Tình trạng nghèo đói kéo dài và ở mức cao trong các nhóm dân tộc thiểu số là thách thức lớn đối với Việt Nam trong việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) và đảm bảo không để ai bị bỏ lại phía sau. Do đó, Việt Nam đã ban hành một chương trình mục tiêu quốc gia dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Đây là thông tin được đưa ra tại hội thảo khởi động dự án “Tăng tốc phát triển kinh tế-xã hội và giảm nghèo đa chiều cho các dân tộc thiểu số ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025” do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Ủy ban Dân tộc (CEMA) và Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT) tổ chức vào ngày 21/12 tại Hà Nội.
Không còn xã đặc biệt khó khăn vào 2030
Dự án nhằm tư vấn chính sách và hỗ trợ kỹ thuật cho Ủy ban Dân tộc và các tỉnh tham gia thực hiện mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 là giảm 50% số xã đặc biệt khó khăn vào năm 2025 và năm 2030 cơ bản không còn xã đặc biệt khó khăn.
Ở cấp quốc gia, dự án sẽ hỗ trợ tạo ra không gian đổi mới và hệ thống khuyến khích và trách nhiệm giải trình đối với việc đạt được các kết quả của chương trình. Đây là một sự chuyển đổi đáng kể so với hệ thống hiện tại.
Ở cấp địa phương, các tỉnh Sơn La và Lào Cai sẽ hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số, chính quyền địa phương và doanh nghiệp tư nhân tìm kiếm và thử nghiệm các giải pháp sáng tạo và nhân rộng các giải pháp đã được thử nghiệm thành công để tăng tốc giảm nghèo đa chiều trên diện rộng.
Dự án sẽ triển khai dựa trên những thành công của các sáng kiến của UNDP tại Bắc Kạn và Đắk Nông. Tại các đại phương này, các hợp tác xã do phụ nữ dân tộc thiểu số đã làm chủ ứng dụng sàn thương mại điện tử, tiếp thị điện tử, thanh toán điện tử và lợi thế của các sản phẩm hữu cơ và truyền thống của địa phương để mở rộng kinh doanh trong giai đoạn khó khăn của đại dịch COVID-19.
Những mô hình kinh doanh mới cũng giúp phụ nữ dân tộc thiểu số chuẩn bị sẵn sàng cho giai đoạn chuyển đổi số và phục hồi kinh tế xã hội sắp tới. Dự án cũng sẽ được thực hiện dựa trên các thí điểm của Chương trình GREAT về du lịch sinh thái và kết nối phụ nữ dân tộc thiểu số trong các hệ thống dịch vụ thị trường ở Sơn La, Lào Cai và các thí điểm của các đối tác phát triển khác.
Tăng tốc giảm nghèo
Theo đánh giá nhanh của UNDP và UN Women về tác động kinh tế xã hội của COVID-19 cho thấy đối tượng tổn thương là các hộ dân tộc thiểu số và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ.
[Phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi]
Nhận thức được điều này, Chính phủ Việt Nam đã xác định tăng tốc giảm nghèo đa chiều và phát triển kinh tế xã hội ở các vùng dân tộc thiểu số và miền núi là một ưu tiên chính trong kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Chính phủ Việt Nam kỳ vọng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi sẽ tạo ra những bước đột phá trong việc tăng tốc phát triển kinh tế-xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi trong 10 năm tới.
Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cho biết đây là lần đầu tiên Việt Nam có một chương trình mục tiêu quốc gia dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
“Chỉ tính riêng tổng kinh phí dự kiến cho giai đoạn 1 (2021-2025) được Quốc hội phê duyệt ở mức tối thiểu là hơn 137.000 tỷ đồng. Đây là nguồn kinh phí lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực công tác dân tộc,” ông Đỗ Văn Chiến nói.
Bà Robyn Mudie, Đại sứ Australia tại Việt Nam cho biết: “Australia cam kết hợp tác với các đối tác để hỗ trợ công cuộc tăng trưởng bền vững và bao trùm của Việt Nam. Mối quan hệ đối tác UNDP-CEMA mà chúng tôi hỗ trợ và khởi động ngày hôm nay là một phần của cam kết dài hạn này nhằm đảm bảo rằng các giải pháp mới, sáng tạo trong xóa đói giảm nghèo được lồng ghép và nhân rộng trong chương trình và chính sách của Chính phủ vì lợi ích của người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn, bao gồm cả phụ nữ và nam giới thuộc các nhóm dân tộc thiểu số."
Trưởng Đại diện thường trú của UNDP Caitlin Wiesen khẳng định: “Tôi tin tưởng với tầm nhìn phát triển chung, Chính phủ cam kết và thúc đẩy đổi mới, đồng bào dân tộc thiểu số với tinh thần sáng tạo sẽ biến chương trình mục tiêu quốc gia trở thành công cụ hữu hiệu thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội trong các vùng và cộng đồng dân tộc thiểu số. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Uỷ ban dân tộc, các bộ, ngành và các tỉnh để hỗ trợ Chính phủ Việt Nam và đồng bào dân tộc thiểu số trong nỗ lực quan trọng này."
Tại hội thảo, các đại biểu cũng đã chia sẻ về các giải pháp sáng tạo nhằm tăng tốc phát triển kinh tế-xã hội và giảm nghèo đa chiều trong đồng bào dân tộc thiểu số. Phụ nữ dân tộc thiểu số từ các tỉnh Bắc Kạn, Đắk Nông, Lào Cai và Sơn La đã chia sẻ các bài học về cách phát huy nội lực của phụ nữ dân tộc thiểu số, cách tạo ra các giải pháp sáng tạo giúp họ thoát nghèo./.