Cứ theo đà pháhoại của dịch mối xông chè như hiện nay thì hàng trăm cây chè cổ thụ nổi tiếngcùng với 400ha chè Suối Giàng ở Yên Bái có nguy cơ biến mất.
Ông Nguyễn Văn Toản, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện VănChấn (Yên Bái) cho biết dịch mối xông ở cây chè cổ thụ xã Suối Giàng đang pháttriển mạnh nhất vào mùa khô. Nguyên nhân có thể do gốc chè không giữ được độ ẩmthích hợp là điều kiện để mối phát triển.
Thực tế cho thấy ở những nơi bị phát quang gốc thì mối xông càng nhiều. Hiệnviệc chữa trị cho những cây chè cổ thụ trở thành vấn đề nan giải.
Dịch mối xông cây chè cổ thị Suối Giàng bắt đầu xuất hiện cách đây chừng 10 năm,nhưng hai năm trở lại đây chè chết nhiều hơn. Tuy chưa có thống kê đầy đủ nhưngdiện tích chè bị sâu bệnh khoanh vùng khoảng 30ha, tập trung nhiều ở khu BảnMới, còn các khu khác thì lác đác.
Dịch mối xông chè cổ thụ Suối Giàng đã ảnh hưởng lớn tới đời sống của người Môngnơi đây, bởi thu nhập của họ phần lớn phụ thuộc vào những cây chè này. Hơn nữađây còn là Trung tâm Du lịch Sinh thái Suối Giàng đang được tỉnh Yên Bái đầu tưxây dựng sẽ khó đem lại hiệu quả, nếu các cây chè cổ thụ này không còn nữa.
Anh Giàng A Sềnh ở thôn Cáng cho biết: "Nhà mình có chừng 5.000m2 chè, trước đâycho thu nhập khá, nay đã giảm đi rất nhiều chỉ vì dịch mối xông. Ban đầu mối hạiở gốc chè, sau đó ăn lên thân cây chè làm cây chè khô dân sau đó mối sẽ ăn sâuvào trong làm chè chết. Mình cũng đã mua thuốc sâu từ ngoài chợ về để diệt mốinhưng chỉ có những con mối ở bên ngoài chết thôi, còn những con ở bên trong câychè nó không chết được nên mình chẳng biết làm thế nào để diệt nó được nữa."
Còn theo ông Sổng A Nủ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Suối Giàng: “Chè chết ảnhhưởng nhiều đến thu nhập của người dân. Ban đầu mối tấn công vào gốc chè khiếncây chè không có búp, sau nhiều năm nó gặm nhấm lên tận ngọn, rồi chè chết dầnchết mòn. Trước mắt xã đã mua thuốc bảo vệ thực vật xử lý bằng cách phun vàođường mối đi, gạt đất phun vào bên trong. Qua kiểm tra 15 ngày cây không bị mốinữa. Nhưng do phun thuốc ảnh hưởng đến chất lượng chè nên không tiếp tục phunnữa, cần phải nghiên cứu giải pháp để vừa cứu được chè vừa không ảnh hưởng đếnchất lượng chè Suối Giàng. Xã mong muốn các nhà khoa học về xem xét và giải cứunhững cây chè cổ khỏi tình trạng này càng sớm càng tốt.”
Để giải quyết tình trạng này, huyện Văn Chấn đã phối hợp với các ngành chứcnăng, những tổ chức khoa học nông nghiệp, khảo sát tìm những mô hình thích hợpđể cứu lấy những gốc chè cổ. Song mới chỉ dừng lại ở mức nghiên cứu, chưa giảiquyết được tận gốc vấn đề.
Trao đổi với chúng tôi, thạc sỹ Lê Viết Bảo, Trưởng khoa Trồng trọt trường Trungcấp kỹ thuật Nông nghiệp tỉnh Yên Bái cho biết cuối tháng 12 vừa rồi, trường đãtổ chức đoàn cán bộ lên khảo sát tình hình cho thấy dịch mối xông đang pháttriển mạnh, vì vậy bản thân anh cùng các cán bộ trong trường đang nghiên cứubiện pháp phòng trừ bằng cách đào hố, rồi cho thức ăn có chế phẩm sinh học đểdiệt mối vào để dụ mối về. Khi mối về ăn chế phẩm sinh học đó sẽ ngấm vào mối vàtruyền sang các con mối khác sẽ diệt được mối. Mặt khác, mối đến ăn sẽ mang thứcăn về cho mối chúa và như vậy hiệu quả của diệt mối sẽ cao.
Tuy vậy, biện pháp này mới đang trong quá trình nghiên cứu, thời gian tới sẽ thửnghiệm nếu thành công sẽ áp dụng đại trà.
Cũng theo thạc sỹ Bảo, trước mắt huyện Văn Chấn hướng dẫn cho người trồng chè ởSuối Giàng trồng dặm những cây chè mới vào những nơi chè chết, không chăn thảgia súc vào đồi chè, không nên làm sạch cỏ và cây bụi mà nên giữ lại để giữ độẩm cho cây chè...
Xã Suối Giàng là vùng đất được vinh danh bởi những cây chè cổ thụ hàng trăm nămtuổi đã làm nên thương hiệu của ngành chè Suối Giàng nổi tiếng. Toàn xã hiện có400ha, trong đó chè cổ có khoảng 400 gốc từ 100-300 tuổi được chọn để làm giống.Hàng năm, toàn xã thu hái được khoảng 500 tấn chè búp tươi, bán với giá trungbình 7.000đồng/kg, thu về cho bà con trong xã trên 3 tỷ đồng./.
