Gần 40 năm qua, cựu thanh niên xung phong Nguyễn Thanh Bình (xã Giao Hải, huyệnGiao Thủy, Nam Định) vẫn một mình lặng lẽ trên hành trình đưa những đồng đội đãhy sinh trở về với gia đình, quê hương.
Công việc âm thầm đó, với ông vừa là trách nhiệm vừa là lời tri ân cho những hysinh, mất mát vô cùng to lớn của các đồng chí, đồng đội đã nằm lại nơi chiếntrường.
Năm 1965, nghe theo tiếng gọi của Tổ quốc, ông Bình gia nhập đội thanh niên xungphong chống Mỹ cứu nước thuộc Đại đội 261, N37 (sau đổi thành C389), sống chiếnđấu trên tuyến lửa 22 thuộc tỉnh Hà Tĩnh. Kháng chiến thắng lợi, trong khi ôngvà nhiều người may mắn được trở về thì biết bao đồng đội đã mãi mãi nằm lạichiến trường.
Trở về địa phương, ông vẫn tiếp tục công việc xây dựng cuộc sống gia đình, xâydựng lại quê hương đất nước. Sống trong cảnh thanh bình, quê hương ngày một đổimới, ông càng thấm thía sự cống hiến và hy sinh của đồng chí, đồng đội, của baongười đã ngã xuống cho nền độc lập của đất nước. Ông luôn mang trong mình nhiềutrăn trở về những người đồng đội vẫn còn nằm lại nơi chiến trường. Năm 1976, ôngbắt đầu hành trình đi tìm hài cốt đồng đội cho tới bây giờ.
Ông cho biết: "Trở về quê hương, hình ảnh những người đồng đội hy sinh tại chiếntrường lúc nào cũng ám ảnh tôi, đặc biệt là đồng chí Roãn Thanh Đức (xã Giao Hà,Giao Thủy) cùng đơn vị tôi hy sinh khi đang làm nhiệm vụ trên tuyến lửa 22. Lúcđó đồng chí bị mảnh bom sát thương xé ngược thân từ lưng lên cổ và ngã xuống mộtcăn hầm. Đồng chí được đơn vị làm lễ truy điệu, tiễn biệt giữa khu rừng thuộchuyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh, sau đó mộ đồng chí được mai táng tại km 17, tuyến 22.Tôi đã tự hứa dù thế nào cũng phải tìm ra được mộ của đồng chí để đưa về an tángtại quê nhà."
Tháng 2/1976, ông Bình bắt đầu chuyến đi đầu tiên tìm hài cốt ông Roãn ThanhĐức. Tuy nhiên, sau rất nhiều nỗ lực, ông Bình vẫn không thể tìm thấy được mộcủa đồng đội. Trong quá trình tìm kiếm mộ các liệt sỹ, tình cờ đến tháng 4/1997,ông Bình mới được biết thông tin mộ liệt sỹ Roãn Thanh Đức được quy tập, dichuyển ra km số 0, tuyến 22 và sau đó tiếp tục di chuyển qua phía Nam của ĐèoNgang (Quảng Bình).
Sau khi khảo sát nghĩa trang Trường Sơn không có kết qu, ông Bình lại đi ngượctừ Đồng Hới ra khảo sát các nghĩa trang ven quốc lộ 1. Sau rất nhiều khó khăn,vất vả lặn lội nhiều ngày cuối cùng, ông cũng tìm được mộ liệt sỹ Roãn Thanh Đứctại nghĩa trang xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Vậy là sauhơn 20 năm, cuối cùng tâm nguyện tìm và đưa người đồng đội Roãn Thanh Đức trở vềvới gia đình của tôi đã hoàn thành.
