Thị trường chứng khoán đang biến động mạnh khi dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 do virus SARS-CoV-2 “đe dọa” tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế và lợi nhuận doanh nghiệp.
Các nhà đầu tư lo ngại rằng các doanh nghiệp đã đi vay quá nhiều - nhất là những công ty năng lượng, hãng hàng không, doanh nghiệp điều hành các tàu du lịch - sẽ gặp khó khăn trong việc trả nợ khi các khách hàng hủy chương trình du lịch đã đặt trước đó để tránh dịch COVID-19.
Trong khi đó, hoạt động kinh doanh ngừng trệ đã khiến nhu cầu năng lượng sụt giảm, kéo giá dầu đi xuống và làm gia tăng sức ép đối với các công ty sản xuất dầu và khí đốt đang trong tình trang nợ “chồng chất.”
Tại Mỹ, các doanh nghiệp không thuộc lĩnh vực tài chính đang có tổng số nợ lên tới 9.600 tỷ USD, tăng hơn 50% trong một thập niên qua.
Trong khi đó, theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), các doanh nghiệp trên toàn cầu đã phát hành tổng cộng 13.000 tỷ USD trái phiếu, cao gấp đôi so với năm 2008 - khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Nợ doanh nghiệp của Trung Quốc hiện cũng đã tăng mạnh lên 590 tỷ USD.
Theo Viện Tài chính Quốc tế, nếu cộng thêm số nợ vay của các ngân hàng và những tổ chức tín dụng khác, các doanh nghiệp hiện có tổng số nợ lên tới 75.000 tỷ USD, cao hơn gấp đôi so với mức 32.000 tỷ USD năm 2005.
Trong bối cảnh phải nỗ lực trả nợ trước sức ép của suy giảm kinh tế do các tác động tiêu cực của dịch COVID-19, các doanh nghiệp có thể phải sa thải lao động, trì hoãn các kế hoạch đầu tư và cắt giảm chi phí, từ đó có thể dẫn tới tình trạng suy giảm kinh tế mạnh hơn.
Giáo sư Kinh tế tại Đại học Harvard, Kenneth Rogoff, tình hình kinh tế hiện nay, nhất là ở Mỹ, hoàn toàn không giống với năm 2008 hay năm 1929.
[Kinh tế Saudi Arabia, UAE lao đao vì giá dầu giảm và dịch COVID-19]
Hiện nay, các trái phiếu của các doanh nghiệp lớn như Macy’s và Kraft Heinz đều đã bị hạ xuống mức xếp hạng “không đáng đầu tư.”
Trong khi đó, trái phiếu của các doanh nghiệp điều hành tàu du lịch cũng đi xuống cùng với giá cổ phiếu của họ.
Hãng xếp hạng tín nhiệm Standard & Poor’s Global Ratings cảnh báo mức xếp hạng tín nhiệm của công ty điều hành du thuyền Carnival Corp. có thể bị hạ xuống mức xếp hạng chỉ trên mức “không đáng đầu tư.”
Các du thuyền Diamond Princess và Grand Princess của Carnival hiện là những “ổ dịch COVID-19.”
Trong khi đó, nhà phân tích Philip Baggaley của S&P cho rằng cho đến hiện tại các hãng hàng không vẫn chưa phải đối mặt với "rủi ro ngay tức thì" song rất khó dự đoán về trung hạn và dài hạn khi dịch COVID-19 đang ngày càng lan rộng và chắc chắn tình hình tương lai sẽ nghiêm trọng hơn so với những dự đoán hiện nay.
Còn theo ông Eswar Prasad, cựu kinh tế gia hàng đầu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và hiện đang giảng dạy tại Đại học Cornell, các mức nợ cao đã khiến các doanh nghiệp ở những nền kinh tế lớn, trong đó có Mỹ, rất dễ bị ảnh hưởng tiêu cực do sự suy giảm mạnh của hoạt động kinh tế thế giới.
Thị trường trái phiếu Mỹ đã biến động mạnh trong tuần này khi bất đồng về vấn đề sản lượng dầu giữa Saudi Arabia và Nga đã khiến giá dầu giảm 25% trong ngày 9/3, mức giảm mạnh nhất trong một ngày kể từ năm 1991.
Theo chuyên gia John Dixon của Dinosaur Financial Group, tình hình hiện nay hoàn toàn chưa từng xảy ra trong 30 năm qua./.
