Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: Phương Hoa/TTXVN)Sáng 27/3, tại Hà Nội, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam tổ chức hội thảo công bố Báo cáo "Quản lý nguy cơ an toàn thực phẩm ở Việt Nam - những thách thức và cơ hội.''
Ý thức về thực phẩm an toàn cần ở từng người dân
Dự và phát biểu tại hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về vệ sinh an toàn thực phẩm nêu rõ tình hình an toàn thực phẩm tại Việt Nam là vấn đề nóng trong vài năm gần đây, đặc biệt là từ cuối năm 2015 và 2016, liên quan đến hệ thống tổ chức, phạm trù pháp luật, đạo đức.
Cảm ơn Ngân hàng Thế giới và các tổ chức quốc tế bằng trách nhiệm và tình cảm đã hỗ trợ Việt Nam trong suốt thời gian qua, Phó Thủ tướng khẳng định sau khi báo cáo được công bố, Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với Ngân hàng Thế giới có những hoạt động cụ thể hơn, trước hết là để những khuyến nghị của báo cáo được lan tỏa đến mọi người dân, xã hội.
Mục tiêu của báo cáo "Quản lý nguy cơ an toàn thực phẩm ở Việt Nam - những thách thức và cơ hội'' là mô tả thực trạng an toàn thực phẩm, các hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm tại Việt Nam. Qua đó, phân tích các nguy cơ an toàn thực phẩm đối với một số chuỗi giá trị thực phẩm chính dựa vào các thực hành tốt nhất trên thế giới về phương pháp đánh giá nguy cơ.
Từ những phân tích này đưa ra các khuyến nghị giúp Việt Nam cải thiện an toàn thực phẩm, trong đó tập trung vào chuỗi sản xuất thịt lợn cung cấp cho Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Báo cáo là bước khởi đầu, một sự tiếp tục các hoạt động hợp tác của Ngân hàng Thế giới, các tổ chức quốc tế với Chính phủ Việt Nam về các vấn đề liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm.
Tăng cường thể chế
Thep Phó Thủ tướng Nguyễn Đức Đam. vấn đề quan trọng nhất của Việt Nam hiện nay là liên quan tới thực phẩm tiêu dùng trong nước được sản xuất, nuôi trồng, chế biến, kinh doanh... chủ yếu từ các hộ nhỏ lẻ.
Vì vậy, một mặt cần nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý nhà nước, nhưng mặt khác tuyên truyền, vận động nhân dân, để mỗi người có ý thức tuân thủ pháp luật về sản xuất, chế biến, cung cấp thực phẩm an toàn; tuyên truyền về luân lý, đạo đức.
Phó Thủ tướng cho rằng, hệ thống luật pháp của Việt Nam hiện nay tương đối đầy đủ, đúng hướng, đúng xu thế. Vì vậy, quan trọng nhất là tăng cường năng lực thể chế từ cấp Trung ương đến địa phương, ở cả 4 cấp, trong đó cấp cuối cùng là vô cùng quan trọng trong thời điểm hiện nay.
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh năng lực kiểm tra, đo lường, với mạng lưới từ phòng thí nghiệm, phương tiện lưu động... không phân biệt của nhà nước hay doanh nghiệp, phương tiện nào đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật đều phải được huy động để tham gia công việc này. Vấn đề quan trọng là phải tăng cường năng lực thực hiện với các giải pháp rất đồng bộ...
Người tiêu dùng mua thực phẩm sạch trong siêu thị. (Nguồn: TTXVN)Kết quả báo cáo cho thấy khung pháp lý ở Việt Nam đã có nhiều cải tiến, nhưng quá trình triển khai còn hạn chế. An toàn thực phẩm đang là mối quan tâm lớn đối với công chúng với mức độ lo ngại ngày càng tăng mỗi khi xảy ra vấn đề an toàn thực phẩm.
Nhiễm bẩn vi sinh là chủ yếu
Qua nghiên cứu chuỗi giá trị thịt lợn, rau cung cấp cho Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, cho thấy 80% thịt lợn và 85% rau chủ yếu được bày bán tại các chợ lẻ (truyền thống) do những người sản xuất nhỏ chiếm ưu thế cung cấp. Khoảng 76% thịt lợn được giết mổ trong các cơ sở giết mổ nhỏ với điều kiện vệ sinh kém.
Điều này cho thấy, nguyên nhân chính gây ra các bệnh truyền qua thực phẩm là do nhiễm bẩn vi sinh vật, chứ chưa phải do tồn dư hóa chất - thách thức lớn nhất đối với an toàn thực phẩm.
Việc lạm dụng các hóa chất đầu vào trong nông nghiệp hoặc không được quản lý nghiêm ngặt, thiếu khả năng truy xuất nguồn gốc và ô nhiễm chéo đang là một hiểm họa lớn khiến vấn đề an toàn thực phẩm có thể sẽ càng trở nên trầm trọng hơn nếu Chính phủ không có những hành động kịp thời.thay đổi thói quen sản xuất, thực hành các biện pháp an toàn thực phẩm của một số lượng lớn các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ.
Với nhiễm bẩn vi sinh vật, hoàn toàn có thể được dự phòng, xử lý thông qua áp dụng các biện pháp vệ sinh trong toàn bộ chuỗi thực phẩm.
Việt Nam đã xây dựng một khung pháp lý an toàn thực phẩm hiện đại, với các nền tảng giúp nâng cao hiệu quả triển khai an toàn thực phẩm và chất lượng kết quả đạt được. Nhưng để triển khai hiệu quả các quy định pháp lý, cần tập trung nhiều hơn vào yếu tố nguy cơ và kết quả triển khai trên thực tế.
Không có một biện pháp đơn lẻ nào để giải quyết được mọi vấn đề an toàn thực phẩm. Kinh nghiệm thế giới cho thấy nhiều phương án thử nghiệm được phối hợp đúng cách sẽ góp phần từng bước cải thiện mức độ đảm bảo an toàn thực phẩm.
Báo cáo đề xuất là cần xây dựng một hệ thống kiểm soát dựa trên nguy cơ, áp dụng các nguyên lý đánh giá nguy cơ: Nguy cơ quản lý và truyền thông nguy cơ đã được FAO/WHO (Tổ chức Lương thực Thế giới/Tổ chức Y tế Thế giới) xây dựng; các đề xuất được dựa trên cơ sở và góp phần xác định các mục tiêu cụ thể của Chiến lược an toàn thực phẩm quốc gia.../.
