Theo quy định của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cũng như Luật Phí và lệ phí, từ ngày 1/1/2021, Ban Quản lý Các dự án đầu tư-xây dựng trực thuộc Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh không được phép thu phí duy tu hạ tầng và tiện ích công cộng, phí xử lý nước thải trong Khu Công nghệ cao.
Mặc dù Bộ Tài chính đã có văn bản nêu rõ việc thu phí là trái luật, nhưng đơn vị này vẫn thu của doanh nghiệp trong Khu gần 38 tỷ đồng phí duy tu hạ tầng năm 2021.
Những vướng mắc từ câu chuyện "cầm đèn chạy trước ôtô" tại Khu Công nghệ cao cần sớm được các đơn vị liên quan làm rõ, tránh để phát sinh những hệ lụy không đáng có sau này.
Thu sai quy định
Ngày 28/12/2007, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định 5754/QĐ-UBND về một số cơ chế, chính sách thu hút đầu tư vào Khu Công nghệ cao thành phố; trong đó, quy định nhà đầu tư vào Khu phải đóng phí duy tu, bảo dưỡng hạ tầng kỹ thuật và sử dụng tiện nghi công cộng (phí duy tu hạ tầng) là 0,48 USD/m2/năm, phí xử lý nước thải là 0,24 USD/m3.
Tuy nhiên, ngày 21/12/2020, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh có Quyết định số 32/QĐ-UBND ban hành mức tỷ lệ phần trăm tính đơn giá thuê đất trả tiền hàng năm trong Khu Công nghệ cao, có hiệu lực từ ngày 31/12/2020.
Trong năm 2021, Ban Quản lý Các dự án đầu tư-xây dựng đã phát hành 123 tờ hóa đơn thu phí của năm 2021 với tổng giá trị hơn 55,123 tỷ đồng/110 nhà đầu tư (với mức thu như Quyết định 5754/QĐ-UBND).
Tính đến đầu tháng 12, Ban Quản lý Các dự án đầu tư-xây dựng đã thu hơn 41,583 tỷ đồng; trong đó, hơn 37,964 tỷ đồng là số thu của năm 2021 và hơn 3,6 tỷ đồng của năm 2020 trở về trước. Tuy nhiên, việc thu phí này không đúng quy định do không có cơ sở để thu.
Trong công văn phúc đáp Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ngày 25/7/2021 về phí duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng các khu công nghiệp và khu chế xuất, Bộ Tài chính nêu rõ, tại Điều 16 của Luật Phí và lệ phí quy định “Nghiêm cấm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức, cá nhân tự đặt và thu các loại phí, lệ phí; thu, nộp, quản lý và sử dụng khoản thu phí, lệ phí trái với quy định của pháp luật.”
Cùng đó, việc đề xuất tiếp tục thu phí duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất theo Quyết định số 43/2008/QĐ-BTC của Bộ Tài chính về ban hành quy chế thu và sử dụng phí duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng các khu công nghiệp và khu chế xuất Thành phố Hồ Chí Minh là không đảm bảo cơ sở pháp lý và Quyết định số 43/2008/QĐ-BTC cần được bãi bỏ.
Dù vậy ngày 19/8, Ban Quản lý Khu Công nghệ cao có công văn trình Ủy ban Nhân dân Thành phố, kiến nghị tạm tiếp tục thực hiện áp dụng mức thu như Quyết định 5754/QĐ-UBND, áp dụng từ ngày 1/1 đến ngày 31/12/2021 để giải quyết cấp bách trong năm 2021.
Ngày 14/10, Sở Tài chính Thành phố nhận được công văn của Ban Quản lý Khu Công nghệ cao báo cáo và xin chủ trương thực hiện mức thu chi phí duy tu, bảo dưỡng hạ tầng và phí xử lý nước thải.
[Phát triển công nghiệp công nghệ cao: Điểm đến hấp dẫn đầu tư]
Kiến nghị cho Ban Quản lý Khu Công nghệ cao được tiếp tục duy trì việc thu cũng như mức thu và sử dụng nguồn chi phí như Quyết định 5754/QĐ-UBND; kiến nghị Ủy ban Nhân dân Thành phố giao Sở Tài chính rà soát, phối hợp các sở có liên quan tham mưu Ủy ban Nhân dân Thành phố xem xét điều chỉnh Quyết định số 32/QĐ-UBND giữ lại mức thu phí như Quyết định 5754/QĐ-UBND.
Tuy nhiên, Sở Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định, việc Ban Quản lý Khu Công nghệ cao kiến nghị tiếp tục duy trì mức thu phí duy tu, bảo dưỡng hạ tầng và tiện ích công cộng và phí xử lý nước thải trong Khu Công nghệ cao theo Quyết định 5754/QĐ-Ủy ban Nhân dân và xem xét điều chỉnh Quyết định số 32/QĐ-UBND (giữ lại mức thu chi phí như Quyết định 5754/QĐ-UBND) là không phù hợp và không đúng quy định hiện hành.
