Về Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, mảnh đất “Địa linh nhân kiệt,” quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giữa tháng 5 lịch sử. Vẫn cơn “nơi gió Lào thổi rạc bờ tre,” song không thể thổi khô sức sống miền quê trù phú với ngút ngàn màu xanh của vườn tược cây trái xum xuê, những cánh đồng lúa chín vàng trĩu bông. Đây cũng là tiền đề để Nam Đàn đang triển khai và đẩy nhanh tốc độ về đích nông thôn mới kiểu mẫu.
Không để ai bị bỏ lại phía sau
Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Nam Đàn Nguyễn Sĩ Hải tâm sự nhìn lại hơn 20 năm qua, nguồn vốn cho vay trên quê Bác không ngừng tăng trưởng, ngày càng đáp ứng được tốt hơn nhu cầu vay của người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn. Cơ cấu tăng trưởng nguồn vốn có sự chuyển dịch từ nguồn vốn Trung ương sang nguồn vốn địa phương, nhất là sự tăng lên đáng kể của ngân sách địa phương ủy thác sang Ngân hàng Chính sách xã hội từ sau khi triển khai Chỉ thị số 40-CT/TW đã thể hiện sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền trong việc triển khai các chương trình tín dụng chính sách xã hội.
Tính đến hết tháng 3/2023, huyện Nam Đàn đã cân đối ngân sách chuyển hơn 2 tỷ đồng sang Ngân hàng Chính sách xã hội huyện, đưa tổng nguồn vốn đến hết 31/3 đạt 515 tỷ đồng. Đây là nền tảng để Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Nam Đàn triển khai hiệu quả 12 chương trình tín dụng, đáp ứng từng nhu cầu thiết thân của người nghèo và đối tượng chính sách trên con đường giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế, hòa mình vào công cuộc phát triển kinh tế điạ phương và đất nước.
Đơn cử như chị Tôn Thị Vinh ở xóm 5, xã Nam Thanh. Trước đây thuộc diện hộ nghèo “đứng đầu danh sách” của xã. Kinh tế gia đình có nhiều khó khăn. Năm 2015 chị vay 30 triệu đồng vốn hộ nghèo để đầu tư chăn nuôi bò, đến năm 2018 gia đình chị đã thoát nghèo và trả hết nợ. Để thoát nghèo một cách bền vững chị mạnh dạn vay tiếp chương trình hộ cận nghèo 30 triệu đồng tiếp tục đầu tư mua cặp bò. Nhờ biết cách chăn nuôi và chăm chỉ làm ăn, kinh tế gia đình chị đã từng bước ổn định có thu nhập khá, đến năm 2021 gia đình chị đã thoát nghèo gia đình chị tiếp tục mạnh dạn vay tiếp chương trình thoát nghèo 30 triệu đồng mua thêm bò để chăn nuôi, hiện gia đình chị còn 4 con bò tổng trị giá gần 130 triệu đồng.
Trong 20 năm thực hiện tín dụng chính sách huyện Nam Đàn đã tập trung nguồn lực tín dụng qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay được 60.906 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác với doanh số cho vay đạt 1.515 tỷ đồng, doanh số thu nợ đạt 998 tỷ đồng.
Nguồn vốn tín dụng chính sách đã được đầu tư đến 100% xã, thị trấn trên địa bàn huyện, giúp cho 22.303 lượt hộ nghèo được vay vốn, góp phần giúp cho trên 15.830 hộ thoát nghèo, thu hút tạo việc làm cho trên 10.000 lao động; 10.903 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập, không để học sinh, sinh viên nào phải bỏ học vì khó khăn về tài chính; hỗ trợ xây mới và cải tạo 13.225 công trình nước sạch vệ sinh môi trường ở nông thôn, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa 508 ngôi nhà cho hộ nghèo...
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Vương Hồng Thái nhận định: “Những kết quả đạt được trong 20 năm qua đã khẳng định vai trò của tín dụng chính sách xã hội đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của huyện, là công cụ, giải pháp có tính căn cơ, lâu dài để huyện Nam Đàn thực hiện thắng lợi các mục tiêu, kế hoạch về giảm nghèo, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới, đảm bảo an sinh xã hội, phục hồi, phát triển kinh tế nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19."
Điểm tựa đột phá kinh tế
Những hỗ trợ tích cực của Ngân hàng Chính sách xã hội đã góp phần đưa Nam Đàn cán đích nông thôn mới vào năm 2018 và đang hướng tới việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.