Cũng trong chuyến đi tìm mộ liệt sỹ Roãn Thanh Đức, ông Bình đã tìm được mộ liệtsỹ Phạm Đức Nhuận (Giao Thủy) ở nghĩa trang huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Tại đây, ôngcùng em trai liệt sỹ Phạm Đức Nhuận đã vỡ òa khi tìm thấy mộ của liệt sỹ Nhuậnvới sự giúp đỡ của chính quyền địa phương và người dân. Mộ của liệt sỹ Trần ĐìnhHợp (xã Giao Lâm, Giao Thuỷ) và đồng chí Nguyễn Văn Hợp (xã Thọ Nghiệp, XuânTrường) cũng may mắn được tìm thấy trong chuyến đi này. Năm 1998 ông tiếp tụctìm kiếm được mộ liệt sỹ Trịnh Thị Mừng (xã Giao Hải, Giao Thủy).
Gần 40 năm qua, ông Bình đã cùng với người thân của các liệt sỹ đã đi từ Bắc vàoNam để tìm và đón rất nhiều liệt sỹ thuộc đơn vị về với gia đình, quê hương.Những chuyến đi này với ông có rất nhiều kỷ niệm và ý nghĩa.
Ông tâm sự đồng đội của ông đã nằm yên nghỉ ở các địa phương khác nhau, saunhiều năm bị di chuyển nhiều địa điểm do biến động của tự nhiên và con người.Một phần nữa do hồ sơ quy tập của đơn vị và các địa phương không được hoàn chỉnhnên không biết được cụ thể nơi các đồng đội an nghỉ.
Kể về các chuyến đi của mình, ông Bình cho biết không phải chuyến đi nào ôngcũng thành công, có khi vất vả đi lại vài ba lần vẫn về không là chuyện bìnhthường.
Nhiều đồng đội của ông, tới nay sau gần 40 năm, vẫn chưa được tìm thấy để đưa vềquê hương với gia đình khiến ông rất day dứt, trăn trở. Nhớ những lần trở lạichiến trường xưa tìm hài cốt đồng đội, tuyến lửa 22 của những năm 1966, 1968 giờđã thành hồ Kẻ Gỗ mênh mông, đứng trên đập hồ vào tiết trời mùa Đông ảm đạm,không một tia hi vọng, một nguồn tin, vết tích nào của đồng đội khiến tim ôngnhư thắt lại. Lúc đó ông nghĩ “Phải chăng đồng đội vẫn đang nằm lạnh lẽo đâu đódưới đáy hồ sâu thăm thẳm kia”... và lại trào nước mắt...
Mỗi chuyến đi ông đều phải tự túc lo chi phí đi lại, tìm kiếm. Ông thường chuẩnbị gạo, mỳ tôm và thức ăn khô trước mỗi lần đi. Đến các địa điểm tìm kiếm, ôngxin ở nhờ nhà dân rồi tự nấu ăn bằng đồ mang theo. Có những thời điểm gia đìnhkhó khăn, mặc dù điều kiện không có, phải đi vay mượn khắp nơi nhưng chỉ cần cóthông tin về đồng đội ở đâu là ông lại lên đường.
Với ông, công việc đi tìm hài cốt đồng đội gần 40 năm qua tuy rất vất vả và tốnkém, nhưng đó là trách nhiệm ông thấy mình cần phải làm cho những hy sinh, mấtmát vô cùng to lớn của các đồng chí, đồng đội đã nằm lại nơi chiến trường ácliệt. Những chuyến đi tìm đồng đội của ông chuyến đi nào cũng thấm đẫm nước mắtcủa người thân liệt sỹ và người dân địa phương. Năm 2011, ông đi liên tiếp 3chuyến đến thành phố Tuy Hòa (Phú Yên), cửa khẩu Bu Prăng (tỉnh Đắk Nông),Angkor Wat (Campuchia) để tìm và đưa về quê an táng được 3 liệt sỹ là liệt sỹNguyễn Quang Minh, liệt sỹ Nguyễn Thế Vân và liệt sỹ Nguyễn Quốc Hương (huyệnGiao Thủy).
Ông Bình cho biết động lực thôi thúc ông mỗi ngày tiếp tục đi tìm đồng đội chínhlà xuất phát từ tình cảm, trách nhiệm của ông cũng như tâm tư, nỗi đau của nhữnggia đình có người thân hy sinh tại chiến trường vẫn chưa tìm thấy hài cốt. Tâmnguyện lớn nhất đời ông là ngày nào còn đi được thì ông vẫn tiếp tục đi tìm vàđưa đồng đội mình trở về với gia đình, quê hương./.
