Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia (Bộ Ngoại giao) Nguyễn Mạnh Đông tham dự hội thảo trực tuyến. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)Ngày 25/7, tại Trung Quốc, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phối hợp với một số viện nghiên cứu của Trung Quốc tổ chức Hội thảo kỷ niệm 20 năm Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) (2002-2022) theo hình thức trực tuyến.
Tham dự hội thảo có một số bộ trưởng, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, đặc biệt là những người đã từng tham gia ký DOC năm 2002, cũng như các học giả đến từ Trung Quốc và các nước ASEAN.
Về phía Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Phạm Sao Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia - Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Đông đã tham dự hội thảo này.
Hội thảo được tổ chức 03 phiên: (i) Thời khắc lịch sử khi ký DOC; (ii) Kết quả và triển vọng của việc thực thi DOC; (iii) Tiến triển và định hướng trong tham vấn Bộ Quy tắc ứng xử về Biển Đông (COC) giữa ASEAN – Trung Quốc.
Phát biểu tại hội thảo, Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho rằng hòa bình, ổn định ở Biển Đông là tiền đề của sự phát triển tại khu vực; đề nghị các bên tiếp tục duy trì hòa bình, hợp tác trên biển, thúc đẩy đàm phán, sớm đạt được một Bộ Quy tắc ứng xử về Biển Đông thực chất, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, hữu nghị và hợp tác.
[Yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa]
Nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên nhấn mạnh DOC là văn bản quan trọng đầu tiên được ký kết giữa ASEAN với một nước đối tác, góp phần vào việc thúc đẩy hòa bình, tin cậy và hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc; DOC tái khẳng định sự tôn trọng và cam kết của các bên đối với tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.
Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN khẳng định sức sống của các nguyên tắc và cam kết trong DOC như tôn trọng và tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc, UNCLOS 1982, Hiệp ước Thân thiện và hợp tác Đông Nam Á (TAC), giải quyết hòa bình tranh chấp, 5 nguyên tắc chung sống hòa bình…; cho rằng ASEAN và Trung Quốc cần tiếp tục thực thi một cách đầy đủ và hiệu quả DOC, duy trì môi trường thuận lợi cho việc đàm phán COC - một trong những cam kết trong khuôn khổ DOC.
Các nguyên Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nhắc lại sự cần thiết và tiến trình đi đến ký kết DOC năm 2002 - văn bản đầu tiên và là một dấu mốc quan trọng trong quan hệ ASEAN - Trung Quốc về Biển Đông; khẳng định ý nghĩa và vai trò của DOC đối với việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và thịnh vượng ở khu vực.
Các đại biểu cũng khẳng định thành quả đàm phán COC cho đến nay là khá tích cực, thực chất. Tuy nhiên, để thúc đẩy đàm phán tiếp tục có tiến triển, ASEAN và Trung Quốc cần nỗ lực, hợp tác nhiều hơn nữa trong việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định thông qua việc thực hiện tự kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, tôn trọng quyền và lợi ích của các bên phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982./.