Tuy nhiên, con đường phát triển không dễ dàng trong bối cảnh tiêu chí hộ nghèo có nhiều thay đổi và kinh tế những năm gần đây chịu tác động của COVID rồi hậu COVID khiến đời sống người dân ít nhiều bị ảnh hưởng.
Câu chuyện tạo việc làm, sinh kế bền vững nâng cao thu nhập cho người trở thành vấn đề bức thiết. Trong đó, việc xây dựng các sản phẩm của địa phương thành sản phẩm OCOP vừa đáp ứng yêu cầu nâng cao đời sống cho người dân vừa đáp ứng tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Hướng đi của địa phương đã được Ngân hàng Chính sách huyện Nam Đàn nhận thức rõ xu hướng từ đó lồng ghép vốn tín dụng thổi luồn gió mới cho sự phát triển mô hình này.
Điển hình như gia đình anh Nguyễn Tất Anh và chị Nguyễn Thị Lý ở xóm Xuân Thành, xã Nam Xuân, huyện Nam Đàn đều là hội viên nông dân.
Gắn bó nhiều năm với nghề làm bột sắn dây và bánh nhãn, song việc sản xuất nhỏ lẻ và không có thương hiệu khiến sản phẩm của gia đình anh dù chất lượng cao nhưng việc mở rộng sản xuất khó khăn.
Vì vậy, khi nhận thấy giá trị kinh tế của việc sản xuất theo quy trình OCOP giúp hóa giải nút thắt phát triển trước kia, gia đình anh chị quyết định chuyển đổi từ sản xuất sản phẩm theo kinh nhiệm truyền thống sang sản xuất theo tiêu chuẩn OCOP. Song kế hoạch bị gián đoạn cho đến khi thông qua Tổ tiết kiệm và vay vốn của Hội Nông dân xã Nam Xuân, anh chị được vay vốn chính sách giải quyết việc làm tại Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Nam Đàn.
Với 50 triệu đồng vay, cùng tích lũy của gia đình, anh chị đã đầu tư máy móc và các phương tiện phục vụ cho việc sản xuất Bánh Nhãn và tinh bột sắn đảm bảo an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường. Nhờ có sự chuyển đổi từ sản xuất sản phẩm theo kinh nhiệm sang sản xuất sản phẩm theo tiêu chuẩn OCOP mà sản phẩm của gia đình sản xuất ra đều được tiêu thụ và người tiêu dùng đánh gia cao về chất lượng, tin tưởng và làm đến đâu tiêu thụ hết đến đó.
Có thể khẳng định, dòng vốn tín dụng chính sách theo nhiều phương thức từ đầu tư trực diện cho người vay đến thông qua các chương trình hay cho vay tạo việc làm đã góp phần phát triển thêm nhiều mô hình mới trong sản xuất cho thu nhập cao. Hiện nay, huyện Nam Đàn đang có 74 sản phẩm OCOP.
“Việc tổ chức thực hiện có hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách có vai trò quan trọng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới, góp phần thực hiện các mục tiêu về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, khôi phục các làng nghề, phát triển, mở rộng sản phẩm dịch vụ OCOP trên địa bàn,” ông Thái cho biết.
Nguồn vốn chính sách đã góp phần nâng cao mức thu nhập bình quân đầu người từ 11,3 triệu đồng/người năm 2002 lên 57 triệu đồng/người năm 2022 (tăng hơn 5 lần so với năm 2002).
Tuy nhiên, cùng với những nỗ lực của Ngân hàng Chính sách xã hội trong việc huy động nguồn lực đảm bảo kịp thời, hiệu quả, đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân trên địa bàn, cần có sự tiếp tục chung tay của cấp ủy, chính quyền điạ phương và các hội, đoàn thể để phát huy vai trò của tín dụng chính sách xã hội đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của huyện theo từng giai đoạn.
Đặc biệt, trong bối cảnh số hộ nghèo ngày càng giảm và nhu cầu việc làm tăng cao, tỉnh Nghệ An cần dành ưu tiên hơn nữa trong việc ủy thác vốn cho vay qua Ngân hàng Chính sách xã hội đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế lấy du lịch là một trong những lĩnh vực trọng tâm để phát triển, tiếp tục chuyển đổi cơ cấu để phát triển theo hướng nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao và gắn kết với du lịch đưa Nam Đàn trở thành huyện có thu nhập cao, có nền văn hóa mang bản sắc đặc trưng của huyện - quê hương Bác Hồ kính yêu vào năm 2030./.