Tân Thủ tướng Boris Johnson và triển vọng quan hệ Anh-Mỹ

Tân Thủ tướng Anh Boris Johnson phát biểu tại cuộc họp Hạ viện ở thủ đô London ngày 25/7/2019. (Nguồn: THX/TTXVN)

AFP đưa tin mối quan hệ giữa tân Thủ tướng Anh Boris Johnson và Tổng thống Mỹ Donald Trump được ca tụng là cơ hội để thiết lập lại “mối quan hệ đặc biệt” giữa Anh và Mỹ, tuy nhiên hai nhà lãnh đạo thiếu kiên định này có thể nhận ra rằng việc hòa hợp với nhau sẽ khó hơn dự đoán.

Tổng thống Trump nhanh chóng chúc mừng ngay sau khi “ông bạn Boris” - cựu Thị trưởng London - giành chiến thắng trong đua đua trở thành tân Thủ tướng Anh ngày 23/7.

Ông Trump viết trên trang Twitter: “Ông ấy (Boris Johnson) sẽ rất tuyệt."

Sự nhiệt tình này trái ngược hoàn toàn so với những lời nhận xét của Tổng thống Trump về người tiền nhiệm của ông Johnson - bà Theresa May, người mà ông từng nhắc đến trong một tweet trước đó là đã "làm rất tồi" khi xử lý vấn đề Brexit.

Mối quan hệ giữa hai nước đồng minh lâu năm đã suy yếu dần dưới thời của Tổng thống Trump và cựu Thủ tướng May, và thực sự chạm đáy khi Đại sứ Anh tại Washington Kim Darroch từ chức sau khi làm rò rỉ những bức điện mật mà trong đó nhận xét chính quyền của Tổng thống Trump là “thiếu năng lực."

Tuy nhiên theo Nile Gardiner, từng là cố vấn của cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher và hiện đang làm việc cho Quỹ Di sản - một cơ quan tham mưu có quan điểm bảo thủ của Mỹ, ông Johnson - người được sinh ra ở New York - "đại diện cho một quan điểm thân Mỹ rất rõ ràng và ủng hộ một liên minh xuyên Đại Tây Dương."

Tham vọng của ông Johnson

Nhà lãnh đạo mới của đảng Bảo thủ Anh kiên quyết đưa nước Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) vào mùa Thu tới - một việc mà một người chống lại chủ trương toàn cầu hóa như ông Trump ủng hộ nhiệt tình, và xây dựng quan hệ gần gũi hơn với Washington.

Ông Gardiner nói: “Chúng ta sẽ được thấy mối quan hệ hợp tác chặt chẽ nhất giữa hai nhà lãnh đạo của Mỹ và Anh kể từ thời ông Ronald Reagan và bà Margaret Thatcher."

[Tân Thủ tướng Johnson hứa hẹn "thời kỳ hoàng kim" cho nước Anh]

Hai người đàn ông này giống nhau từ việc cùng ủng hộ chủ nghĩa dân túy cho tới mái tóc vàng.

Ian Bremmer, người đứng đầu Eurasia Group, công ty chuyên phân tích rủi ro chính trị toàn cầu, nói: “Nhìn chung, họ là những 'đồng hương' về ý thức hệ, đều thuộc phe cánh hữu, có xu hướng dân túy nhiều hơn, chống lại các quan điểm chính trị đúng đắn và chống lại các nguyên tắc truyền thống của xã hội.”

Tuy nhiên, ông Bremmer cũng nhấn mạnh rằng, nếu nhìn nhận kĩ càng hơn thì mối quan hệ của họ “rất thiếu ổn định và không đáng tin cậy.”

Ông Bremmer nói với AFP: “Boris Johnson và Donald Trump có tính cách giống nhau và có cùng xu hướng đối với giới truyền thống. Cả hai đều không có một hệ tư tưởng và đều quan tâm đến bản thân mình nhiều hơn là các vấn đề xung quanh."

Sự phân tích này dường như đã được chứng minh khi chính Tổng thống Mỹ ngày 23/7 đã ngợi ca ông Johnson là “Trump của nước Anh."

Với hai cá tính lớn đều rất thích ánh hào quang như vậy, có thể sẽ có mâu thuẫn. Một người ngờ nghệch có tiếng như ông Johnson rất dễ kích động một Tổng thống nổi tiếng là hay tự ái như ông Trump.

Ông Bremmer nói: “Boris Johnson đã từng làm phật ý nhiều người, những người còn khó bị làm phật ý hơn Donald Trump.”

Đàm phán thương mại căng thẳng

Mối quan hệ giữa ông Johnson và ông Trump trước giờ cũng không phải là luôn suôn sẻ.

Năm 2015, khi Donald Trump đang tranh cử vào Nhà Trắng và tuyên bố rằng không nên tới một vài khu vực ở London vì những phần tử Hồi giáo quá khích, ông Johnson - Thị trưởng London lúc bấy giờ - đáp trả lại bằng cách nói rằng ông sẽ không đi đến một vài khu vực ở New York bởi “có nguy cơ chạm trán với Donald Trump."

Kể từ khi đó, ông Johnson, từng làm Bộ trưởng Ngoại giao Anh trong khoảng thời gian ngắn, thường giữ khoảng cách với nhà lãnh đạo Mỹ, kể cả trong vụ việc liên quan tới những lời lẽ công kích gần đây của ông Trump về 4 nữ nghị sỹ Quốc hội Mỹ - hành động bị lên án là "phân biệt chủng tộc."

Ông Johnson cũng phản đối Tổng thống Trump về vấn đề Iran, thậm chí năm ngoái ông còn dẫn một đoàn đại biểu sang Washington để cố gắng thuyết phục ông Trump không rút khỏi thỏa thuận 2015 để kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran nhưng không đạt được kết quả.

Trong tuần qua, Iran đã làm mối quan hệ "đặc biệt" giữa Anh và Mỹ thêm căng thẳng sau khi chính quyền Trump tuyên bố rõ ràng rằng Washington coi việc Tehran bắt giữ tàu chở dầu của Anh ở vùng Vịnh là vấn đề của Anh chứ không phải của Mỹ.

Mặc dù Tổng thống Mỹ đưa ra lời hứa về một thỏa thuận thương mại “phi thường” với Anh hậu Brexit - một lời đề nghị mà ông Johnson đã dùng để thuyết phục những người ủng hộ ông rằng “ly hôn” với châu Âu sẽ không phải là một thảm họa, song các cuộc đàm phán giữa hai bên có thể sẽ không dễ dàng gì.

Luigi Scazzieri, làm việc tại Trung tâm Cải cách châu Âu ở London, đã nói: “Mặc dù hai nhà lãnh đạo này có thể giống nhau về tính cách, nhưng lợi ích của họ thì lại khác nhau. Tham vọng của ông Johnson trong việc kí kết một thỏa thuận thương mại với Mỹ có lẽ sẽ bị bản năng ‘Nước Mỹ trước tiên’ của ông Trump dập tắt."

"Tổng thống Trump không chắc sẽ nhượng bộ Anh trong một cuộc đàm phán thương mại, thay vào đó, ông sẽ tìm cách tăng tối đa lợi ích cho nước Mỹ bằng cách ép buộc Anh mở rộng lĩnh vực nông nghiệp và dịch vụ y tế - một đề nghị có thể khiến hai nước không thể đi đến một thỏa thuận nào cả”./. 

(Vietnam+)