Chùa Bích Động nằm trong quần thể Di sản thế giới Tràng An. Chùa còn có tên gọi khác là Bạch Ngọc Thạch Sơn Đồng, nghĩa là ngôi chùa bằng đá đẹp như ngọc, được Tĩnh Vương Trịnh Sâm (1767-1782) mệnh danh là “Nam Thiên đệ nhị động." Mỗi dịp Xuân về, chùa thu hút đông đảo phật tử, du khách đến chiêm bái và vãn cảnh.
Bích Động cổ tự tọa lạc trên dãy núi đá Ngũ Nhạc Sơn, thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Chùa được xây dựng theo kiểu chữ “tam” trong Hán tự, gồm ba tòa không liên nhau, dựa vào thế núi từ thấp lên cao thành ba ngôi chùa riêng biệt, ẩn hiện dưới những tán cây cổ thụ xanh biếc giữa núi đá trùng điệp.
Sư thầy Thích Đàm Thọ, trụ trì chùa cho biết: “Bích Động xưa kia là ngôi chùa nhỏ ở trên đỉnh núi, không rõ được xây dựng từ năm nào. Một trong những văn bia cổ ở chùa Thượng ghi lại rằng, vào cuối đời Đinh, đầu đời Tiền Lê (khoảng thế kỷ 10) có một người phụ nữ họ Lã đã tiến cúng tiền của để tu sửa, chỉnh trang lại chùa. Theo lời các sư tổ truyền lại, toàn bộ công trình chùa quy mô như hiện nay được hoàn thiện cách đây bốn trăm năm."
Từ chùa Hạ du khách bước lên 90 bậc đá ở bên trái lên lưng chừng dãy núi Ngũ Nhạc là chùa Trung. Đây là ngôi chùa rất độc đáo, ít nơi có được. Vách núi ở đây hõm vào như miệng rồng chứa hẳn một phần ngôi chùa bên trong, chỉ còn lại một phần mái trước chùa là lộ thiên.
Sư thầy Thích Đàm Thọ cho biết trên mái chùa Trung có mười chữ Hán màu vàng, đọc theo thứ tự từ trái sang phải là: Già Lam Thần - Đại Hùng Bảo Điện - Nam Thiên Tổ (nghĩa là tất cả các vị sư tổ ở trời Nam này đều xuất phát từ chùa Bích Động ra đi), nói lên vị thế quan trọng của chùa Bích Động trong sự phát triển của Phật giáo ở Việt Nam.
Từ cửa Động Tối du khách bước theo những bậc đá dẫn lên chùa Thượng. Đây là ngôi chùa nằm ở vị trí cao nhất. Từ đây có thể phóng tầm mắt bao quát được toàn bộ cảnh đẹp của vùng núi non hùng vĩ của Di sản thế giới Tràng An.
Từ chùa Bích Động du khách đi bộ khoảng 100m ra bến đò Thạch Bích để xuống thuyền đi thăm quan Hang Thong, Thung Nắng. Hoặc du khách có thể tiếp tục đi xe thêm 2km nữa để khám phá Hang Chùa, Hang Ghé, Thung Giữa, Hang Bụt...
Chùa Bích Động là điểm dừng chân không thể bỏ qua đối du khách trong và ngoài nước khi đến với vùng đất Cố đô Hoa Lư. Chị Marine, du khách đến từ Paris (Pháp) cho biết: “Tôi rất ấn tượng với cảnh quan yên tĩnh, thanh tịnh và vẻ đẹp cổ kính của ngôi chùa này. Ở đây có sự gắn kết giữa ngôi chùa với khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ của Di sản thế giới Tràng An”.
Năm Giáp Ngọ 1774, Tĩnh Vương Trịnh Sâm đến thăm và đặt tên cho chùa là Bích Động. Sau đó, Tể tướng Nguyễn Nghiễm (1708-1776), thân sinh của Đại thi hào Nguyễn Du, thừa lệnh của Trịnh Sâm cho khắc lên vách núi ở chùa Trung hai chữ Bích Động bằng Hán tự. Bên cạnh hai chữ Bích Động có hàng chữ ghi ''Nguyễn Nghiễm phụng đề,'' có nghĩa là Nguyễn Nghiễm phụng chỉ đề chữ./.