Công việc âm thầm đó, với ông vừa là trách nhiệm vừa là lời tri ân cho những hysinh, mất mát vô cùng to lớn của các đồng chí, đồng đội đã nằm lại nơi chiếntrường.
Năm 1965, nghe theo tiếng gọi của Tổ quốc, ông Bình gia nhập đội thanh niên xungphong chống Mỹ cứu nước thuộc Đại đội 261, N37 (sau đổi thành C389), sống chiếnđấu trên tuyến lửa 22 thuộc tỉnh Hà Tĩnh. Kháng chiến thắng lợi, trong khi ôngvà nhiều người may mắn được trở về thì biết bao đồng đội đã mãi mãi nằm lạichiến trường.
Trở về địa phương, ông vẫn tiếp tục công việc xây dựng cuộc sống gia đình, xâydựng lại quê hương đất nước. Sống trong cảnh thanh bình, quê hương ngày một đổimới, ông càng thấm thía sự cống hiến và hy sinh của đồng chí, đồng đội, của baongười đã ngã xuống cho nền độc lập của đất nước. Ông luôn mang trong mình nhiềutrăn trở về những người đồng đội vẫn còn nằm lại nơi chiến trường. Năm 1976, ôngbắt đầu hành trình đi tìm hài cốt đồng đội cho tới bây giờ.
Ông cho biết: "Trở về quê hương, hình ảnh những người đồng đội hy sinh tại chiếntrường lúc nào cũng ám ảnh tôi, đặc biệt là đồng chí Roãn Thanh Đức (xã Giao Hà,Giao Thủy) cùng đơn vị tôi hy sinh khi đang làm nhiệm vụ trên tuyến lửa 22. Lúcđó đồng chí bị mảnh bom sát thương xé ngược thân từ lưng lên cổ và ngã xuống mộtcăn hầm. Đồng chí được đơn vị làm lễ truy điệu, tiễn biệt giữa khu rừng thuộchuyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh, sau đó mộ đồng chí được mai táng tại km 17, tuyến 22.Tôi đã tự hứa dù thế nào cũng phải tìm ra được mộ của đồng chí để đưa về an tángtại quê nhà."
Tháng 2/1976, ông Bình bắt đầu chuyến đi đầu tiên tìm hài cốt ông Roãn ThanhĐức. Tuy nhiên, sau rất nhiều nỗ lực, ông Bình vẫn không thể tìm thấy được mộcủa đồng đội. Trong quá trình tìm kiếm mộ các liệt sỹ, tình cờ đến tháng 4/1997,ông Bình mới được biết thông tin mộ liệt sỹ Roãn Thanh Đức được quy tập, dichuyển ra km số 0, tuyến 22 và sau đó tiếp tục di chuyển qua phía Nam của ĐèoNgang (Quảng Bình).
Sau khi khảo sát nghĩa trang Trường Sơn không có kết qu, ông Bình lại đi ngượctừ Đồng Hới ra khảo sát các nghĩa trang ven quốc lộ 1. Sau rất nhiều khó khăn,vất vả lặn lội nhiều ngày cuối cùng, ông cũng tìm được mộ liệt sỹ Roãn Thanh Đứctại nghĩa trang xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Vậy là sauhơn 20 năm, cuối cùng tâm nguyện tìm và đưa người đồng đội Roãn Thanh Đức trở vềvới gia đình của tôi đã hoàn thành.
Cũng trong chuyến đi tìm mộ liệt sỹ Roãn Thanh Đức, ông Bình đã tìm được mộ liệtsỹ Phạm Đức Nhuận (Giao Thủy) ở nghĩa trang huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Tại đây, ôngcùng em trai liệt sỹ Phạm Đức Nhuận đã vỡ òa khi tìm thấy mộ của liệt sỹ Nhuậnvới sự giúp đỡ của chính quyền địa phương và người dân. Mộ của liệt sỹ Trần ĐìnhHợp (xã Giao Lâm, Giao Thuỷ) và đồng chí Nguyễn Văn Hợp (xã Thọ Nghiệp, XuânTrường) cũng may mắn được tìm thấy trong chuyến đi này. Năm 1998 ông tiếp tụctìm kiếm được mộ liệt sỹ Trịnh Thị Mừng (xã Giao Hải, Giao Thủy).