Thực hiện theo cơ chế giá dịch vụ
Theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, tại khoản 7 Điều 1 Nghị định số 149/2016/NĐ-CP ngày 11/11/2016 của Chính phủ quy định: Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh quy định giá cho thuê tài sản Nhà nước là các công trình kết cấu hạ tầng đầu tư từ nguồn ngân sách địa phương.
Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 31 Nghị định số 82/2018/NĐ-CP của Chính phủ ngày 22/5/2018 quy định về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế quy định: Nhà nước đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu chức năng trong khu kinh tế định giá cho thuê lại đất đã xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, các loại phí sử dụng hạ tầng liên quan khác theo quy định của pháp luật và đăng ký với Ban Quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế về khung giá và các loại phí...
Do đó, việc thu tiền duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất thực hiện theo cơ chế giá dịch vụ. Đối với khu do Nhà nước đầu tư, Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh quy định mức thu tiền sử dụng hạ tầng; khu do doanh nghiệp đầu tư thì doanh nghiệp quyết định mức thu tiền sử dụng hạ tầng.
Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh hướng dẫn các khu công nghiệp, khu chế xuất thực hiện thu tiền duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng theo quy định tại Nghị định số 82/2018/NĐ-CP và Nghị định số 149/2016/NĐ-CP, không tiếp tục thực hiện Quyết định 43/2008/QĐ-BTC.
Liên quan vấn đề này, theo báo cáo của Ban Quản lý Các dự án xây dựng-hạ tầng, từ tháng 1-10/2021, Ban Quản lý Khu Công nghệ cao đã có 5 công văn báo cáo cũng như đề xuất kiến nghị Ủy ban Nhân dân Thành phố xem xét giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến mức thu phí duy tu, bảo dưỡng hạ tầng kỹ thuật và sử dụng tiện nghi công cộng.
Tuy nhiên, Sở Tài chính đã nêu rõ, phí duy tu tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu nông nghiệp và khu công nghệ cao được chuyển thành “giá dịch vụ duy tu, bảo dưỡng hạ tầng” và giá này sẽ do Ban Quản lý Khu Công nghệ cao, Khu Nông nghiệp Công nghệ cao và các công ty kinh doanh cơ sở hạ tầng các khu chế xuất, khu công nghiệp tự xây dựng, xác định theo quy định và gửi Sở Tài chính thẩm định phương án trước khi trình Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xem xét, quyết định.
“Do đó, trường hợp Ban Quản lý Khu Công nghệ cao không xây dựng phương án giá dịch vụ duy tu, bảo dưỡng hạ tầng tại Khu Công nghệ cao thì không có cơ sở để thu,” Sở Tài Chính Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định.
Ngày 17/12 vừa qua, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan về vấn đề này. Đối với giá dịch vụ duy tu, bảo dưỡng hạ tầng, giao Ban Quản lý Khu Công nghệ cao, Khu Nông nghiệp Công nghệ cao lập phương án giá dịch vụ theo quy định, gửi Sở Tài chính thẩm định trước khi trình Ủy ban Nhân dân Thành phố xét duyệt.
Đối với dịch vụ thoát nước và xử lý nước thải, giao Ban Quản lý Khu Công nghệ cao, Khu Nông nghiệp Công nghệ cao, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp nghiên cứu, xây dựng giá dịch vụ thoát nước và xử lý nước thải theo quy định tại Thông tư 13/2018/TT-BXD của Bộ Xây dựng và thỏa thuận với Sở Xây dựng và Sở Tài chính Thành phố trước khi quyết định về mức giá theo quy định.
Theo Ban Quản lý Các dự án đầu tư-xây dựng, hiện giá dịch vụ sử dụng hạ tầng và tiện ích công cộng năm 2021 chưa được ban hành. Cùng đó, kế hoạch bảo trì hạ tầng và tiện ích công cộng năm 2021 chưa có cơ sở pháp lý để thẩm định và phê duyệt. trong khi các công việc duy tu bảo dưỡng vẫn phải tiếp tục triển khai, không thể ngừng hoặc bỏ dở dang. Đến nay, đơn vị chỉ thực hiện các công tác có trong kế hoạch năm 2021 đã trình Ban Quản lý khu trước đây.
Ông Nguyễn Anh Thi, Trưởng Ban Quản lý Khu Công nghệ cao, cho biết Ban Quản lý đã nắm những thông tin này (vấn đề thu phí) và cũng đã báo cáo lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh và chờ kết luận của cấp có thẩm quyền. Thực tế, đây là vấn đề vướng mắc trong quản lý, còn các nội dung thu, chi đều thực hiện công khai, minh bạch./.