Kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 46 (ICHO 46) năm 2014 sẽ được diễn ra tại Việt Nam. Với chủ trương đổi mới, tách công tác quản lý Nhà nước ra khỏi quản lý chuyên môn, tại ICHO 46, Bộ Giáo dục và Đào tạo không đứng ra làm đơn vị trực tiếp tổ chức mà giao cho Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội và Trường Đại học Sư phạm Hà Nội chủ trì ICHO 46.
TTXVN đã có cuộc trò chuyện với phó Giáo sư-Tiến sỹ Nguyễn Văn Nội, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Trưởng Ban chuyên môn Đề thi ICHO 46 về việc chuẩn bị cho sự kiện giáo dục lớn nhất năm 2014.
- Thưa phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội, nhân dịp đầu năm mới 2014, ông có thông tin gì vui gửi tới bạn đọc ?
Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội: Trong dịp đầu năm nay, có một tin rất vui là kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 46 sẽ được tổ chức tại Hà Nội, từ ngày 20 -29/7 tới. Đây là sự kiện lớn với sự tham gia của 80 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới với sự có mặt của 300 học sinh, 300 giáo viên và quan sát viên.
Có thể nói, sau kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế được tổ chức vào năm 2008 và Olympic Toán học quốc tế được tổ chức vào năm 2009, đây là sự kiện thi Olympic Hóa học quốc tế quan trọng nhất được tổ chức tại Việt Nam.
- Ông có thể cho biết rõ hơn ý nghĩa của sự kiện này? Việc tổ chức cho sự kiện giáo dục mang tầm quốc tế không đơn giản, vậy hiện nay chúng ta đã chuẩn bị tới đâu?
Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội: Việc quốc tế tin cậy Việt Nam tổ chức một kỳ thi lớn nhất hàng năm cho thấy vị thế giáo dục của đất nước. Việc tổ chức một kỳ thi Olympic quốc tế với sự tham gia của rất đông quốc gia và vùng lãnh thổ là rất phức tạp.
Đến nay, công tác chuẩn bị đã tương đối hoàn thành với sự hỗ trợ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các Bộ ngành có liên quan cũng như Đại học Quốc gia Hà Nội. Trên thực tế, trường Đại học Khoa học Tự nhiên được giao trách nhiệm là đơn vị đứng ra tổ chức phối hợp với Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, với sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hiện nay, theo đánh giá của Ủy ban Olympic quốc tế thì các công việc chuẩn bị của Việt Nam đã diễn ra đúng tiến độ.
- Thưa phó giáo sư, có lẽ khó khăn nhất đối với kỳ thi Olympic quốc tế là công tác ra đề thi? Ông có thể nói rõ hơn yêu cầu của việc ra đề thi của kỳ thi này? Liệu trường Đại học Khoa học tự nhiên có đảm đương được hay phải nhờ sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế?
Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội: Vấn đề ra đề thi với bất kỳ một kỳ thi Olympic nào cũng là công việc quan trọng nhất. Sự thành bại của kỳ thi là đề thi. Riêng kỳ thi Olympic Hóa học có sự khác biệt với các môn khác là nước đăng cai cần chuẩn bị bộ đề thi từ 25-30 bài thi lý thuyết và 5-8 bài thi thực hành. Các bài thi đó được đưa lên website chính thức của nước đăng cai. Công việc đó đòi hỏi rất nhiều thời gian và đề thi đòi hỏi đạt chuẩn trình độ quốc tế. Tiếp theo đó cần tổ chức bộ đề thi chính thức gồm 8 bài thi lý thuyết và 3 bài thực hành.
Những bài thi này một mặt đáp ứng tiêu chuẩn Ủy ban Olympic Hóa học quốc tế đặt ra, bên cạnh đó nó cần mang nét đặc trưng của nước đăng cai. Có nghĩa là các bài thi lý thuyết cũng như thực hành phải có nét đặc trưng của các nhà hóa học Việt Nam. Vấn đề này cho đến thời điểm hiện nay do ban chuyên môn của kỳ thi đảm nhiệm. Tôi với tư cách trưởng ban chuyên môn đã xúc tiến công việc này và tới thời điểm này tương đối hoàn thiện.
Ngày 28/1 vừa qua, tất cả các bộ đề thi được đưa lên trang chủ chính thức của kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 46 tại Việt Nam. Phần đề thi chính thức đang được hoàn thiện.
