Đại sứ Dương Chí Dũng (người thứ 2 từ trái qua) và đoàn đại biểu Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam tại Kỳ họp lần thứ 49 Đại hội đồng WIPO (Thụy Sĩ). (Ảnh: Hoàng Hoa/TTXVN)Sự kiện Đại sứ Dương Chí Dũng, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva (Thụy Sĩ) trúng cử vị trí Chủ tịch Đại hội đồng Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) nhiệm kỳ 2018-2019 đã trở thành một dấu mốc mới trong hoạt động đối ngoại đa phương của Việt Nam.
Việc đại diện của Việt Nam được bầu làm Chủ tịch Đại hội đồng WIPO với sự đồng thuận của 191 quốc gia thành viên cho thấy sự tin cậy và ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam, đồng thời thể hiện sự ghi nhận đối với những thành quả của Việt Nam trong quá trình phát triển và hội nhập sâu rộng với vị thế và vai trò ngày càng cao trên trường quốc tế.
Ứng cử và trúng cử Chủ tịch Đại hội đồng WIPO - cơ quan quyền lực cao nhất, có trách nhiệm thông qua các quyết sách quan trọng của tổ chức này, cũng cho thấy Việt Nam đã và đang thúc đẩy chính sách đối ngoại đa phương để Việt Nam "không chỉ là thành viên tham gia có trách nhiệm mà còn là thành viên chủ động" có những đóng góp tích cực và thiết thực vào các hoạt động cụ thể cũng như trong xây dựng chính sách, các quy định và luật chơi tại các tổ chức và diễn đàn đa phương.
Đặc biệt, sự kiện Việt Nam trúng cử Chủ tịch Đại hội đồng WIPO, một trong số 16 tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc, diễn ra chỉ ít ngày sau khi Việt Nam kỷ niệm 40 năm gia nhập tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh này nên càng có ý nghĩa quan trọng. Điều này một lần nữa khẳng định Việt Nam đang thực hiện một cách cụ thể chủ trương thúc đẩy quan hệ hợp tác với Liên hợp quốc đi vào chiều sâu, có hiệu quả thiết thực, sát cánh cùng các nước thành viên thúc đẩy các mối quan hệ quốc tế công bằng, bình đẳng, hữu nghị và hợp tác giữa các dân tộc, bảo đảm lợi ích chính đáng của tất cả các nước, nhất là các nước đang phát triển.
Với việc một Đại sứ Việt Nam đảm nhận vị trí Chủ tịch Đại hội đồng WIPO, hình ảnh và vị thế của Việt Nam được nâng cao tại diễn đàn WIPO nói riêng và trên trường quốc tế nói chung. Đây cũng sẽ là cơ hội cho Việt Nam thúc đẩy quan hệ hợp tác vốn đã rất tốt đẹp với WIPO và các đối tác quốc tế khác trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, qua đó có thể học hỏi kinh nghiệm cũng như tận dụng sự trợ giúp từ các đối tác để góp phần nâng cao năng lực của hệ thống sở hữu trí tuệ quốc gia, tạo động lực cho hoạt động khoa học-công nghệ, đổi mới-sáng tạo.
Kết quả này có được là nhờ quá trình hoạt động, đóng góp tích cực của Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Geneva và cá nhân Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Dương Chí Dũng vào các công việc chung của WIPO thời gian qua. Bên cạnh đó, cần nhắc đến mối quan hệ chặt chẽ, tình đoàn kết giữa các thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã ủng hộ ứng cử viên Việt Nam, vốn là ứng cử viên đại diện cho các quốc gia thuộc Nhóm châu Á-Thái Bình Dương, khu vực từ hơn 12 năm nay chưa có đại diện đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Đại hội đồng WIPO.
[191 quốc gia bầu Việt Nam giữ chức Chủ tịch đại hội đồng WIPO]
Ngoài ra, một yếu tố quan trọng góp phần làm nên sự kiện đáng tự hào này phải kể tới những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện sở hữu trí tuệ. Nhận rõ vai trò của sở hữu trí tuệ trong sự phát triển kinh tế - xã hội, từ năm 1976, Việt Nam đã sớm gia nhập WIPO, đối tác đầu tiên và quan trọng nhất của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về sở hữu trí tuệ. Đồng thời, Việt Nam cũng đã tham gia nhiều công ước quốc tế đa phương về sở hữu trí tuệ cũng như ký kết nhiều thỏa thuận thương mại và hợp tác kỹ thuật song phương khác.
