Đại biểu Quốc hội Nguyễn Bá Thuyền, đoàn Quốc hội tỉnh Lâm Đồng (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)Nếu không theo quy hoạch mà làm tự phát sẽ gây đến phá hoại vùng quy hoạch, ảnh hưởng đến năng suất, hiệu quả đầu tư đối với cây mắcca.
Đây là ý kiến của đại biểu Quốc hội Nguyễn Bá Thuyền, đoàn Lâm Đồng khi trao đổi với phóng viên bên lề hành lang kỳ họp thứ 9, Quốc hội hội khóa 13 xung quanh việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
- Thưa ông, nhiều chuyên gia bày tỏ băn khoăn, nghi ngại về việc thúc đẩy mở rộng trồng cây mắcca hiện nay ở một số địa phương, xin ông cho biết ý kiến về hoạt động trên?
Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền: Tôi cho rằng thực tế cây mắc ca một số nơi trồng cũng cho hiệu quả. Tuy nhiên, cũng có nơi không cho năng suất như mong muốn. Chính vì vậy để phát triển cây này một cách bền vững thì cần phải có quy hoạch. Tức là nhà nước phải đứng ra đánh giá xem thực sự khu nào có thể trồng được và khu nào không nên. Còn nếu cứ để tình trạng phát triển tự phát thì thực sự là đáng lo ngại.
Hạt mắcca được mệnh danh là “Hoàng hậu của các loại hạt.” (Ảnh: Thanh Tâm/Vietnam+)Trước mắt từng địa phương cũng phải có quy hoạch cụ thể từng khu vực và nhà nước cũng phải có quy hoạch tổng thể chứ không phải vùng nào cũng lao vào trồng. Việc trồng tràn lan sẽ rất nguy hiểm gây ra rủi ro cho người nông dân.
Thứ hai nữa là phải có quy hoạch về giống. Tức là phải có cơ quan chức năng đảm bảo về giống cho bà con. Thứ ba là phải có hợp đồng cung cấp vốn và thu mua sản phẩm cho bà con. Phải có cam kết của doanh nghiệp khi đầu tư và cây mắcca. Còn nếu chưa đảm bảo được điều này thì không nên mở rộng.
Ngay như Lâm Đồng được cho là khí hậu phù hợp nhưng cũng tùy từng huyện. Ví dụ như 3 huyện phía Nam là không thể trồng được cây này. Nói như thế để thấy, nếu cứ nghe theo một chiều và ồ ạt trồng cây này rủi ro là điều dễ xảy ra.
Tôi cho rằng những ý kiến trái chiều vẫn có, bên ủng hộ thì nói trồng mắc ca cho hiệu quả kinh tế, còn bên không ủng hộ thì đưa ra những dẫn chứng ngược lại.
Điều này có thể lý giải những bước đi ngược chiều nhau vẫn đang tồn tại. Song dù gì đi nữa, nếu không theo quy hoạch mà làm tự phát sẽ gây đến phá hoại vùng quy hoạch, ảnh hưởng đến năng suất, hiệu quả đầu tư đối với loài cây này.
- Bài học phớt lờ cảnh báo chuyên gia đã có, gần đây nhất là cây cao su tình trạng trồng không cho hiệu quả kinh tế rồi phải chặt đi. Trong trường hợp này, các cơ quan chức năng nên có phản ứng như thế nào trước nguyện vọng của doanh nghiệp, để đảm bảo rủi ro thấp nhất cho người dân?
Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền: Tôi cho rằng về phía nhà nước phải có chỉ đạo quyết liệt để làm sao có quy hoạch sớm. Thêm nữa là phải quy định về tiêu chuẩn và loại giống.
Thứ ba là có sự liên kết, ký kết rõ ràng giữa doanh nghiệp và người dân cho cụ thể. Còn nếu để phát triển đại trà, không có sự liên kết chặt chẽ giữa các bên thì mọi việc sau này sẽ khó khăn hơn rất nhiều.
Giống như bài học từ cây cao su tại nhiều địa phương người dân trồng rồi lại chặt. Còn ở Lâm Đồng cũng có một số nơi trồng nhưng chưa cho thu hoạch nên chưa rõ hiệu quả như thế nào.
Tuy nhiên, thực tế giá cao su đang xuống thấp cũng là một nguy cơ, trong khi chúng ta xuất khẩu cao su không chính ngạch mà chủ yếu qua đường tiểu ngạch sang Trung Quốc. Chính vì vậy điều này ảnh hưởng đến giá sản phẩm thấp do bị ép giá.
Còn đối với cây mắc ca nếu không định hướng được đầu ra cho sản phẩm và có quy hoạch cụ thể thì nguy cơ giống như cây cao su cũng rất dễ xảy ra. Nếu không có sự cam kết chắc chắn giữa doanh nghiệp với người dân thì rất dễ dẫn đến thất bại.
- Đã theo dõi các phản biện về việc phát triển mắcca, ông có đồng tình việc mở rộng diện tích mắc ca tại thời điểm này hay không và hay phải chờ sau khi Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã hoàn thành việc quy hoạch mắc ca?
Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền: Trong thời đại thông tin cởi mở hai chiều như hiện nay, tôi tin là những người dân cũng sẽ tham khảo và có định hướng kỹ hơn và thận trọng hơn.
Theo tôi trước những ý kiến trái chiều và chưa rõ về cây này thì từng địa phương cần thận trọng làm quy hoạch bài bản chứ không nên phát triển tự phát. Chủ trương của Lâm Đồng với cây mắcca trước mắt cũng chỉ trồng xen canh đến khi nào đạt hiệu quả mới phá cà phê và phát triển mắcca, chứ không làm ồ ạt.
Xin trân trọng cảm ơn ông./.
