Tối 15/4, tỉnh Ninh Bình tổchức buổi công diễn nghệ thuật hát Xẩm để tưởng nhớ cố nghệ nhân dân gian, nghệsỹ ưu tú Hà Thị Cầu, đồng thời vinh danh những đóng góp của bà cho nghề hát Xẩm.
Hầu hết những tác phẩm được chọn biểu diễn đều mang được nét đặc trưng và tinhhoa của nghệ thuật hát Xẩm, thu hút sự chú ý theo dõi của khán giả miền đất Cốđô.
Hát xẩm là một nghề kiếm sống, một loại hình ca nhạc đường phố thuần Việt mangtính đặc thù và rất chuyên nghiệp, không dễ bị lai tạp.
Ca từ của Xẩm rất riêng, nhạc sỹ cũng rất riêng và đặc biệt là môi trường diễnxướng của hát Xẩm thực sự bình dân, không cầu kỳ, kiểu cách.
Hát Xẩm tồn tại được cho đến ngày nay hầu hết là qua truyền miệng. Có thể kể đếnmột số điệu Xẩm đặc trưng là Xẩm chợ, xẩm Nhà thơ, Chênh bong, Riềm huê, Ba bựcnhịp bằng, Phồn huê, Hát ai và Xẩm thập ân.
Trong đó, Xẩm chợ giản dị, ngắn gọn. Xẩm Nhà thơ luyến láy không có tiết tấu.Chênh bong vui vẻ, phấn chấn. Riềm huê thường lồng vào hát những nội dung traotình, hẹn hò, nhớ thương da diết. Ba bực nhịp bằng thì duyên dáng, tha thiết.Phồn huê là điệu hát thương cảm kể về những nỗi cực khổ của người phụ nữ trongxã hội ngày xưa. Hát ai với tính chất than thở, oán trách pha chút hài hước. Xẩmthập ân nói lên những nỗi khổ cực của cha mẹ nuôi dạy con cái từ lúc sinh thànhvà nhắc nhở con cháu về đạo hiếu làm người.
Bên cạnh đó, các nghệ nhân hát Xẩm còn vận dụng các điệu chính để sáng tạo nênhàng loạt các điệu phụ như "Hát Ví," "Trống quân sa mạc," "Bồng mạc," "Hành vân," "Lưuthủy," "Phú lục..."
Nghệ nhân dân gian, nghệ sỹ ưu tú Hà Thị Cầu tuy đã ra đi về cõi vĩnh hằng nhưngđối với những người ở lại, tình yêu và trách nhiệm của cụ đối với vốn di sản vănhóa độc đáo của dân tộc vẫn cần được bảo tồn, duy trì và phát triển.
Cũng giống như các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc, trải quanhiều thăng trầm lịch sử, hát Xẩm có lúc bị quên lãng.
Để môn nghệ thuật hát Xẩmthực sự có chỗ đứng trong lòng công chúng, tỉnh Ninh Bình đang đẩy mạnh việc sưutầm, biên soạn, truyền dạy và phổ biến các bài hát Xẩm theo các làn điệu cổtruyền cho thế hệ trẻ, đồng thời từng bước xây dựng và hoàn thiện hồ sơ về nghệthuật hát Xẩm đệ trình Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc(UNESCO) công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp trongthời gian tới./.
Hầu hết những tác phẩm được chọn biểu diễn đều mang được nét đặc trưng và tinhhoa của nghệ thuật hát Xẩm, thu hút sự chú ý theo dõi của khán giả miền đất Cốđô.
Hát xẩm là một nghề kiếm sống, một loại hình ca nhạc đường phố thuần Việt mangtính đặc thù và rất chuyên nghiệp, không dễ bị lai tạp.
Ca từ của Xẩm rất riêng, nhạc sỹ cũng rất riêng và đặc biệt là môi trường diễnxướng của hát Xẩm thực sự bình dân, không cầu kỳ, kiểu cách.
Hát Xẩm tồn tại được cho đến ngày nay hầu hết là qua truyền miệng. Có thể kể đếnmột số điệu Xẩm đặc trưng là Xẩm chợ, xẩm Nhà thơ, Chênh bong, Riềm huê, Ba bựcnhịp bằng, Phồn huê, Hát ai và Xẩm thập ân.
Trong đó, Xẩm chợ giản dị, ngắn gọn. Xẩm Nhà thơ luyến láy không có tiết tấu.Chênh bong vui vẻ, phấn chấn. Riềm huê thường lồng vào hát những nội dung traotình, hẹn hò, nhớ thương da diết. Ba bực nhịp bằng thì duyên dáng, tha thiết.Phồn huê là điệu hát thương cảm kể về những nỗi cực khổ của người phụ nữ trongxã hội ngày xưa. Hát ai với tính chất than thở, oán trách pha chút hài hước. Xẩmthập ân nói lên những nỗi khổ cực của cha mẹ nuôi dạy con cái từ lúc sinh thànhvà nhắc nhở con cháu về đạo hiếu làm người.
Bên cạnh đó, các nghệ nhân hát Xẩm còn vận dụng các điệu chính để sáng tạo nênhàng loạt các điệu phụ như "Hát Ví," "Trống quân sa mạc," "Bồng mạc," "Hành vân," "Lưuthủy," "Phú lục..."
Nghệ nhân dân gian, nghệ sỹ ưu tú Hà Thị Cầu tuy đã ra đi về cõi vĩnh hằng nhưngđối với những người ở lại, tình yêu và trách nhiệm của cụ đối với vốn di sản vănhóa độc đáo của dân tộc vẫn cần được bảo tồn, duy trì và phát triển.
Cũng giống như các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc, trải quanhiều thăng trầm lịch sử, hát Xẩm có lúc bị quên lãng.
Để môn nghệ thuật hát Xẩmthực sự có chỗ đứng trong lòng công chúng, tỉnh Ninh Bình đang đẩy mạnh việc sưutầm, biên soạn, truyền dạy và phổ biến các bài hát Xẩm theo các làn điệu cổtruyền cho thế hệ trẻ, đồng thời từng bước xây dựng và hoàn thiện hồ sơ về nghệthuật hát Xẩm đệ trình Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc(UNESCO) công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp trongthời gian tới./.
Vũ Anh Minh (TTXVN)