Cho đến nay, WIPO đã dành cho Việt Nam nhiều sự trợ giúp quan trọng trong việc xây dựng pháp luật, nâng cao năng lực và hiện đại hóa hệ thống các cơ quan quản lý sở hữu trí tuệ, đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao nhận thức của công chúng về sở hữu trí tuệ. Sự trợ giúp của WIPO góp phần quan trọng vào sự phát triển của hệ thống sở hữu trí tuệ ở Việt Nam. Ngoài việc ban hành Luật sở hữu trí tuệ vào năm 2006, Việt Nam đang tích cực xây dựng Chiến lược quốc gia về sở hữu trí tuệ, hướng tới mục tiêu tiếp cận vị trí thứ hai trong ASEAN về sở hữu trí tuệ.
Những thành tựu và nỗ lực của Việt Nam trong phát triển kinh tế, khoa học, công nghệ, tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, khuyến khích sáng tạo,... đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao vị thế của Việt Nam trong bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index - GII) do WIPO công bố hàng năm. Năm nay, Việt Nam xếp thứ 47 trong bảng xếp hạng GII, tăng 12 bậc so với năm 2016. WIPO đã và đang hỗ trợ Việt Nam về các biện pháp nhằm duy trì và tiếp tục cải thiện thứ hạng của Việt Nam trong Bảng xếp hạng GII những năm tiếp theo.
Trong hai năm tới, đại diện Việt Nam, với tư cách Chủ tịch Đại hội đồng WIPO, sẽ điều khiển các kỳ họp Đại hội đồng WIPO hàng năm, theo đó dẫn dắt, định hướng thảo luận, quyết định việc biểu quyết các vấn đề và công bố các quyết định... Trong trường hợp cần thiết, Chủ tịch Đại hội đồng WIPO sẽ tổ chức các cuộc tham vấn với đại diện các nhóm khu vực, đại diện các nước thành viên của các nhóm khu vực để thảo luận, tìm giải pháp cho các vấn đề quan trọng, những vướng mắc chưa được giải quyết trong khuôn khổ WIPO.
Hai năm tới là khoảng thời gian có nhiều cơ hội, song cũng không ít thách thức đối với WIPO và hệ thống sở hữu trí tuệ thế giới, cụ thể là sự phát triển nhanh chóng của khoa học-công nghệ, của quá trình toàn cầu hóa, và đặc biệt là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sẽ có tác động lớn đến hệ thống sở hữu trí tuệ về quản lý và chính sách, trong đó có việc xây dựng chuẩn mực quốc tế để đáp ứng các nhu cầu, đòi hỏi mới về bảo hộ, sở hữu trí tuệ...
Ngoài ra, trong khoảng thời gian này, WIPO phải tập trung giải quyết các vấn đề tồn tại như đàm phán xây dựng các hiệp định quốc tế về bảo hộ nguồn gene, tri thức truyền thống và các hình thức biểu đạt văn hóa truyền thống; Hiệp ước bảo hộ các tổ chức phát sóng, việc mở văn phòng đại diện WIPO tại các nước thành viên...
Những thách thức này đòi hỏi Chủ tịch Đại hội đồng WIPO phải nỗ lực cố gắng, phát huy tinh thần đồng thuận, trí tuệ tập thể của các quốc gia thành viên, của Tổng Giám đốc và Ban Thư ký nhằm đưa ra các biện pháp phù hợp và thiết thực để thúc đẩy và đạt kết quả cụ thể đối với các công việc chưa hoàn tất trong nhiệm kỳ trước, cũng như đối với những công việc mới đặt ra cho tổ chức trong hai năm tới.
Với sự chủ động, tích cực và sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bên, Việt Nam tin tưởng có thể hoàn thành tốt nhiệm kỳ Chủ tịch Đại hội đồng WIPO nhiệm kỳ 2018-2019./.
