(Ảnh: nikkei.com)Truyền thông Hàn Quốc ngày 14/10 đưa tin Chủ tịch Tập đoàn Lotte (Lotte Group) Shin Dong-bin đã bị người anh trai Shin Dong-joo loại khỏi Hội đồng quản trị Công ty Kojunsha (có trụ sở tại Nhật Bản và là cổ đông lớn nhất của Lotte Holdings - công ty mẹ Lotte Group). Đây được coi là động thái mới nhất của người anh trai cả Shin Dong Joo trong “cuộc chiến gia đình” nhằm giành lại quyền kiểm soát Tập đoàn Lotte do công ty Kojunsha nắm cổ phần trong nhiều công ty liên kết và được coi là chìa khóa trong việc kiểm soát Tập đoàn Lotte.
Trong đại hội cổ đông công ty Kojunsha được tổ chức “một cách vội vàng” tại Nhật Bản ngày 14/10, ông Shin Dong Joo, người hiện nắm giữ 50% cổ phần của Kojunsha, đã được bổ nhiệm vào vị trí Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của công ty, trong khi đó Chủ tịch Tập đoàn Lotte Shin Dong-bin (người nắm giữ 38,8% cổ phần của Kojunsha) đã bị loại khỏi ban điều hành của Kojunsha.
Phát biểu trước truyền thông, ông Shin Dong Joo cho biết với tư cách là cổ đông lớn nhất của Kojunsha và Lotte Holdings, ông đã có kế hoạch cải tổ nhiều vấn đề của Lotte Group. Tuy nhiên, đáp lại, Lotte Group cùng ngày đã ra tuyên bố cho rằng những thay đổi trên tại Kojunsha sẽ không ảnh hưởng đến việc quản trị tại tập đoàn này.
Cuộc chiến giành giật quyền lực trong gia đình
Tập đoàn Lotte được ông Shin Kyuk-ho (cha đẻ của Shin Dong Bin và Shin Dong Joo) gây dựng và phát triển thành công tại Nhật Bản rồi sau đó mới đầu tư và phát triển tại Hàn Quốc. Khởi đầu với các sản phẩm kẹo cao su và bánh kẹo, Lotte sau đó đã không ngừng lớn mạnh trong lĩnh vực phân phối, khách sạn, tài chính, xây dựng và hóa dầu.
Tại Hàn Quốc, Lotte có bước tăng trưởng mạnh hơn ở Nhật Bản và hiện là tập đoàn lớn thứ 5 tại nước này với doanh thu năm 2014 đạt 83.000 tỷ won (khoảng 71 tỷ USD), 120.000 lao động trực tiếp và nếu tình thêm khoảng 200.000 lao động gián tiếp làm việc tại các công ty liên kết thì Lotte được coi là tập đoàn có số lượng lao động nhiều nhất tại Hàn Quốc. Lotte hiện cũng có mặt tại các thị trường lớn ở châu Á, Trung Đông và châu Âu.
Ông Shin Kyuk-ho trước đó đã sắp xếp để con trai cả Shin Dong-joo đảm trách kinh doanh của Lotte tại Nhật Bản và con trai thứ Shin Dong-bin phụ trách kinh doanh của Lotte ở Hàn Quốc. Tuy nhiên, cuộc chiến nhằm giành giật quyền kiểm soát Tập đoàn Lotte ở cả Hàn Quốc và Nhật Bản giữa hai anh em ruột bắt đầu nổ ra từ tháng 12/2014 sau khi ông Shin Dong-joo bị cách chức khỏi cả ba vị trí quan trọng là Phó Chủ tịch tập đoàn Lotte tại Nhật Bản, Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc công ty thương mại Lotte và thành viên Hội đồng quản trị công ty Lotte Ice.
Kể từ thời điểm đó, người em trai Shin Dong-bin đã nắm giữ quyền điều hành toàn bộ tập đoàn Lotte và được bổ nhiệm làm Chủ tịch tập đoàn vào ngày 15/7 vừa qua.
