Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)Ngày 23/4 tới đây là thời hạn cuối cùng để Việt Nam thực hiện khắc phục các khuyến nghị mà Liên minh châu Âu (EU) đã đưa ra nhằm gỡ "thẻ vàng" cho thủy sản Việt Nam. Sau đó, EU sẽ xem xét, đánh giá và đưa ra kết luận cuối cùng cho việc này. Với những nỗ lực của Việt Nam đã triển khai trong 6 tháng qua, hy vọng thủy sản Việt Nam sớm gỡ được "thẻ vàng" từ EU trước giờ G.
Mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Nguyễn Xuân Cường đã có buổi làm việc với ngài Karmenu Vella - Cao ủy phụ trách môi trường, hàng hải và thủy sản Liên minh châu Âu (EU) tại trụ sở Ủy ban châu Âu ở Brussel. Tại buổi gặp gỡ, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đã khẳng định cam kết của Việt Nam trong cuộc chiến chống khai thác IUU (chống khai thác hải sản bất hợp pháp không báo cáo theo quy định).
"Trong thời gian qua, Việt Nam đã tập trung triển khai một cách đồng bộ và quyết liệt các hành động theo 9 khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC); từng bước chủ động trong việc xây dựng nghề cá theo hướng phát triển bền vững, một nghề cá có trách nhiệm và tuân thủ các quy định quốc tế..." - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định.
Từ ngày 23/10/2017, sau khi bị EC cảnh báo rút “thẻ vàng” vì cho rằng chưa đáp ứng các quy định về IUU do thị trường này đưa ra, Việt Nam đã tập trung vào sửa đổi hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, trọng tâm là Luật Thủy sản 2017 đã được Quốc hội thông qua; các nội dung về quy định quản lý nghề khai thác hải sản của quốc tế theo khuyến nghị của EC đã cơ bản được nội luật hóa trong Luật Thủy sản 2017. Trong khi, Luật Thủy sản 2017 chưa có hiệu lực, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban Nhân dân các tỉnh đã ban hành chỉ thị, công điện, kế hoạch hành động để triển khai ngay các nội dung khuyến nghị mà EC đưa ra.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng đã tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các cơ quan quản lý khai thác hải sản, doanh nghiệp, ngư dân... nhằm thay đổi nhận thức cũng như hành vi khai thác, mua bán và sử dụng hải sản khai thác IUU. Đặc biệt, Chính phủ đã đồng ý thành lập tổ công tác liên ngành; trong đó giao Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm tổ trưởng để chỉ đạo, đôn đốc các địa phương, các bên có liên quan thực hiện kế hoạch hành động quốc gia chống khai thác IUU.
Thứ trưởng thường trực Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn cho biết, thời gian qua, các ngành, các cấp đã tăng cường giám sát tàu cá, tổ chức tuần tra, kiểm soát trên biển từng bước ngăn chặn, giảm thiểu và tiến tới loại bỏ khai thác IUU tại vùng biển nước ngoài.
"Sau khi Việt Nam triển khai quyết liệt các giải pháp, tình hình tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài giảm rõ rệt. Đặc biệt là tàu cá vi phạm các nước quốc đảo Thái Bình Dương đến nay hầu như không có; hiện tại chỉ còn các vụ việc tàu cá và ngư dân bị bắt giữ, xử lý tại vùng biển lịch sử chồng lấn, tranh chấp do chưa được phân định rõ ràng" - Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc sản phẩm khai thác hải sản theo quy định để ngăn chặn nguyên liệu khai thác từ hoạt động khai thác IUU đi vào chuỗi sản xuất... đồng thời, đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền rộng rãi hàng ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng từ Trung ương đến địa phương. Qua đó, người dân, cán bộ quản lý nghề cá đã nhận thức sâu sắc về chống khai thác IUU, ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân đã được nâng cao.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Hà Công Tuấn cũng cho rằng, Việt Nam cũng đang gặp nhiều khó khăn, cần có lộ trình để xử lý các vấn đề, đạt được mục tiêu như mong muốn từ EC. Việc kiểm soát ở các cảng còn nhiều vấn đề cần rút kinh nghiệm để đảm bảo truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Bên cạnh đó, khâu phối hợp giữa các ngành từ chia sẻ thông tin đến hành động, nhất là phối hợp trên biển còn nhiều khó khăn...
Ghi nhận kết quả mà phía Việt Nam đã thực hiện, ngài Karmenu Vella - Cao uỷ phụ trách môi trường, hàng hải và thủy sản Liên minh châu Âu cho rằng, trong thời gian tới Việt Nam cần phải tiếp tục tích cực hơn nữa trong việc thực thi để đảm bảo có các kết quả rõ nét và mang tính bền vững hơn nữa.
Cụ thể, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử phạt đối với các hành vi khai thác IUU, đặc biệt là đã quy định các biện pháp xử phạt bổ sung như tước giấy phép khai thác, nâng mức phạt để đảm bảo tính răn đe... Bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, Việt Nam cần đẩy mạnh thực thi có hiệu quả việc giám sát tàu cá trên biển thông qua việc xác định rõ lộ trình lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá.
Quản lý đội tàu khai thác phù hợp với hiện trạng nguồn lợi hải sản; quản lý hiệu quả hệ thống đăng ký và cấp giấy phép khai thác hải sản; đẩy mạnh quản lý hoạt động khai thác hải sản tại các cảng cá; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử phạt để ngăn chặn các hoạt động khai thác IUU. Bên cạnh đó, tăng cường tuần tra trên biển để tiến tới chấm dứt hoàn toàn tàu cá Việt Nam khai thác IUU tại vùng biển nước ngoài.
Đại diện của Tổng vụ các vấn đề về biển và thủy sản của EC cũng khẳng định, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, các kế hoạch, biện pháp chống khai thác IUU với Việt Nam dựa trên kinh nghiệm phối hợp với 50 quốc gia khác đã và đang chống khai thác IUU.
Trong thời gian tới, Việt Nam cũng cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá, đào tạo nguồn nhân lực trong quản lý, nâng cao nhận thức và hành vi khai thác hải sản cho cộng đồng ngư dân… nhằm phát triển khai thác hải sản có trách nhiệm, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Ghi nhận những ý kiến đóng góp từ phía EU, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đề nghị Ủy ban châu Âu tiếp tục hỗ trợ Việt Nam về kỹ thuật để khắc phục các hạn chế, tồn tại và nhanh chóng đưa nghề cá Việt Nam theo hướng phát triển bền vững.
Theo Thứ trưởng Hà Công Tuấn, hiện tại, phía EC đã đồng ý cuối tháng 4 hoặc đầu tháng 5 tới sẽ cử đoàn làm việc sang Việt Nam để đánh giá thực tế, sau đó xem xét có rút “thẻ vàng” cho Việt Nam hay không.
“Việt Nam hài lòng với những tiến bộ đạt được trong quá trình phấn đấu khắc phục những khuyến nghị của EC thời gian qua. Đây không phải là các giải pháp mang tính chất đối phó mà Việt Nam sẽ tiếp tục kiên trì nỗ lực để đảm bảo xây dựng một nghề cá bền vững trong tương lai” - Thứ trưởng Hà Công Tuấn khẳng định./.