Ông Nguyễn Văn Toản, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện VănChấn (Yên Bái) cho biết dịch mối xông ở cây chè cổ thụ xã Suối Giàng đang pháttriển mạnh nhất vào mùa khô. Nguyên nhân có thể do gốc chè không giữ được độ ẩmthích hợp là điều kiện để mối phát triển.
Thực tế cho thấy ở những nơi bị phát quang gốc thì mối xông càng nhiều. Hiệnviệc chữa trị cho những cây chè cổ thụ trở thành vấn đề nan giải.
Dịch mối xông cây chè cổ thị Suối Giàng bắt đầu xuất hiện cách đây chừng 10 năm,nhưng hai năm trở lại đây chè chết nhiều hơn. Tuy chưa có thống kê đầy đủ nhưngdiện tích chè bị sâu bệnh khoanh vùng khoảng 30ha, tập trung nhiều ở khu BảnMới, còn các khu khác thì lác đác.
Dịch mối xông chè cổ thụ Suối Giàng đã ảnh hưởng lớn tới đời sống của người Môngnơi đây, bởi thu nhập của họ phần lớn phụ thuộc vào những cây chè này. Hơn nữađây còn là Trung tâm Du lịch Sinh thái Suối Giàng đang được tỉnh Yên Bái đầu tưxây dựng sẽ khó đem lại hiệu quả, nếu các cây chè cổ thụ này không còn nữa.
Anh Giàng A Sềnh ở thôn Cáng cho biết: "Nhà mình có chừng 5.000m2 chè, trước đâycho thu nhập khá, nay đã giảm đi rất nhiều chỉ vì dịch mối xông. Ban đầu mối hạiở gốc chè, sau đó ăn lên thân cây chè làm cây chè khô dân sau đó mối sẽ ăn sâuvào trong làm chè chết. Mình cũng đã mua thuốc sâu từ ngoài chợ về để diệt mốinhưng chỉ có những con mối ở bên ngoài chết thôi, còn những con ở bên trong câychè nó không chết được nên mình chẳng biết làm thế nào để diệt nó được nữa."
Còn theo ông Sổng A Nủ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Suối Giàng: “Chè chết ảnhhưởng nhiều đến thu nhập của người dân. Ban đầu mối tấn công vào gốc chè khiếncây chè không có búp, sau nhiều năm nó gặm nhấm lên tận ngọn, rồi chè chết dầnchết mòn. Trước mắt xã đã mua thuốc bảo vệ thực vật xử lý bằng cách phun vàođường mối đi, gạt đất phun vào bên trong. Qua kiểm tra 15 ngày cây không bị mốinữa. Nhưng do phun thuốc ảnh hưởng đến chất lượng chè nên không tiếp tục phunnữa, cần phải nghiên cứu giải pháp để vừa cứu được chè vừa không ảnh hưởng đếnchất lượng chè Suối Giàng. Xã mong muốn các nhà khoa học về xem xét và giải cứunhững cây chè cổ khỏi tình trạng này càng sớm càng tốt.”
Để giải quyết tình trạng này, huyện Văn Chấn đã phối hợp với các ngành chứcnăng, những tổ chức khoa học nông nghiệp, khảo sát tìm những mô hình thích hợpđể cứu lấy những gốc chè cổ. Song mới chỉ dừng lại ở mức nghiên cứu, chưa giảiquyết được tận gốc vấn đề.
Trao đổi với chúng tôi, thạc sỹ Lê Viết Bảo, Trưởng khoa Trồng trọt trường Trungcấp kỹ thuật Nông nghiệp tỉnh Yên Bái cho biết cuối tháng 12 vừa rồi, trường đãtổ chức đoàn cán bộ lên khảo sát tình hình cho thấy dịch mối xông đang pháttriển mạnh, vì vậy bản thân anh cùng các cán bộ trong trường đang nghiên cứubiện pháp phòng trừ bằng cách đào hố, rồi cho thức ăn có chế phẩm sinh học đểdiệt mối vào để dụ mối về. Khi mối về ăn chế phẩm sinh học đó sẽ ngấm vào mối vàtruyền sang các con mối khác sẽ diệt được mối. Mặt khác, mối đến ăn sẽ mang thứcăn về cho mối chúa và như vậy hiệu quả của diệt mối sẽ cao.
Tuy vậy, biện pháp này mới đang trong quá trình nghiên cứu, thời gian tới sẽ thửnghiệm nếu thành công sẽ áp dụng đại trà.
Cũng theo thạc sỹ Bảo, trước mắt huyện Văn Chấn hướng dẫn cho người trồng chè ởSuối Giàng trồng dặm những cây chè mới vào những nơi chè chết, không chăn thảgia súc vào đồi chè, không nên làm sạch cỏ và cây bụi mà nên giữ lại để giữ độẩm cho cây chè...
Xã Suối Giàng là vùng đất được vinh danh bởi những cây chè cổ thụ hàng trăm nămtuổi đã làm nên thương hiệu của ngành chè Suối Giàng nổi tiếng. Toàn xã hiện có400ha, trong đó chè cổ có khoảng 400 gốc từ 100-300 tuổi được chọn để làm giống.Hàng năm, toàn xã thu hái được khoảng 500 tấn chè búp tươi, bán với giá trungbình 7.000đồng/kg, thu về cho bà con trong xã trên 3 tỷ đồng./.
Đức Tưởng (TTXVN)