“Cuộc chiến huynh đệ tương tàn” thực sự lên đến đỉnh điểm khi Shin Dong-joo cùng với cha mình, ông Shin Kyuk-ho, sang Nhật Bản ngày 27/7 vừa qua và tuyên bố bãi nhiệm 6 thành viên Hội đồng quản trị của công ty Lotte Holdings, trong đó có cả Chủ tịch Hội đồng quản trị Shin Dong-bin. Đây được coi là đòn phản công của ông Shin Dong-joo sau khi người em trai chiếm hết quyền điều hành khiến ông trở nên mất thực quyền với Tập đoàn Lotte.
Nhưng chỉ 1 ngày sau, tức ngày 28/7, ông Shin Dong-bin đã triệu tập gấp cuộc họp Hội đồng quản trị của Lotte Holdings tại Nhật Bản và quyết định bãi nhiệm bố đẻ mình là ông Shin Kyuk-ho khỏi chức vụ Chủ tịch điều hành Lotte Holdings thay bằng chức Chủ tịch danh dự vì cho rằng quyết định của bố về việc bãi nhiệm các thành viên Hội đồng quản trị của công ty là vô hiệu vì đã không thông qua cuộc họp Hội đồng quản trị.
Sau khi “đòn phản công” bị thất bại chỉ sau 1 ngày ngắn ngủi, ông Shin Dong-joo tiếp tục công bố nhiều loại văn bản và clip trong đó có đoạn người cha Shin Kyuk-ho nói rằng chưa từng bổ nhiệm con trai thứ Shin Dong-bin vào chức vụ Chủ tịch tập đoàn Lotte và Giám đốc Lotte Holdings Nhật Bản. Phía ông Shin Dong-bin cũng không chịu lép vế khiến cuộc đối đầu giữa hai anh em ngày càng trở nên nghiêm trọng đến mức không thể giải quyết trong nội bộ gia đình.
Ngày 2/8, Chủ tịch sáng lập tập đoàn Lotte Shin Kyuk-ho đã bày tỏ lấy làm tiếc về cuộc "hỗn chiến" quyền lực giữa hai con trai mình và xin lỗi người dân Hàn Quốc. Ông Shin Kyuk-ho nói không thể nào hiểu và tha thứ cho hành động của con trai thứ Shin Dong-bin khi rắp tâm loại bố mình, người đã gây dựng tập đoàn trong suốt 70 năm qua. Ông cũng cho rằng con trai thứ của mình không có quyền hạn hay danh phận nào có thể làm được điều đó.
Ngược lại, dưới danh nghĩa phát biểu của Tập đoàn Lotte, phía con trai thứ Shin Dong-bin cũng lấy làm tiếc về hành động của anh trai Shin Dong-joo khi lợi dụng bố mình tuổi đã cao (93 tuổi) để truyền đạt những thông điệp không có hiệu lực pháp lý, cho rằng đây là hành vi phá hoại sự ổn định của tập đoàn và cần phải đối phó một cánh cứng rắn theo pháp luật.
Trong một động thái nhằm làm dịu sự bất bình của dư luận, ông Shin Dong-bin cũng lên tiếng xin lỗi người dân Hàn Quốc và cam kết sẽ nhanh chóng giải quyết vụ việc để đưa hoạt động kinh doanh trở lại bình thường, dồn toàn tâm toàn lực vào sự phát triển kinh tế của quốc gia.
Ngày 17/8, tại Đại hội đồng cổ đông của Lotte Holdings Nhật Bản, ông Shin Dong-bin đã giành chiến thắng có tính chất xoay chuyển cục diện trong cuộc chiến quyền lực với người anh trai Shin Dong-joo khi ông này giành được sự ủng hộ của đông đảo cổ đông để thực sự trở thành người thống trị tập đoàn Lotte ở cả Hàn Quốc và Nhật Bản. Tại cuộc họp này, Lotte Holdings cũng đã thông qua phương án bổ nhiệm một thành viên Hội đồng quản trị bên ngoài và xác định phương châm kinh doanh dựa trên nguyên tắc và pháp luật.
