Lãnh đạo Đại học Thái Nguyên chúc mừng giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn. (Ảnh: Đại học Thái Nguyên)“Thời chúng tôi và những thế hệ đi trước có thể ăn đói, chịu đựng khó khăn mà vẫn say mê làm khoa học và cống hiến, nhưng đừng yêu cầu các bạn trẻ thời nay phải như thế,” nữ giáo sư toán học Lê Thị Thanh Nhàn tâm sự.
Năm nay, lần thứ hai sau 35 năm, Việt Nam có thêm một nữ giáo sư toán học, đó là giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn, Hiệu phó trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên.
Nhịn đói, vẫn mê toán
Chia sẻ tại Lễ trao chứng nhận đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư sáng nay, 12/11, giáo sư Nhàn xúc động nói: “Sự thật như trong mơ! Tôi cảm thấy rất vinh dự và vô cùng tự hào khi nhận chức danh giáo sư ở tuổi 45!”
Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn sinh năm 1970, tại Thừa Thiên Huế, sau đó theo cha mẹ ra Bắc ở Thái Nguyên.
Nhớ về những ngày thơ ấu, giáo sư Nhàn bảo, đó là chuỗi ngày gian khó vô cùng, phải nhịn đói thường xuyên. Do nhiều năm tháng ở chiến trường, bố bị sốt rét liên miên rồi mất sớm. Nhưng với giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn, chính tinh thần lạc quan, yêu đời của bố đã truyền cho các con một sức sống mãnh liệt.
Từ phổ thông, chị đã thích toán nên thi vào khoa Toán của Đại học Sư phạm Việt Bắc. Trong suốt bốn năm đại học thời bao cấp, với sự giúp đỡ của gia đình, thầy cô, bạn bè, và sự nỗ lực không ngừng của bản thân, chị đã vươn lên dẫn đầu trong khóa học, tốt nghiệp loại giỏi và được giữ lại trường giảng dạy khi mới tròn 20 tuổi.
“Đối với tôi, nghiên cứu toán là được làm điều mình thích, phát huy năng lực và đóng góp cho sự nghiệp khoa học và đào tạo. Thành công hôm nay của tôi bắt đầu từ sự yêu thích đó,” giáo sư Nhàn chia sẻ.
Yêu thích toán nên giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn cho biết chị đã vô cùng hạnh phúc khi may mắn được giáo sư Nguyễn Tự Cường, một nhà toán học uy tín quốc tế, một người thầy tâm huyết, đồng ý hướng dẫn và theo dõi suốt chặng đường từ một cô học viên miền núi ngơ ngác đến khi trở thành một giáo sư.
Bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến giáo sư Lê Tự Cường, giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn cũng chia sẻ chị biết ơn cả những người thầy đã dìu dắt mình trong những ngày gian khó, biết ơn gia đình đã luôn đồng hành, chia sẻ.
“Chúng tôi không làm hình mẫu”
Khẳng định những gì đạt được hôm nay là kết quả của sự say mê và nỗ lực không mệt mỏi của bản thân suốt một thời gian dài, nhưng giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn cho rằng, cuộc sống vốn có nhiêu đường đi và “tôi không có ý định mang mô hình của chúng tôi ra để làm mẫu cho tất cả các bạn trẻ.”
“Thời chúng tôi và những thế hệ đi trước có thể ăn đói, chịu đựng khó khăn mà vẫn say mê làm khoa học và cống hiến, nhưng đừng yêu cầu các bạn trẻ thời nay phải như thế,” giáo sư Nhàn nói.
Theo giáo sư Nhàn, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng những người trẻ ngày càng ít ham mê nghiên cứu, nhất là với các ngành khoa học cơ bản, là do chế độ chính sách chưa thỏa đáng.
“Sự thật là lương của các đồng nghiệp tôi ở Viện Toán học chỉ 3-4 triệu đồng/tháng, lương của các giáo sư như thầy tôi cũng chỉ 8-9 triệu đồng/tháng. Như thế thì làm sao có thể yên tâm nghiên cứu khoa học?” giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn chia sẻ.
Tuy nhiên, giáo sư Nhàn cũng rất lạc quan khi cho rằng vì dù ngày nay ít người giỏi chọn sự nghiệp nghiên cứu khoa học, vẫn có những người có nhiều công trình xuất sắc. Vẫn có những người đã bỏ lại điều kiện ưu đãi ở nước ngoài để trở về phục vụ đất nước trong bối cảnh môi trường làm việc còn quá vất vả, thiếu thốn.
“Tôi tin rằng, nếu có cơ chế, chính sách hợp lý của Nhà nước và các cơ quan hữu quan, có sự quan tâm tài trợ thích đáng của các tổ chức, các bộ, ngành thì cách nghĩ của giới trẻ sẽ thay đổi, sẽ ngày càng nhiều người xuất sắc theo đuổi ước mơ trở thành nhà khoa học chân chính,” giáo sư Nhàn nói./.
Vài nét về tân giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn
Giáo sư Lê Thị Thanh Nhàn sinh năm 1970, quê ở Thừa Thiên Huế, lớn lên tại Thái Nguyên.
Tốt nghiệp khoa Toán, Đại học Sư phạm Việt Bắc năm 1990, giáo sư Nhàn nhận học vị thạc sỹ tại Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1995 và học vị tiến sỹ tại Viện Toán học năm 2001.
Năm 2005, tiến sỹ Lê Thị Thanh Nhàn được công nhận chức danh phó giáo sư ở tuổi 35 và là phó giáo sư trẻ tuổi nhất năm đó.
Năm 2007, tiến sỹ Nhàn được trao Giải thưởng Khoa học Viện toán học cho cụm công trình nghiên cứu về Đại số Giao hoán. Đây là giải thưởng khoa học uy tín được trao hai năm một lần cho không quá hai nhà toán học xuất sắc của Việt Nam dưới 40 tuổi.
Năm 2011, tiến sỹ Nhàn được nhận Giải thưởng Kovalevskaia, giải thưởng cao quý được trao tặng thường niên cho các nhà khoa học nữ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.
Với thành tích nghiên cứu khoa học liên tục được công bố quốc tế, tiến sỹ Nhàn đã được bầu vào Hội đồng khoa học ngành Toán của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia suốt ba nhiệm kỳ, từ năm 2009 đến 2017./.
* 35 năm trước (năm 1980), nữ giáo sư toán học đầu tiên của Việt Nam là bà Hoàng Xuân Sính.
