Từ công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội vừa qua, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết dịch bệnh COVID-19 đã cho chúng ta nhiều bài học quý báu cần phải khắc phục và điều chỉnh kịp thời cho tương lai phát triển an toàn, bền vững hơn.
Nhiều bài học đắt giá
Theo Bộ trưởng Dũng, tình hình kinh tế-xã hội năm 2021 gặp rất nhiều khó khăn, thách thức; đặc biệt là tác động của dịch COVID-19 bùng phát lần thứ 4 ở nhiều địa phương đã xâm nhập vào các trung tâm khu công nghiệp, chế xuất lớn với diễn biến hết sức phức tạp, biến thể Delta có tốc độ lây lan nhanh và nguy hiểm hơn.
Do vậy, Chính phủ đã áp dụng các biện pháp phòng chống dịch chưa có tiền lệ, quyết liệt hơn để bảo vệ tính mạng của nhân dân. Đời sống của nhân dân và các hoạt động sản xuất kinh doanh, tăng trưởng kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Sức chống chịu của doanh nghiệp, người dân nhất là người có thu nhập thấp đã giảm mạnh.
“Chính phủ đạt được 8/12 chỉ tiêu do Quốc hội giao. Có 4/12 chỉ tiêu không đạt, trong đó có chỉ tiêu về tốc độ tăng trưởng GDP đã phản ánh sát thực tế của kinh tế-xã hội năm 2021,” Bộ trưởng Dũng nhìn nhận.
Khẳng định việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 128 vừa qua với phương châm thích ứng, an toàn, linh hoạt kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19 là quyết định đúng đắn, kịp thời và quan trọng phù hợp với tình hình thực tiễn, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư tin rằng nghị quyết này sẽ tạo ra nền tảng quan trọng phục hồi kinh tế nhanh trong những tháng cuối năm nay và tạo nền tảng cho năm 2022.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Dũng cũng thừa nhận từ công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội vừa qua đã cho chúng ta nhiều bài học quý báu cần phải khắc phục trong thời gian tới, đặc biệt là có những khiếm khuyết đã được bộc lộ rõ và cần có sự điều chỉnh kịp thời cho tương lai phát triển an toàn, bền vững hơn.
['Bất kỳ trường hợp nào vẫn phải giữ vững nền kinh tế vĩ mô']
Cụ thể, ông Dũng cho rằng năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở đang còn thiếu và yếu, dẫn tới lúng túng trước diễn biến nhanh của dịch bệnh, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân và hoạt động kinh tế, việc làm và đời sống nhân dân.
Trong khi đó, năng lực quản trị xã hội, quản lý Nhà nước và xử lý tình huống còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu dẫn tới lúng túng, thiếu thống nhất, đồng bộ; cục bộ địa phương làm đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa, chuỗi sản xuất và tiêu thụ.
Đánh giá đến nay tình hình dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát tốt toàn quốc, tuy nhiên Bộ trưởng Dũng cho rằng giai đoạn đầu mở cửa nền kinh tế số ca nhiễm có thể sẽ tăng lên, nhất là tại một số địa phương có độ bao phủ vaccine thấp.
Trong bối cảnh này, các bộ, ngành và địa phương phải thực hiện nghiêm Nghị quyết 128 của Chính phủ; kiên định giữ vững lập trường quan điểm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19; không e ngại, hoang mang lo sợ trước diễn biến của dịch bệnh nhưng cũng tuyệt đối không được lơ là chủ quan.
Đánh giá tác động của Nghị quyết 128, sau gần 1 tháng triển khai thực hiện Nghị quyết này, tình hình kinh tế-xã hội của tháng 10 đã có chuyển biến tích cực với nhiều điểm sáng, đã củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư về xu hướng khả năng phục hồi của nền kinh tế, hoạt động sản xuất kinh doanh, di chuyển của người dân đang dần trở lại trạng thái bình thường mới.
Sẽ sửa đổi các quy định về đầu tư công
Liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công năm 2021, chậm giao kế hoạch vốn, Bộ trưởng Dũng cho biết theo quy định của Luật Đầu tư công và thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2021, Chính phủ đã triển khai giao kế hoạch đầu tư công một lần trước ngày 31/12/2020. Các bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm phân bổ chi tiết kế hoạch vốn của các chương trình dự án cụ thể.
Chỉ ra nguyên nhân việc chậm phân bổ vốn, kế hoạch đầu tư công, theo Bộ trưởng Dũng, việc giao kế hoạch vốn của 3 chương trình mục tiêu quốc gia hiện đang phải thực hiện theo thủ tục của pháp luật và chưa xong. Chính phủ đã chỉ đạo trong tháng 11-12 này phải hoàn thành toàn bộ các thủ tục để giao được vốn và có thể thực hiện ngay vào đầu năm 2022.
Đối với phần vốn chưa phân bổ, Chính phủ chỉ đạo khẩn trương chuẩn bị các thủ tục đầy đủ sẽ báo cáo Quốc hội trước khi phân bổ của Nghị quyết 29 của Quốc hội.
Ông Dũng thẳng thắn đưa ra nguyên nhân chậm giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021 đã tồn tại lâu như công tác chuẩn bị dự án chưa tốt, giải phóng mặt bằng còn chậm, thời gian nhiều lần điều chỉnh dự án, năng lực nhà thầu...
Cá biệt, năm 2021 còn có thêm lý do đặc thù đó là kiện toàn tổ chức bộ máy nhân sự, là năm đầu thực hiện kế hoạch vốn đầu tư công giai đoạn 2021-2025, năm đầu thực hiện Luật Đầu tư công 2019 nên tập trung vào các dự án chuyển tiếp và đang chuẩn bị đầu tư các dự án để năm 2022 mới thực hiện được; do tác động của COVID-19, giãn cách xã hội ảnh hưởng tới tiến độ, giá cả nguyên vật liệu tăng rất cao.
[Cắt giảm tối đa thủ tục để đẩy nhanh giải ngân đầu tư công]
Liên quan đến sửa đổi pháp luật, đầu tư công, theo Bộ trưởng Dũng, thời gian tới Chính phủ đang hoàn thiện và sửa đổi 10 luật, trong đó giải quyết các vấn đề vướng mắc ở đầu tư công để nhanh phân cấp, phân quyền và tiến độ hơn.
Mặt khác, Chính phủ đang trình đề án tới Quốc hội tách giải phóng mặt bằng thành đề án riêng để cho phép thực hiện trước, rút ngắn thời gian tiến độ thực hiện dự án./.