Tiếp đó, ngày 26/8, Tập đoàn Lotte (Hàn Quốc) đã thành lập nhóm chuyên trách nhằm gồm lãnh đạo phụ trách tài chính của các công ty con thuộc tập đoàn, các chuyên gia kế toán và pháp lý nhằm cải thiện cơ cấu quản trị của tập đoàn. Cụ thể là nhằm giải tỏa 80% “vòng luẩn quẩn” về sở hữu chéo giữa các công ty con trong tập đoàn, chuyển đổi tập đoàn thành công ty chủ vốn (Holding Company) và xúc tiến niêm yết trên sàn chứng khoán (dự kiến vào tháng 11 năm nay).
Tuy nhiên vào tuần trước, ông Shin Kyuk Ho và con trai cả Shin Dong-Joo cũng đã quyết định kiện Shin Dong-bin và các thành viên Hội đồng quản trị của Lotte Holdings nhằm hủy bỏ quyết định sa thải ông hồi tháng 7 vừa qua và dự kiến Tập đoàn Lotte sẽ tiếp tục phải đối mặt với nhiều bài toán đau đầu hơn nữa trong thời gian tới.
Tác động đến xã hội Hàn Quốc
Qua cuộc chiến tranh giành quyền lực giữa hai anh em ruột nhà họ Shin, cơ cấu điều hành của Tập đoàn Lotte cũng từng bước được lộ ra và khiến dư luận hoài nghi về tính chính thể và sự minh bạch về tài chính của tập đoàn này.
Đứng đầu trong đế chế của Lotte là 3 công ty gồm Lotte Holdings, công ty Kojunsha và một công ty dấu tên được gọi là công ty đầu tư L. Kojunsha ban đầu chỉ là một công ty sản xuất bao bì nhỏ tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản với 3 nhân viên được thành lập vào tháng 11/1967, song hiện công ty này nắm giữ 27,65% cổ phần của Lotte Holdings, 5,45% cổ phần của công ty Lotte Hotel.
Trong cơ cấu cổ đông của Kojunsha, người anh trai Shin Dong-joo nắm giữ 50% cổ phần, em trai thứ Shin Dong-bin nắm 38,8%, trong khi người cha Shin Kyuk-ho nắm 0,8%.
Trong bối cảnh tăng trưởng của nền kinh tế Hàn Quốc đang trì trệ như hiện nay, cuộc tranh giành quyền lực giữa hai anh em ruột trong Tập đoàn Lotte khiến dư luận Hàn Quốc không khỏi lo ngại về tác động của vụ việc tới nền kinh tế đất nước. Đành rằng, việc đấu tranh giành quyền thừa kế ở các tập đoàn lớn là việc đã xảy ra ở nhiều tập đoàn lớn của Hàn Quốc như Samsung, Huyndai, LG…, nhưng việc con trai lật đổ chính cha đẻ mình trong một xã hội đề cao truyền thống gia đình và lễ giáo là việc chưa từng xảy ra.
Bên cạnh đó, là việc phân chia bè phái để đấu đá nhau ngay trong chính những người thân thuộc gia tộc họ Shin, trong số đó có cả những người không hề liên quan tới hoạt động kinh doanh của tập đoàn này. Điều này đã gây tổn hại nhất định tới hình ảnh của tập đoàn Lotte tại Hàn Quốc và trên thế giới.
Cuộc chiến trong nội bộ gia đình Lotte cũng tiếp tục cho thấy những “mảng tối” trong cơ cấu quản trị của các tập đoàn gia đình (Chaebol) - vốn được coi là luôn triệt tiêu cạnh tranh, lợi dụng các quan hệ cấp cao và giao dịch “ngầm” để làm lợi cho các cổ đông trong gia đình.
Vào cuối tháng 7 vừa qua, trong xã hội Hàn Quốc đã nhen nhóm một phong trào nhằm tẩy chay các sản phẩm và dịch vụ của Lotte, vì vậy nếu cuộc chiến tranh giành quyền lực này không dừng lại thì rất có thể ảnh hưởng của nó không chỉ giới hạn ở phạm vi một doanh nghiệp./.
