Theo thống kê, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp giai đoạn 2016-2020 chỉ đạt 2,62%/năm nhưng bình quân 3 năm từ 2021-2023 đã tăng lên 3,35%/năm. Khoa học công nghệ là khâu khâu đột phá đưa kinh tế nông nghiệp Việt Nam có được kết quả này.
"Bắt tay" ngay từ đầu
Tại “Diễn đàn kết nối các sản phẩm khoa học và công nghệ ngành nông nghiệp với doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân" do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã tổ chức ngày 10/7, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng các bộ ngành liên quan, các nhà khoa học và doanh nghiệp đã cùng nhận diện và hiểu rõ những điểm nghẽn, những lý do khiến các sản phẩm khoa học công nghệ không đến được với người có nhu cầu.
Các đại biểu tham gia diễn đàn đều đồng tình rằng cần có cơ chế tuyển chọn các dự án nghiên cứu theo hình thức đặt hàng gắn sản xuất với thị trường. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đủ điều kiện cần được tham gia một cách minh bạch và tham gia tài trợ dự án trong đó quy định rõ quyền, nghĩa vụ các bên nhằm huy động nguồn lực phục vụ cho nghiên cứu.
Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp
Tiến sỹ Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn chỉ ra rằng hiện nay, Nhà nước có nhiều chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia, cấp bộ ưu tiên hỗ trợ cho ngành nông nghiệp. Vậy thì cần làm thế nào để các nhà khoa học và các doanh nghiệp đồng hành ngay từ khi có ý tưởng trong nghiên cứu cho đến ra sản phẩm cuối cùng, để sau khi đề tài dự án kết thúc là sản phẩm ứng dụng thực tiễn ngay.
Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam cũng khẳng định làm sao đưa doanh nghiệp và nhà khoa học gặp nhau ngay từ giai đoạn ban đầu là câu hỏi được đặt ra từ rất lâu rồi
Ông Sơn cho rằng thị trường chính là “bà đỡ” cho các đề tài nghiên cứu khoa học, không có thị trường thì không thể đưa các nghiên cứu này ứng dụng vào sản xuất.
“Mỗi doanh nghiệp có một mục tiêu, định hướng riêng do đó họ mới chính là những khách hàng thiết thực. Các doanh nghiệp là những đơn vị cần nguồn lực thực sự. Mấy năm gần đây, doanh nghiệp sẵn sàng trích từ quỹ phát triển của mình để dành cho công tác nghiên cứu. Do đó, đặt hàng riêng của doanh nghiệp đối với các nhà nghiên cứu, nhà khoa học là rất quan trọng. Sự 'bắt tay' ngay từ đầu là hết sức quan trọng để có được sự thành công,” ông Sơn nói.
Bà Trần Kim Liên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed) doanh nghiệp chính là thị trường của khoa học công nghệ, bởi mục tiêu của doanh nghiệp là tìm kiếm lợi nhuận từ thị trường, do đó họ hiểu hơn hết thị trường cần cái gì.
“Doanh nghiệp vừa hiểu thị trường cần gì trước mắt cũng như dự báo được sẽ cần gì trong thời gian tới. Những dự báo về sự thay đổi xu hướng tiêu dùng có thể định hướng cho công tác nghiên cứu khoa học,” bà Liên chia sẻ.
Đổi mới nghiên cứu theo đặt hàng của doanh nghiệp
Tiến sỹ Nguyễn Công Tiệp, Phó Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết, để có nguồn lực phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, Học viện Nông nghiệp tăng cường hình thức xã hội hóa kêu gọi vốn đầu tư, phối hợp với các hợp tác xã; doanh nghiệp, người sản xuất để phục vụ công tác nghiên cứu. Học viện Nông nghiệp Việt Nam hiện đang hợp tác, liên doanh với khoảng 200 doanh nghiệp trong và ngoài nước.
“Chúng tôi chủ trương nghiên cứu các đề tài đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Các hợp tác xã, doanh nghiệp, nhà sản xuất… hãy đặt hàng Học viện để chúng tôi từ nghiên cứu sẽ triển khai vào ứng dụng, từ đó nâng cao giá trị nông sản,” Tiến sỹ Nguyễn Công Tiệp chia sẻ.
Tiến sỹ Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn cho biết Viện đã có nhiều hình thức đổi mới, mong muốn doanh nghiệp cùng tham gia như việc doanh nghiệp đầu tư liên kết từ đầu, để các nhà nghiên cứu làm ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Hiện có 18/106 giống theo mô hình này. Có 8 giống được đầu tư từ đầu và 10 giống là được đầu tư trong lúc đang nghiên cứu.
Góp ý vào việc tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp và các viện, trường, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh: “Phải có ‘hàng’ thì doanh nghiệp mới đặt. Các viện, trường cần có ‘hàng mẫu’ giới thiệu có thể làm được những sản phẩm gì để doanh nghiệp đánh giá phù hợp hay không để từ đó đặt hàng.”
Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định: "Để thích ứng với nền kinh tế thị trường, trong đó có thị trường khoa học công nghệ, các nhà khoa học cần bán những gì thị trường cần. Bất kỳ thị trường nào cũng cần sự gặp gỡ giữa cung và cầu. Các nhà khoa học và viện, trường cần hiểu rõ hơn nhu cầu của thị trường, từ đó định hướng nghiên cứu sao cho phù hợp với nhu cầu thực tế”./.
Diễn đàn kết nối các sản phẩm khoa học và công nghệ ngành nông nghiệp với doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân gồm các chuỗi sự kiện: Không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm, công nghệ, kết quả nghiên cứu nổi bật của các viện, trường, doanh nghiệp; toạ đàm và lễ ký kết chuyển giao sản phẩm khoa học.
Diễn đàn là cầu nối để hình thành, phát triển và lan tỏa nhiều ý tưởng, dự án hợp tác nghiên cứu chuyển giao, thu hút được mọi nguồn lực xã hội để đồng hành với ngành nông nghiệp và bà con nông dân, mang những công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới vào thực tiễn sản xuất.
