Theo ông Lưu Bách Chiến, Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 2, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, hoạt động buôn bán thuốc lá ngoại nhập lậu trên địa bàn diễn ra rất tinh vi như không bày bán thuốc lá lậu một cách công khai mà cất giấu ở các hốc cây, cột điện, những chỗ khuất ở xa điểm bán, sau khi có khách hàng mới trực tiếp giao dịch.
Vì vậy, việc xử lý triệt để tình trạng buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu trên địa bàn quận Hoàn Kiếm vẫn hết sức khó khăn và chưa thể sớm xóa bỏ tận gốc hoạt động này.
Đây cũng là một thực tế diễn ra trên địa bàn Hà Nội, chỉ trong buổi ra quân sáng 1/4 của lực lượng Quản lý thị trường, với khoảng 10 cơ sở thuộc các địa bàn như: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Thanh Xuân, Đống Đa lọt vào "tầm ngắm" nhưng việc thu thuốc lá điếu nhập lậu lại không đạt kết quả.
Theo quan sát của phóng viên, tại điểm nóng về thuốc lá lậu quanh khu vực phố Lê Thái Tổ (cạnh đài phun nước Hồ Hoàn Kiếm) nếu có "động" và bóng dáng cơ quan chức năng thì lập tức những mặt hàng thuốc lá lậu (từ vỏ bao đến thuốc lá lẻ) lập tức được cất giấu hết, thay vào đó là các mặt hàng vụn vặt khác để "ngụy trang."
Chia sẻ khó khăn trên, một cán bộ Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội cho hay, hiện các đối tượng buôn thuốc lá lậu thường "lách luật" bằng cách xé lẻ và phân tán cất giấu tại nhiều địa điểm để tránh bị phát hiện. Bởi theo quy định, nếu vận chuyển với số lượng từ 1.500 gói trở lên sẽ bị khởi tố hình sự.
Trước đó, theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 127 Thành phố Hà Nội, hiện trên địa bàn thành phố có 221 điểm chuyên kinh doanh mặt hàng thuốc lá và việc buôn bán thuốc lá lậu diễn biến hết sức phức tạp. Các sản phẩm nhập lậu chủ yếu vẫn là Hero, Esse, Zest, Parliament, Garam...
Báo cáo của Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, mỗi năm có gần 1 tỷ bao thuốc lá lậu tràn vào nội địa khiến nhà nước thất thu từ 4.500-6.000 tỉ đồng tiền ngân sách. Đáng lưu ý, thuốc lá nhập lậu thường có kiểu dáng hấp dẫn người sử dụng, trên bao bì không có khuyến cáo nào về thời gian sử dụng cũng như lượng nicotine (chất gây nghiện) không được kiểm soát nên rất dễ gây hại cho người sử dụng.
Ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty thuốc lá Việt Nam từng chia sẻ trong cuộc họp giao ban trực tuyến tháng 2/2014 của Bộ Công Thương, với mức áp thuế tiêu thụ đặc biệt như hiện nay là 65% cộng với thuế VAT 10% đã khiến thuốc lá nội rất khó cạnh tranh, trong khi các mặt hàng thuốc lá nhập lậu đều trốn được các khoản thuế này nên siêu lợi nhuận dẫn đến khó kiểm soát hoạt động buôn lậu.
Do vậy, theo ông Cường, để ngăn chặn thuốc lá nhập lậu cần phải đồng bộ từ biên giới đến nội địa và có sự vào cuộc mạnh của chính quyền cơ sở. Khi đã ngăn chặn được đáng kể lượng thuốc lá nhập lậu thì mới xem xét tăng thuế suất tiêu thụ đặc biệt lên nhằm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Ước tính, tổng đóng góp ngân sách của toàn ngành công nghiệp thuốc lá Việt Nam hiện nay là gần 20.000 tỷ đồng, xấp xỉ 1 tỷ USD. Nếu ngăn chặn được buôn lậu thì đóng góp của ngành thuốc lá vào ngân sách sẽ cao hơn nhiều./.