắp xếp 80 đơn vị cấp xã, giảm được 46 đơn vị./.