Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 33, chiều 10/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ.
Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, để thực thi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), tổng số có 8 luật cần phải sửa đổi, bổ sung, trong đó có Luật Kinh doanh bảo hiểm, Luật Sở hữu trí tuệ. Do vậy, việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ là cần thiết.
Dự án Luật được xây dựng nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về việc thi hành đầy đủ, nghiêm túc các cam kết quốc tế đồng thời bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống pháp luật, đồng thời bảo đảm sự tương thích với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, đặc biệt là Hiệp định CPTPP.
[CPTPP: Thách thức có thể kiểm soát nếu có kế hoạch và lộ trình phù hợp]
Theo Tờ trình của Chính phủ, nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bảo hiểm tập trung vào một số vấn đề như: Bổ sung các quy định về giải thích từ ngữ đối với dịch vụ phụ trợ bảo hiểm; tư vấn bảo hiểm; đánh giá rủi ro bảo hiểm; tính toán bảo hiểm; giám định tổn thất bảo hiểm; hỗ trợ giải quyết bồi thường bảo hiểm; sửa đổi, bổ sung quy định về quyền tham gia các tổ chức xã hội-nghề nghiệp của tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm; quy định về cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm...
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 9 điều, khoản trong Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành để thực thi 11 nhóm chính sách đã cam kết trong 8 điều khoản của Hiệp định CPTPP theo 5 nhóm vấn đề lớn, gồm sáng chế, chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, kiểm soát biên giới.
Rà soát quy định về dịch vụ phụ trợ bảo hiểm
Qua thảo luận, các đại biểu nhất trí, việc sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ là cần thiết nhằm thực thi các cam kết đã có hiệu lực trong Hiệp định CPTPP, việc sửa đổi này đã được Quốc hội xác định trong Nghị quyết số 72/2018/QH14. Trong thời gian qua, Chính phủ đã tích cực chỉ đạo cơ quan hữu quan chuẩn bị hồ sơ dự án Luật.
Các tài liệu trong Hồ sơ bảo đảm quy định của pháp luật về nội dung và hình thức, đủ điều kiện trình Quốc hội thảo luận xem xét, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 7.
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung 7 điều thuộc 5 chương của Luật Kinh doanh bảo hiểm. Nhiều đại biểu đánh giá, những quy định được sửa đổi, bổ sung đã cơ bản đáp ứng yêu cầu thực hiện cam kết của Việt Nam về mở cửa thị trường dịch vụ phụ trợ bảo hiểm theo Hiệp định CPTPP.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)Về điều kiện cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, khoản 6 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung Điều 94b Luật Kinh doanh bảo hiểm, quy định điều kiện cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm là đảm bảo tài chính trong việc cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm bằng một trong các hình thức: bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, bảo lãnh thanh toán ngân hàng, bảo hiểm bảo lãnh, ký quỹ, vốn chủ sở hữu (điều kiện về vốn của chủ sở hữu chỉ áp dụng với tổ chức).
Nhiều ý kiến cho rằng, quy định này có những điểm chưa phù hợp với tính chất là điều kiện kinh doanh của tổ chức, cá nhân. Bởi, các hình thức đảm bảo tài chính nêu trên còn chung chung, chưa có tính định lượng để làm cơ sở cho cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát hoạt động của chủ thể kinh doanh.
Các hình thức đảm bảo tài chính này chưa có sự phân định rạch ròi giữa 3 yếu tố là điều kiện kinh doanh của tổ chức, cá nhân; quyền, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm và biện pháp bảo đảm của hợp đồng dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.
Các đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo xác định lại tính chất của các điều kiện này theo hướng: nếu là điều kiện kinh doanh, phải được quy định cụ thể ngay tại Điều 94b của Luật Kinh doanh bảo hiểm hoặc Dự thảo Nghị định.
Nếu là trách nhiệm của tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, phải quy định trong điều luật về quyền, trách nhiệm của chủ thể cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm. Nếu là biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng dịch vụ phụ trợ bảo hiểm cần chuyển vào quy định tại khoản 3 Điều 94a về hợp đồng dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.
Về việc bổ sung các dịch vụ phụ trợ bảo hiểm mới phát sinh, Khoản 3 Điều 4 của dự thảo Luật quy định: “Các dịch vụ phụ trợ bảo hiểm mới phát sinh trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm do Chính phủ quy định. Trước khi ban hành nghị định này phải được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.”
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Trương Minh Hoàng cho biết, theo quy định tại khoản 2 Điều 4 của Dự thảo Luật, dịch vụ phụ trợ bảo hiểm gồm 5 loại hình cụ thể là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Như vậy, trường hợp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm mới phát sinh cũng được xác định là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Căn cứ vào khoản 2 Điều 7 và Điều 8 của Luật Đầu tư, Quốc hội mới là cơ quan có thẩm quyền ban hành Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Tuy nhiên, để bảo đảm thực hiện cam kết trong Hiệp định CPTPP về “Mỗi bên cho phép các tổ chức tài chính của một bên khác cung cấp bất kỳ dịch vụ tài chính mới nào mà bên đó cho phép các tổ chức tài chính của mình cung cấp, trong những trường hợp tương tự…” cũng như phù hợp với quy định của Luật Đầu tư, bảo đảm kịp thời đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước đối với dịch vụ phụ trợ bảo hiểm mới phát sinh trong tương lai, căn cứ vào quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành quy định như dự thảo Luật.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ: Nếu quy định ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ mâu thuẫn với dịch vụ bảo hiểm khi Việt Nam tham gia vào Tổ chức thương mại thế giới (WTO).
Hiện nay, hai dịch vụ gồm đại lý bảo hiểm và môi giới bảo hiểm không được xem là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. "Nếu đưa ra một số dịch vụ phụ trợ và nói đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ mâu thuẫn. Đây là điều kiện để kinh doanh, nhưng phải giải thích cho rõ," Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Các đại biểu cũng đề nghị xác định rõ 5 loại hình dịch vụ phụ trợ bảo hiểm trong dự thảo Luật là ngành nghề kinh doanh có điều kiện hay là điều kiện kinh doanh? Theo Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp, Quốc hội xác định danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Do vậy, các cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần rà soát kỹ nội dung này.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, kinh doanh bảo hiểm là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Dịch vụ phụ trợ bảo hiểm mới phát sinh được xác định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện vì thế, nếu chờ sửa danh mục của Luật Đầu tư thì không bảo đảm tính kịp thời.
Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất giao cho Chính phủ ban hành nghị định sau đó báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định vấn đề này để bảo đảm tính kịp thời thực hiện cam kết của Hiệp định CPTPP./.