Gần 40 năm qua, ông Bình đã cùng với người thân của các liệt sỹ đã đi từ Bắc vàoNam để tìm và đón rất nhiều liệt sỹ thuộc đơn vị về với gia đình, quê hương.Những chuyến đi này với ông có rất nhiều kỷ niệm và ý nghĩa.
Ông tâm sự đồng đội của ông đã nằm yên nghỉ ở các địa phương khác nhau, saunhiều năm bị di chuyển nhiều địa điểm do biến động của tự nhiên và con người.Một phần nữa do hồ sơ quy tập của đơn vị và các địa phương không được hoàn chỉnhnên không biết được cụ thể nơi các đồng đội an nghỉ.
Kể về các chuyến đi của mình, ông Bình cho biết không phải chuyến đi nào ôngcũng thành công, có khi vất vả đi lại vài ba lần vẫn về không là chuyện bìnhthường.
Nhiều đồng đội của ông, tới nay sau gần 40 năm, vẫn chưa được tìm thấy để đưa vềquê hương với gia đình khiến ông rất day dứt, trăn trở. Nhớ những lần trở lạichiến trường xưa tìm hài cốt đồng đội, tuyến lửa 22 của những năm 1966, 1968 giờđã thành hồ Kẻ Gỗ mênh mông, đứng trên đập hồ vào tiết trời mùa Đông ảm đạm,không một tia hi vọng, một nguồn tin, vết tích nào của đồng đội khiến tim ôngnhư thắt lại. Lúc đó ông nghĩ “Phải chăng đồng đội vẫn đang nằm lạnh lẽo đâu đódưới đáy hồ sâu thăm thẳm kia”... và lại trào nước mắt...
Mỗi chuyến đi ông đều phải tự túc lo chi phí đi lại, tìm kiếm. Ông thường chuẩnbị gạo, mỳ tôm và thức ăn khô trước mỗi lần đi. Đến các địa điểm tìm kiếm, ôngxin ở nhờ nhà dân rồi tự nấu ăn bằng đồ mang theo. Có những thời điểm gia đìnhkhó khăn, mặc dù điều kiện không có, phải đi vay mượn khắp nơi nhưng chỉ cần cóthông tin về đồng đội ở đâu là ông lại lên đường.
Với ông, công việc đi tìm hài cốt đồng đội gần 40 năm qua tuy rất vất vả và tốnkém, nhưng đó là trách nhiệm ông thấy mình cần phải làm cho những hy sinh, mấtmát vô cùng to lớn của các đồng chí, đồng đội đã nằm lại nơi chiến trường ácliệt. Những chuyến đi tìm đồng đội của ông chuyến đi nào cũng thấm đẫm nước mắtcủa người thân liệt sỹ và người dân địa phương. Năm 2011, ông đi liên tiếp 3chuyến đến thành phố Tuy Hòa (Phú Yên), cửa khẩu Bu Prăng (tỉnh Đắk Nông),Angkor Wat (Campuchia) để tìm và đưa về quê an táng được 3 liệt sỹ là liệt sỹNguyễn Quang Minh, liệt sỹ Nguyễn Thế Vân và liệt sỹ Nguyễn Quốc Hương (huyệnGiao Thủy).
Ông Bình cho biết động lực thôi thúc ông mỗi ngày tiếp tục đi tìm đồng đội chínhlà xuất phát từ tình cảm, trách nhiệm của ông cũng như tâm tư, nỗi đau của nhữnggia đình có người thân hy sinh tại chiến trường vẫn chưa tìm thấy hài cốt. Tâmnguyện lớn nhất đời ông là ngày nào còn đi được thì ông vẫn tiếp tục đi tìm vàđưa đồng đội mình trở về với gia đình, quê hương./.
Thùy Dung (TTXVN)
