Vấn đề bán bảo hiểm qua các ngân hàng thương mại là một trong những nội dung được các đại biểu tập trung thảo luận trong phiên làm việc của Quốc hội chiều nay, 15/1, khi thảo luận về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi.
Theo dự thảo Luật sửa đổi, Điều 113 quy định: “Ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.”
Thôi thúc vì nỗi khổ của cử tri
Phát biểu tại nghị trường, đại biểu Phạm Văn Thịnh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang đánh giá cao quá trình tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Đại biểu Thịnh cho hay ông đã hai lần phát biểu về vấn đề ngân hàng làm đại lý bảo hiểm nhân thọ, cơ quan soạn thảo tiếp thu một phần nhưng ông vẫn còn băn khoăn và đây là lần thứ ba ông đề cập đến nội dung này.
“Câu chuyện về một người phụ nữ vì khó khăn phải đến ngân hàng cầm cố sổ đỏ vay 300 triệu đồng nhưng phải mua bảo hiểm 20 triệu đồng, chỉ còn 280 triệu đồng, bước ra khỏi ngân hàng mà hai hàng nước mắt chảy dài và khóc nấc mà tôi vô tình gặp tại một ngân hàng thương mại đã thôi thúc tôi phát biểu lần nữa về vấn đề này,” đại biểu Phạm Văn Thịnh nói.
Nhắc lại nội dung phát biểu của mình trước đây, đại biểu Phạm Văn Thịnh nêu rõ mức chiết khấu tối đa cho đại lý bảo hiểm nhân thọ với hai loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phổ biến là bảo hiểm nhân thọ tử kỳ và bảo hiểm hỗn hợp là 4% cho phí bảo hiểm năm đầu. Tại các ngân hàng thương mại liên kết làm đại lý bảo hiểm nhân thọ có hiện tượng gợi ý ép khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm nhân thọ với mức đóng 1 năm bằng từ 2% đến 4% giá trị khoản vay. Tại các ngân hàng thương mại, nhân viên ngân hàng được giao chỉ tiêu số hợp đồng bảo hiểm và chỉ tiêu doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ.
Đại biểu bổ sung thêm thông tin, theo kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tháng 7/2023 đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng qua kênh ngân hàng thương mại đã cho thấy tỷ lệ hủy hợp đồng sau năm đầu tiên của khách hàng lên tới 70% dù hủy năm đầu thì khách hàng mất không số phí đã nộp. Chỉ tính riêng một công ty bảo bảo hiểm nhân thọ bán qua một ngân hàng thương mại đã có số phí bảo hiểm khách hàng hủy năm đầu tiên khoảng 2.000 tỷ đồng.
“Nhiều ngân hàng còn gợi ý khách hàng vay vốn nộp phí 2 năm đầu, khi đó số tiền khách hàng vay vốn phải bỏ thêm còn lên đến 4 đến 8% giá trị khoản vay. Lãi suất thực của vốn đưa ra nền kinh tế do phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ có thể tăng lên đến 50 đến 100% trong 2 năm đầu so với lãi suất trên hợp đồng tín dụng,” đại biểu Thịnh nêu.
Tiếp tục phân tích về vấn đề này, đại biểu nêu số liệu năm 2020 của 1 số ngân hàng như Vietcombank có lợi nhuận trước thuế là 23.050 tỷ đồng thì phí trả trước cho hợp đồng hợp tác độc quyền bán bảo hiểm nhân thọ đã là 9.200 tỷ đồng; của ACB là 9.596 tỷ đồng thì phí trả trước ngân hàng được hưởng là 8.400 tỷ đồng. Con số này chưa tính số hoa hồng đại lý trên số phí bảo hiểm được hưởng theo quy định của kinh doanh bảo hiểm…. “Như vậy có thể nói giai đoạn từ 2018 đến 2022, thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm nhân thọ của các ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng rất lớn trong lợi nhuận của các ngân hàng thương mại,” đại biểu Thịnh nói.
Kênh đại lý bán bảo hiểm qua các ngân hàng có nhiều sai phạm
Với thực tiễn và lợi ích lớn như vậy, đại biểu Phạm Văn Thịnh cho rằng nếu dự thảo Luật chỉ tiếp thu theo hướng bổ sung khoản 2, Điều 113: “Ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước” thì sẽ không có gì đảm bảo tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng có tiền gửi tiết kiệm để mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ không tái diễn như thời gian vừa qua.
“Việc bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng dễ dàng đã khiến các ngân hàng thương mại, các công ty bảo hiểm bỏ qua các ranh giới nghề nghiệp, uy tín được tích lũy để bước vào vòng xoáy tìm kiếm lợi nhuận,” đại biểu Thịnh nói.
Đề nghị cấm ngân hàng bán bảo hiểm nhân thọ
Theo đó, đại biểu Phạm Văn Thịnh đề nghị nếu việc cấm bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại không được thực hiện thì dự thảo Luật cần bổ sung 1 điều giao Chính phủ ban hành văn bản quy định việc kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm mà ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng làm đại lý để đảm bảo công khai, minh bạch, bảo vệ quyền của khách hàng vay vốn cũng như gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Điều này sẽ tốt cho cả hình ảnh của ngân hàng thương mại và đặc biệt là nghề kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, nghề mà đòi hỏi đạo đức và tính nhân văn hơn rất nhiều ngành nghề kinh doanh khác.
Bày tỏ sự đồng tình với những phân tích, kiến nghị của đại biểu Phạm Văn Thịnh, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cũng nhất trí không nên cho phép các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm
Phát biểu tại phiên họp về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp bày tỏ đồng tình với 02 ý kiến của đại biểu phát biểu về nội dung ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm, đặc biệt là đại biểu Thịnh- Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang khẳng định đây là vấn đề rất quan trọng. Theo đại biểu Hòa, giống như đại biểu Thịnh, đây cũng là lần thứ 3 ông bảo vệ quan điểm không nên cho phép ngân hàng thương mại liên danh, liên kết bán bảo hiểm đối với công ty bảo hiểm.
Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh hệ lụy của việc các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm thời gian qua đã rất rõ ràng. Các công ty bảo hiểm không có trụ sở bảo hiểm mà bán qua ngân hàng nên khách hàng gặp nhiều khó khăn khi có vấn đề cần giải quyết. Ông Hòa nêu ví dụ cả khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long có 13 tỉnh nhưng chỉ có 2 trụ sở công ty bảo hiểm. “Tôi ủng hộ quan điểm là không cho phép các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm,” đại biểu Hòa nhấn mạnh thêm một lần nữa.
Cùng quan điểm này, đại biểu Dương Khắc Mai, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông đề nghị ngăn chặn, xử lý đối với các hành vi vi phạm của nhân viên các tổ chức tín dụng, ngân hàng. Đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng mặc dù đã có các quy định liên quan trong Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 và các văn bản pháp luật khác, tuy nhiên để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của khách hàng cần nghiên cứu luật hóa để ngăn chặn, xử lý đối với các hành vi vi phạm của nhân viên các tổ chức tín dụng, ngân hàng như việc tư vấn không đầy đủ khiến một số khách hàng nhầm lẫn giữa sản phẩm bảo hiểm và sản phẩm ngân hàng hoặc việc yêu cầu mua bảo hiểm gắn với các khoản vay khi có nhu cầu vay vốn ngân hàng như các phương tiện thông tin đã phản ánh thời gian qua.
Trước các ý kiến trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho hay cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu và tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét thông qua./.
