Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực phát triển kinh tế-xã hội. Song trên thực tế, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia chỉ mới được hình thành, còn chưa đồng bộ và thiếu hiệu quả.
Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo “Phát triển các mô hình kinh doanh mới trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” tổ chức ngày 11/11.
Khả năng cạnh tranh chưa cao
Thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị về nâng cao năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và phê duyệt Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ.
Cụ thể, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định mục tiêu Việt Nam thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về chính phủ điện tử, liên quan đến phát triển kinh tế số, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Mục tiêu đến năm 2025, kinh tế số sẽ chiếm 20% GDP với tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%. Đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30% GDP và nâng tỷ trọng trong các ngành, lĩnh vực đạt lên tối thiểu 20%.
[Thay đổi tư duy và cách tiếp cận mới về công nghiệp hóa, hiện đại hóa]
Theo đó, việc xây dựng chính phủ điện tử, tiến tới Chính phủ số đã được triển khai quyết liệt và bước đầu đạt được những kết quả tích cực. Các bộ, ngành và địa phương xây dựng và triển khai thực hiện một số chính sách nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp công nghệ thông tin, điện tử-viễn thông. Hiện nay, cơ sở hạ tầng viễn thông trong nước đã được xây dựng khá đồng bộ.
Tiến sỹ Nguyễn Thành Phong, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhìn nhận thời gian qua, kinh tế số được hình thành và phát triển nhanh chóng, trở thành bộ phận quan trọng của nền kinh tế. Tại Việt Nam, công nghệ số được áp dụng trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ, các hình thức kinh doanh, dịch vụ mới xuyên quốc gia, dựa trên nền tảng công nghệ số và internet đang xuất hiện ngày càng nhiều.
“Hình thức kinh doanh mới này đã tạo nhiều cơ hội việc làm, thu nhập và tiện ích, từ đó cũng nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân,” ông Phong đánh giá.
Tuy nhiên, ông Phong có chỉ ra kinh tế số phát triển tại Việt Nam chủ yếu vẫn là nền tảng giao dịch và được phát triển dựa trên các nền tảng sáng tạo đã có sẵn của thế giới, như Facebook, Google, Youtube, Grab, Gojek... Những nền tảng phát triển bởi Việt Nam còn hạn chế, tập trung chủ yếu ở các nền tảng thương mại điện tử, như Tiki, Sendo, Thegioididong, FPTShop. Nổi bật trong lĩnh vực xuất bản có Waka của Vega Corporation, lĩnh vực logistics và chuỗi cung ứng có các nền tảng Smartlog, BKAV VALA... cùng các nền tảng thanh toán có Momo, VNpay..., nền tảng quản trị doanh nghiệp có Misa, 1Office, MVs Security Box, Cystack...
“Song, khả năng cạnh tranh so với các nền tảng thương mại lớn của các tập đoàn/công ty đa quốc gia chưa thực sự cao,” ông Phong nói.
Chuyển đổi số quốc gia diễn ra chậm
Hiện nay, đại dịch COVID-19 với những diễn biến phức tạp, khó kiểm soát đã ảnh hưởng nặng nề đến tất cả các nền kinh tế toàn cầu; tăng trưởng kinh tế và thương mại, đầu tư quốc tế có xu hướng giảm…
Ông Phong nhấn mạnh những điều này đã gây ra khủng hoảng kinh tế thế giới, làm thay đổi sâu sắc trật tự, cấu trúc kinh tế, phương thức quản trị cũng cách thức hoạt động kinh tế. Hơn nữa, COVID-19 còn làm thay đổi cả tổ chức đời sống xã hội toàn cầu. Thể hiện rõ nét nhất ở xu hướng tiêu dùng hiện đại, đòi hỏi phải thay đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp trong tình hình mới.
(Ảnh minh họa/Nguồn: TTXVN)Tại hội thảo, các báo cáo chính từ các chuyên gia kinh nghiệm trong và ngoài nước đã trao đổi, làm rõ các vấn đề về phát triển kinh tế số, những kinh nghiệm quốc tế, tận dụng nền tảng công nghệ để chuyển đổi số trong các ngành dịch vụ, tài chính, ngân hàng; bất động sản...
Song, quá trình chuyển đổi số quốc gia đến nay diễn ra còn khá chậm và thiếu chủ động. Nguyên nhân được ông Phong chỉ ra là do thể chế, chính sách còn nhiều bất cập cộng thêm cơ cấu, chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, hạ tầng phục vụ quá trình chuyển đổi số hạn chế, nhiều doanh nghiệp bị động, năng lực tiếp cận, ứng dụng, phát triển công nghệ hiện đại còn thấp. Thêm vào đó, việc đấu tranh với tội phạm, bảo đảm an ninh mạng gặp rất nhiều thách thức...
Kiến nghị giải pháp nâng cao chỉ số chuyển đổi số của các địa phương và cải thiện xếp hạng quốc tế chính phủ số của Việt Nam, ông Vũ Kiêm Văn, Phó Tổng thư ký Hội Truyền thông số Việt Nam cho rằng sự quan tâm của người đứng đầu về chuyển đổi số phải được cụ thể hóa bằng nghị quyết, chương trình, kế hoạch hành động. Cần xây dựng kiến trúc chính quyền điện tử/đô thị thông minh, kế hoạch phát triển hàng năm và 5 năm cùng với quy định thống nhất về chia sẻ thông tin, dữ liệu.
Ông Văn nhấn mạnh việc đào tạo kỹ năng số thông qua các chương trình, kế hoạch đào tạo, tập huấn cho cán bộ, công chức trong các cơ quan Nhà nước và lãnh đạo các doanh nghiệp tại các địa phương. Bên cạnh đó, cần nâng cao khả năng tiếp cận của người dân cũng cần phải được chú trọng, khuyến khích người dân lựa chọn các dịch vụ công trực tuyến thiết yếu; chính quyền đảm bảo cung cấp đầy đủ, cập nhật thông tin cho người dân trên môi trường đa kênh.
“Về cải thiện dịch vụ trực tuyến, chính quyền cần nâng cao mức độ chia sẻ thông tin với người dân, đặc biệt tại các lĩnh vực pháp luật, việc làm, bảo trợ xã hội, môi trường, y tế, giáo dục…,” ông Văn nói./.
Hội thảo chuyên đề “Phát triển các mô hình kinh doanh mới trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045,” là phiên thứ năm trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao và Triển lãm quốc tế lần thứ ba về Công nghiệp 4.0 – Industry 4.0 Summit 2021, dưới sự chủ trì của Ban Kinh tế Trung ương, phối hợp chuyên môn bởi các bộ ngành liên quan, do Tập đoàn IEC là đơn vị tổ chức sự kiện. |
