Với đồng bào dân tộc Xơ Đăng (buôn Hring, xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk), Lễ hội mừng lúa mới (Tết cơm mới) có ý nghĩa quan trọng, là lễ cúng lớn nhất trong năm và được bà con háo hức mong chờ.
Ngày đầu Năm mới 2024, đông đảo nhân dân và du khách đã tập trung tại nhà văn hóa cộng đồng buôn Hring để cùng tham gia lễ hội.
Để chuẩn bị cho Lễ hội mừng lúa mới, những ngày qua, người dân buôn Hring, xã Ea H'đing đã dọn dẹp nhà cửa, dựng cây nêu, chuẩn bị nguyên vật liệu để làm các món ăn truyền thống. Nhà nhà cùng góp sức, có sự phân công cụ thể từ việc ủ rượu cần, tập văn nghệ, nướng cơm lam, làm thịt lợn…
Trong nhà sinh hoạt cộng đồng, cây nêu đặt giữa sân, bên dưới bày biện lễ vật. Khi tiếng cồng chiêng nổi lên bài đón khách, người dân và du khách tụ hội về sân nhà sinh hoạt cộng đồng để cùng dự lễ. Sau khi lễ vật được chuẩn bị xong, già làng tiến hành nghi thức cúng, cảm tạ trời đất, mời thần linh, tổ tiên, ông bà về dự.
Lời khấn của già làng có nội dung cầu mong sang năm lúa lên đẹp như cỏ tranh ngoài rừng, xanh như mía trong vườn, mưa thuận gió hòa, người người khỏe mạnh, nhà nhà yên vui, cây cối đâm chồi nảy lộc, mùa màng tươi tốt bội thu, vạn vật sinh sôi nảy nở, đất nước yên vui, nhân dân ấm no, hạnh phúc, con cháu học hành nên người…
Sau phần lễ, già làng khai vị rượu cần, mời bà con và du khách cùng thưởng thức rượu cần và các món ăn truyền thống. Phần hội cũng bắt đầu diễn ra với nhiều tiết mục đặc sắc như biểu diễn nhạc cụ dân tộc, nhân dân và du khách cùng múa xoang...
Ông Joang Chă, Bí thư Chi bộ buôn Hring, cho biết người Xơ Đăng đến vùng đất màu mỡ xã Ea H’đing để lập buôn mới, xây dựng, phát triển cuộc sống vào năm 1988. Ngày trước, Tết cơm mới của người Xơ Đăng chỉ tổ chức trong từng gia đình, từ nhà này sang nhà khác, kéo dài từ tháng 10 đến tháng 12 Dương lịch.
Từ năm 1994 đến nay, Tết cơm mới đã trở thành lễ hội lớn, tổ chức chung trong cả cộng đồng buôn và chỉ tổ chức trong một ngày Tết Dương lịch 1/1. Nhà nhà đều chuẩn bị các món ăn, đem ra nhà sinh hoạt cộng đồng để cùng nhau thưởng thức.
Lễ hội mừng lúa mới nhằm giữ gìn bản sắc phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc Xơ Đăng, là hoạt động quan trọng trong đời sống tâm linh của người Xơ Đăng để cảm tạ thần linh đã phù hộ cho mùa màng bội thu. Lễ hội là dịp để đồng bào ngồi với nhau ôn lại một năm lao động vất vả, trao đổi kinh nghiệm sản xuất và chúc phúc cho nhau sang năm mới sức khỏe dồi dào, tràn đầy hạnh phúc, mùa màng bội thu.
Có mặt tại nhà văn hóa cộng đồng buôn Hring, chị H’Ben Mlô, buôn Jok, xã Ea Hđing cho biết dân tộc Ê Đê và dân tộc Xơ Đăng có nhiều nét tương đồng về văn hóa. Từ nhỏ, chị đã được tham gia Lễ hội mừng lúa mới ở buôn Hring. Đến nay, cứ vào ngày Tết Dương lịch, chị cùng gia đình lại hào hứng tham gia Lễ hội. Không chỉ dân tộc Xơ Đăng, các dân tộc anh em khác cùng tụ họp về vui ngày hội, chúc nhau sức khỏe, nỗ lực duy trì những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc.
Ăn mừng lúa mới - Lễ hội truyền thống độc đáo của bà con dân tộc Raglai
Lễ hội ăn mừng lúa mới được coi là ngày Tết của người Raglai, thể hiện lòng biết ơn “hồn lúa” đã sinh sôi nảy nở, ban lương thực nuôi sống con người và thắt chặt sự đoàn kết trong cộng đồng.
Ngày đầu Năm mới 2024, trong tiếng cồng, tiếng chiêng rộn ràng, Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào Xơ Đăng ở buôn Hring, xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk đã thu hút đông đảo du khách xa gần về chung vui. Không khí nhộn nhịp, ấm tình đoàn kết khiến nhân dân và du khách hào hứng, nhiều hy vọng lạc quan vào năm mới.
Ông Trần Thanh, du khách đến từ thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho biết ngày đầu năm mới, cùng gia đình và bạn bè vào buôn tham dự Lễ hội, ông rất háo hức, cảm nhận một mùa Xuân mới đã về. Nhóm của ông Thanh muốn trải nghiệm các hoạt động tại Lễ hội để tiến tới kết nghĩa với buôn, hỗ trợ buôn các hoạt động an sinh xã hội trong thời gian tới.
Theo chia sẻ của chị Dương Hà, du khách đến từ thành phố Đà Nẵng, được tham gia Lễ hội và cùng nhân dân buôn Hring làm cơm lam, nướng thịt, chị cảm thấy rất vui.
Chị Hà khá bất ngờ vì Lễ hội thu hút đông đảo nhân dân và du khách tham gia. Điều khiến chị ấn tượng là yếu tố cộng đồng tại Lễ hội, người dân đều góp công, góp sức và cùng tham gia vào các hoạt động, thể hiện là chủ thể văn hóa.
Xã Ea H'đing hiện có 13 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó dân tộc thiểu số chiếm khoảng 70% dân số toàn xã.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ea H'đing (huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk) Y Rin Niê cho biết nhân dân trên địa bàn xã sống đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau và nỗ lực giữ gìn, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.
Những năm qua, xã đã quan tâm, tạo điều kiện, hỗ trợ, tuyên truyền để đồng bào phục dựng và tiếp tục duy trì bản sắc văn hóa truyền thống, trong đó có Lễ cúng lúa mới của người Xơ Đăng.
Qua 30 năm duy trì tổ chức đều đặn, Lễ hội mừng lúa mới của người Xơ Đăng trở thành ngày hội chung của nhân dân các dân tộc trên địa bàn xã. Lễ hội không chỉ góp phần gìn giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống mà còn là sợi dây kết nối cộng đồng, thắt chặt khối đại đoàn kết dân tộc./.
