Tổng thống Iran Hassan Rouhani. (Nguồn: AP)Ngày 15/1, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã kêu gọi đoàn kết quốc gia sau vụ máy bay hãng Hàng không quốc tế Ukraine bị rơi do trúng tên lửa.
Trong bài phát biểu tại cuộc họp nội các, Tổng thống Rouhani nhấn mạnh: "Nhân dân muốn được đảm bảo chắc chắn rằng, các cơ quan chức năng đối xử với họ bằng sự chân thành, liêm chính và tin cậy," đồng thời kêu gọi các lực lượng vũ trang Iran xin lỗi và giải thích về vụ bắn nhầm máy bay vừa qua.
Về cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 2 tới, ông Rouhani cho biết người dân Iran đang mong muốn sự đa dạng, do đó ông hối thúc các cơ quan bầu cử hạn chế việc loại các ứng viên tiềm năng trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới.
Liên quan đến thỏa thuận hạt nhân đã ký với các cường quốc hồi năm 2015, Tổng thống Rouhani đã bác bỏ đề xuất về một thỏa thuận hạt nhân mới do Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra nhằm giải quyết bế tắc hiện nay.
Ông cho rằng đây là một đề nghị "lạ lùng", đồng thời chỉ trích Tổng thống Trump luôn thất hứa.
[Ukraine yêu cầu Iran trả lại hộp đen của máy bay bị rơi]
Ông kêu gọi Mỹ quay trở tại thỏa thuận hạt nhân mà Iran đã ký với P5+1, nhấn mạnh Tehran có thể hoãn lại các động thái thu hẹp cam kết hạt nhân trong khuôn khổ thỏa thuận này.
Bên cạnh đó, ông cũng chỉ trích các thành viên Liên minh châu Âu kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp theo thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 này.
Theo thuận hạt nhân Iran, có tên gọi đầy đủ là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), Iran chấp thuận hạn chế chương trình hạt nhân mà phương Tây lo ngại có thể sẽ dẫn tới việc phát triển bom hạt nhân. Đổi lại, các quốc gia phương Tây đồng ý gỡ bỏ mọi biện pháp trừng phạt nhằm vào Tehran.
Tuy nhiên, năm 2018, Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran. Động thái này được cho là nguyên nhân dẫn đến căng thẳng hiện nay giữa Washington và Tehran.
Tháng 5 vừa qua, Tehran tuyên bố sẽ "thu hẹp" việc thực hiện các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, cụ thể là sẽ tăng mức độ làm giàu urani.
Trước tình trạng này, Anh, Pháp, Đức đã tuyên bố triển khai cơ chế giải quyết tranh chấp theo thỏa thuận hạt nhân Iran ký kết năm 2015 với Nhóm P5+1.
Việc kích hoạt cơ chế có thể sẽ dẫn tới việc tái áp đặt các biện pháp trừng phạt của Liên hợp quốc (LHQ) với Iran. Tuy nhiên, ba quốc gia này khẳng định vẫn tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận, đồng thời bày tỏ quyết tâm làm việc với tất cả các bên còn lại để bảo vệ thỏa thuận.
Cùng ngày, Văn phòng công tố và cơ quan an ninh Ukraine đã đề nghị nhà chức trách Iran giao hộp đen từ chiếc máy bay gặp nạn của hãng Hàng không quốc tế Ukraine.
Một quan chức an ninh hàng đầu của Ukraine cho biết một nhà điều tra cấp cao của Iran sẽ sớm tới Ukraine và quyết định liệu phòng thí nghiệm của Ukraine có phù hợp để phân tích hộp đen hay không.
Hôm 11/1 vừa qua, Tư lệnh Không gian của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), Thiếu tướng Amirali Hajizadeh đã nhận trách nhiệm để xảy ra vụ bắn nhầm tên lửa vào chiếc máy bay chở khách của hãng Hàng không quốc tế Ukraine, làm toàn bộ 176 người trên máy bay thiệt mạng.
Chuyến bay mang số hiệu PS752 của Hãng hàng không quốc tế Ukraine rơi tại Tehran khi đang trên hành trình từ thủ đô Tehran của Iran tới thủ đô Kiev của Ukraine sáng 8/1.
Máy bay Boeing 737-800 trên cất cánh chỉ vài giờ sau khi Iran phóng hàng chục tên lửa đạn đạo vào hai căn cứ quân sự của Mỹ ở Iraq nhằm đáp trả việc Mỹ không kích sân bay Baghdad khiến Tướng Qasem Soleimani của Iran thiệt mạng.
Iran đã thừa nhận các binh sỹ phòng không của nước này nhầm chiếc máy bay của Ukraine là một tên lửa hành trình nên đã sử dụng tên lửa tầm ngắn để bắn hạ./.
