Qua 8 năm triển khai, các nhiệm vụ của Đề án 896 đã hoàn thành, quá trình triển khai thực hiện Đề án đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, để lại dấu ấn nổi bật, nhất là nhiệm vụ xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và nhiệm vụ rà soát đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến giấy tờ công dân.
Kết quả của Đề án 896 đã tạo nền tảng để nâng cao hiệu quả quản lý dân cư theo hướng hiện đại, triển khai các phương án cải cách hành chính, xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, xã hội số.
Đổi mới căn bản về tổ chức, hoạt động quản lý nhà nước về dân cư
Ngày 6/8/2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 896/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu có liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013-2020 (gọi tắt là Đề án 896).
Sự ra đời của Đề án 896 đã tạo sự đổi mới căn bản về tổ chức, hoạt động quản lý nhà nước về dân cư theo hướng hiện đại, phù hợp với điều kiện của Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thông lệ quốc tế.
Đề án giúp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm giấy tờ công dân, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; phục vụ quản lý Nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân; đẩy mạnh thực hiện dịch vụ công trực tuyến tại các bộ, ngành, địa phương, tiến tới xây dựng Chính phủ điện tử ở Việt Nam.
Những nội dung của Đề án 896 là cơ sở để Chính phủ, Quốc hội xem xét trong quá trình thông qua Luật Hộ tịch và Luật Căn cước công dân.
Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư đối với 2 dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (ngày 11/3/2020) và dự án Sản xuất, cấp và quản lý Căn cước công dân (ngày 3/9/2020), Bộ Công an đã xác định việc thực hiện 2 dự án là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách của toàn lực lượng và tập trung, chỉ đạo thực hiện rất quyết liệt, với lộ trình, bước đi cụ thể kèm theo các mốc thời gian phải hoàn thành tính theo từng ngày.
Phương châm chỉ đạo xuyên suốt là phải bảo đảm hiện đại, đồng bộ, bảo mật cao, tránh lãng phí; đồng thời, với tinh thần "vừa chạy, vừa xếp hàng" để phấn đấu cơ bản hoàn thành 2 dự án trước ngày 1/7/2021.
Đến nay, về cơ bản, nhiệm vụ xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và sản xuất, cấp Căn cước công dân đã được thực hiện theo đúng tiến độ. Những kết quả nổi bật là: đã cơ bản hoàn thành việc rà soát, xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến triển khai 2 dự án.
Trong đó, Bộ Công an đã phối hợp với các bộ, ngành rà soát 5 luật, 2 nghị định, 12 thông tư cần sửa đổi; đã xây dựng, đề xuất Quốc hội thông qua Luật Cư trú (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV với nhiều nội dung đổi mới quan trọng.
Bộ Công an đã cơ bản hoàn thành việc thu thập, cập nhật, bổ sung thông tin dân cư và nhập liệu vào hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Bộ hướng dẫn, chỉ đạo Công an các địa phương tổ chức 6.000 lượt kiểm tra, phúc tra, bảo đảm dữ liệu thông tin dân cư “đúng, đủ, sạch, sống."
Ngày 25/2/2021, Chính phủ, Bộ Công an đã bấm nút khai trương hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống Sản xuất, cấp và quản lý Căn cước công dân. Hiện nay, Bộ Công an đang chỉ đạo hoàn thiện, bổ sung, cập nhật dữ liệu để hệ thống chính thức đi vào hoạt động; đồng thời với việc triển khai quyết liệt chiến dịch cấp 50 triệu thẻ căn cước công dân hoàn thành trước ngày 1/7/2021, cùng với thời điểm Luật Cư trú sửa đổi có hiệu lực thi hành.
Đơn giản hóa mạnh mẽ thủ tục hành chính
Đến nay, trong tổng số 1.934 thủ tục hành chính có yêu cầu thông tin công dân để giải quyết, các bộ, ngành đã đề xuất đơn giản hóa đối với 1.126 thủ tục hành chính, chiếm 58,2%. Trong đó đề xuất bãi bỏ, hủy bỏ 34 thủ tục hành chính; đơn giản hóa trình tự thực hiện đối với 28 thủ tục hành chính; cắt giảm thành phần hồ sơ của 1.042 thủ tục hành chính; sửa nội dung 812 mẫu đơn, 201 tờ khai và đơn giản hóa 22 giấy tờ công dân.
[Tổng kết Đề án đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân]
Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Văn phòng Ban Chỉ đạo 896 đã thực hiện rà soát độc lập và đề xuất rà soát bổ sung đối với 399 thủ tục hành chính, đề xuất các phương án đơn giản hóa mạnh mẽ hơn đối với 406 thủ tục hành chính, nâng tổng số thủ tục có phương án lên 1.525 thủ tục hành chính.
Chính phủ đã thông qua 19 nghị quyết đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư trên các lĩnh vực quản lý Nhà nước.
Sau khi Chính phủ ban hành các nghị quyết này, các bộ, ngành đã khẩn trương ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện, giao nhiệm vụ cụ thể của các đơn vị trực thuộc với mục tiêu sửa đổi văn bản, kiểm soát chặt chẽ việc ban hành các văn bản có quy định liên quan đến việc yêu cầu thông tin công dân tại mẫu đơn, tờ khai và yêu cầu nộp giấy tờ công dân.
Các bộ, ngành đã phối hợp với Công an các địa phương xây dựng dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật, trình các cấp có thẩm quyền ban hành theo đúng lộ trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Chính phủ, các bộ, ngành và Ủy ban Nhân dân các địa phương, nhất là Ban Chỉ đạo 896 các cấp đã chỉ đạo quyết liệt triển khai thực hiện toàn diện các nhiệm vụ của Đề án.
Tuy nhiên, theo Văn phòng Ban Chỉ đạo Đề án, vẫn còn một số vấn đề tồn tại như việc xây dựng Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử chưa đồng bộ, thống nhất với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; việc khai thác, kết nối giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với Cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành chưa có sự chuyển động đồng bộ. Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã sẵn sàng, nhưng nhiều bộ ngành, Ủy ban Nhân dân địa phương chưa có phương án khai thác, sử dụng hiệu quả...
Hiện nay, nhiều đơn vị, địa phương chưa chủ động chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật để bảo đảm việc sẵn sàng kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
Từ đó, Văn phòng Ban Chỉ đạo 896 kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, Ủy ban Nhân dân các địa phương tiếp tục triển khai thực hiện quyết liệt và hoàn thành việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đên quản lý dân cư trên các lĩnh vực quản lý Nhà nước (theo 19 nghị quyết Chính phủ đã ban hành).
Văn phòng Ban Chỉ đạo 896 cũng đề nghị Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành; khai thác, sử dụng có hiệu quả Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phục vụ xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số./.