Để kỳ thi diễn ra đạt chuẩn , nước chủ nhà cũng cần chuẩn bị các bộ thực hành hiện đại và hoàn toàn đồng nhất giữa tất cả các thí sinh thuộc các quốc gia khác nhau, sử dụng các ngôn ngữ khác nhau. Công việc này cần thời gian chuẩn bị rất nhiều và trong tháng Hai và Ba năm nay chúng ta sẽ hoàn thiện mua sắm các trang thiết bị thực hành để phục vụ 300 thí sinh quốc tế vào tháng Bảy tới.
- Phó giáo sư có thể cho biết những đánh giá ban đầu của hiệp hội hóa học quốc tế đối với công tác chuẩn bị của chúng ta hiện nay như thế nào?
Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội: Cuộc họp của ủy ban Olympic Hóa học quốc tế vừa diễn ra tại Đại học Quốc gia Hà Nội từ 8-12/1. Trong thời gian đó, các thành viên của ủy ban đã đi kiểm tra tất cả khâu tổ chức: từ chỗ ăn ở của quan sát viên, giáo viên, học sinh, nơi diễn ra thi lý thuyết, thực hành… và đều hài lòng. Chủ tịch Ủy ban Olympic Hóa học quốc tế, giáo sư Peter Wothers thuộc Đại học Cambridge của Anh tỏ ra hoàn toàn hài lòng với công tác chuẩn bị của kỳ thi cho tới thời điểm này.
- Lâu nay giáo dục Việt Nam được coi là có thế mạnh về lý thuyết nhưng điều kiện cũng như khả năng thực hành còn hạn chế. Bộ môn Hóa học lại yêu cầu thực hành rất cao. Với kỳ thi Olympic Hóa học lần này chúng ta phải làm gì để vượt qua điểm chưa mạnh này, thưa phó Giáo sư?
Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội: Đúng vậy, trong thời gian khá dài học sinh chúng ta học lý thuyết tách khá xa với thi thực hành. Việc này khá rõ trong thời gian dài đối với việc đào tạo bậc trung học phổ thông. Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục Đào tạo đã hết sức chú ý khắc phục đến vấn đề này.
Một bước tiến lớn là hai năm gần đây kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia các môn thực nghiệm như Vật lý, Hóa học, Sinh học bên cạnh việc phải trải qua thi lý thuyết các thí sinh đều phải làm các bài thi thực hành. Việc này giúp chọn lựa được những thí sinh không chỉ nắm vững lý thuyết mà còn có kỹ năng tốt trong thực hành. Những em đạt thành tích cao rất xứng đáng bồi dưỡng để tham gia các đội tuyển Olympic quốc tế.
Với tư cách là hiệu trưởng một trường đại học đứng đầu trong lĩnh vực khoa học cơ bản, tôi đánh giá cao những cố gắng, những cải cách của Bộ Giáo dục Đào tạo trong vấn đề này. Tức là bên cạnh vẫn giữ vững thế mạnh trong thi lý thuyết của học sinh, chúng ta đã chú ý nâng cao kỹ năng thực hành.
- Trong 2 kỳ thi Olympic quốc tế trước đây tại Việt Nam, Bộ Giáo dục Đào tạo trực tiếp tổ chức. Lần này Bộ giao quyền chủ trì Olympic Hóa học quốc tế cho Trường Đại học Khoa học tự nhiên và Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Là đơn vị được giao đảm nhận trọng trách này, ông có nhận xét gì về việc này?
Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội: Đây có thể nói là bước ngoặt về đổi mới quản lý khi triển khai tổ chức các sự kiện mang tầm quốc tế như vậy. Trước đây các kỳ thi Olympic quốc tế do Bộ Giáo dục Đào tạo trực tiếp tổ chức phối kết hợp với bộ, ngành khác.
Riêng kỳ Olimpic lần này, Bộ đã tin tưởng giao cho Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức. Đây là vinh dự những cũng là trách nhiệm lớn lao đổi với trường chúng tôi. Đây cũng là hướng đi rất đúng.
Thực tế trên thế giới, qua những kỳ thi Olimpic hóa học quốc tế ở nhiều quốc gia khác tôi đã từng dự, việc tổ chức những sự kiện như vậy được giao cho các trường đại học luôn vì những trường này là trường đảm nhận công việc chuyên môn còn khâu tổ chức sẽ có sự hỗ trợ của các bộ, ngành liên quan.
Như vậy các kỳ thi sẽ được tổ chức tốt hơn và chuyên nghiệp hơn. Tôi xác định đây là vinh dự nhưng cũng là trách nhiệm lớn của nhà trường trong việc tổ chức thành công sự kiện sẽ diễn ra vào tháng Bảy sắp tới.
-Xin cảm ơn Phó Giáo sư Nguyễn Văn Nội và xin chúc cho kỳ thi Olympic Hóa học 2014 tại Việt Nam thành công tốt đẹp./.
