Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua biên giới; đồng thời đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo tại văn bản số 808/VPCP-KTTH ngày 5/2/2020 về hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua biên giới và Công điện số 224/CĐ-TTg ngày 12/2/2020 về việc tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu vận chuyển hàng hóa qua biên giới; trong đó cho phép tiếp tục hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu phụ Tân Thanh và Cốc Nam - tỉnh Lạng Sơn và lối mở Km3+4 phường Hải Yên, thành phố Móng Cái - tỉnh Quảng Ninh.
Việc cho phép khôi phục lại hoạt động của các cửa khẩu biên giới theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 224/CĐ-TTg và áp dụng thống nhất quy trình kiểm soát, phòng, chống dịch bệnh theo hướng dẫn của Bộ Y tế tại công văn số 829/BYT-MT đã kịp thời tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu hàng hóa, nhất là mặt hàng nông sản và trái cây tươi qua biên giới phía Bắc; đồng thời vẫn đảm bảo phòng, chống dịch hiệu quả.
Mặc dù hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa đã được khôi phục trở lại, nhưng tiến độ chậm hơn nhiều so với trước đây do bắt buộc phải thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, thiếu nhân lực tham gia vào quá trình xuất nhập khẩu, vận chuyển, giao nhận, bốc xếp, sang tải hàng hóa tại khu vực cửa khẩu hai nước Việt Nam và Trung Quốc.
Tính đến ngày 30/3, trên toàn tuyến biên giới phía Bắc đang tồn khoảng 1.175 xe; trong đó riêng tỉnh Lạng Sơn tồn 1.086 xe, chủ yếu là thanh long, dưa hấu, chuối, xoài, mít.
[Đề xuất cho phép thông quan hàng hóa qua các cửa khẩu phụ]
Trước tình hình dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 27/3/2020 về quyết liệt thực hiện đợt cao điểm phòng, chống dịch bệnh COVID-19 và Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch bệnh COVID-19.
Hơn nữa, Trung Quốc cũng tăng cường siết chặt kiểm soát đối với người và phương tiện vận tải của Việt Nam tại khu vực cửa khẩu biên giới khi tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp.
Mới đây, các cơ quan chức năng Trung Quốc đã thông báo tới các cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn về việc không cho các lái xe đến từ một số tỉnh, thành phố, trước mắt là Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng và Bình Thuận được giao, nhận hàng hóa nhập khẩu vào Trung Quốc do các địa phương này đang phát sinh diễn biến phức tạp về dịch bệnh.
Tại các địa phương có lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn như Quảng Ninh, Lạng Sơn và Lào Cai, Ủy ban nhân dân các tỉnh đã sớm thiết lập quy trình “vùng đệm,” sử dụng địa điểm thuộc khu vực cửa khẩu để làm khu vực cách ly.
Tuy nhiên, để có đội ngũ lái xe đủ lớn thực hiện việc chuyển tiếp hàng hóa sang Trung Quốc, giúp đội ngũ lái xe từ nội địa lên khu vực biên giới đang gặp khó khăn.
Đặc biệt, trong bối cảnh năng lực thông quan của các cửa khẩu biên giới được mở lại như hiện nay vẫn chưa được cải thiện nhiều; đồng thời phải áp dụng thêm các phương án kiểm soát nghiệm ngặt, phòng, chống dịch bệnh trên phạm vi cả nước trong thời gian tới đây có khả năng ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động vận chuyển, xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới giáp với Trung Quốc.
Trong khi đó, một số mặt hàng nông sản, trái cây tươi sẽ tiếp tục vào thời điểm chính vụ để xuất khẩu sang Trung Quốc, nếu như lưu lượng xe và hàng hóa xuất khẩu từ các tỉnh, thành phố đưa lên khu vực cửa khẩu biên giới phía Bắc ngày càng nhiều, tình trạng ùn ứ, ách tắc hàng hóa chắc chắn xảy ra trong thời gian tới.
Trước tình hình nêu trên, Cục Xuất Nhập khẩu - Bộ Công Thương đã có công văn số 331/XNK-TMQT gửi Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các Hiệp hội và các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc.
Theo đó, đề nghị phối hợp triển khai thực hiện nghiêm túc các khuyến nghị tại công văn số 283/XNK-NS ngày 20/3/2020 của Cục Xuất nhập khẩu; đồng thời quán triệt mục tiêu “đặt ưu tiên cao nhất cho việc phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn cho nhân dân và người lao động; không vì sức ép giải tỏa ùn tắc, thúc đẩy xuất nhập khẩu hàng hóa mà coi nhẹ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh” trong suốt quá trình thực hiện hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu hàng hóa, góp phần vào công cuộc chung của cả nước trong việc đẩy lùi dịch bệnh COVID-19./.