Liên kết phát triển Khu Công nghiệp trục cao tốc phía Đông là tên gọi Diễn đàn do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng, Ủy ban Nhân dân các tỉnh Quảng Ninh, Hưng Yên, Hải Dương; Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp và các đơn vị, ngành liên quan tổ chức, tại Trung tâm hội nghị thành phố Hải Phòng, chiều 31/8.
Diễn đàn nhằm từng bước hiện thực hóa Thỏa thuận kết nối kinh tế trục cao tốc phía Đông. Đồng thời Diễn đàn cung cấp bức tranh toàn cảnh về đầu tư, phát triển hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp các địa phương trên trục cao tốc phía Đông, góp phần kết nối giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư, phát triển khu công nghiệp; qua đó thu hút các doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh tại đây.
Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, cho biết việc liên kết kinh tế bốn địa phương sẽ mở rộng không gian phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. Bốn địa phương khi liên kết lại sẽ có đầy đủ tiềm năng và điều kiện để tạo thành một khu vực kinh tế phát triển năng động như có cảng biển lớn quốc tế (tại Hải Phòng), có cửa khẩu trên bộ và trên biển với thị trường lớn nhất thế giới Trung Quốc (tại Quảng Ninh), có sân bay quốc tế (ở Hải Phòng, Quảng Ninh), có nguồn nhân lực còn dồi dào (tại Hải Dương và Hưng Yên) cùng không gian phát triển kinh tế còn rộng lớn và nhiều tiềm năng (như tại Hải Dương và Hưng Yên).
Riêng lĩnh vực phát triển công nghiệp, bốn địa phương trên được đánh giá là hạt nhân của Vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc. Ngành công nghiệp-xây dựng của các địa phương là trụ cột tăng trưởng của vùng, thu hút được các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) quy mô lớn, quan trọng có hàm lượng công nghệ cao, giá trị xuất khẩu lớn trong lĩnh vực điện, điện tử, điện thoại di động, lắp ráp ôtô, đóng tàu, dệt may; bước đầu hình thành ngành công nghiệp phụ trợ trong các ngành này tại Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.
[Điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch phát triển các khu kinh tế ven biển]
Chỉ tính đến tháng Bảy vừa qua, trên địa bàn các tỉnh, thành trên trục cao tốc phía Đông có 87 khu kinh tế và khu công nghiệp; trong đó, Hải Dương có 24 khu công nghiệp tổng quy mô diện tích khoảng 4.508ha. Hải Phòng 1 khu kinh tế Đình Vũ-Cát Hải và 25 khu công nghiệp với tổng diện tích 12.702ha. Quảng Ninh 5 khu kinh tế (gồm 3 khu kinh tế cửa khẩu, 2 khu kinh tế ven biển) và 16 khu công nghiệp, với tổng diện tích khoảng 388.671ha. Hưng Yên có 17 khu công nghiệp có diện tích trên 4.395ha.
Tuy vậy, tỷ lệ lấp đầy của các khu công nghiệp hiện mới đạt khoảng 50%; trong đó, Hải Dương dù đã thu hút được 348 dự án (tính đến 30/6/2023) nhưng mới đạt tỷ lệ lấp đầy trung bình khoảng 51%; Hải Phòng cao nhất trục cao tốc với tỷ lệ lấp đầy xấp xỉ 60% (tính đến năm 2021) với tỷ suất đầu tư trung bình đạt 9 triệu USD/ha; Quảng Ninh với 8 khu công nghiệp đi vào hoạt động với tỉ lệ lấp đầy mới dừng ở con số 43% - thấp hơn so với bình quân cả nước, số khu công nghiệp đang trong giai đoạn thực hiện các thủ tục đầu tư với tổng số vốn đạt 4.100 triệu USD và 40 dự án trong nước với số vốn là 21.000 tỷ đồng; Hưng Yên có 261 dự án đầu tư vào các khu công nghiệp với vốn đầu tư đạt 4.434 triệu USD, tuy vậy tỉ lệ lấp đầy trong các khu công nghiệp Hưng Yên mới đạt 47,8%.
Đáng nói, các khu công nghiệp trên địa bàn bốn tỉnh trục cao tốc phía Đông đang sử dụng lượng lao động lớn, với Hải Dương sử dụng khoảng 102.014 người (trong đó, có 100.914 lao động trong nước và 1.100 lao động nước ngoài) với mức thu nhập trung bình trên 7 triệu đồng/tháng/người. Hải Phòng chỉ tính đến hết năm 2020, tổng số lao động Việt Nam trong các khu công nghiệp là 157.967 người.
Các dự án trong khu công nghiệp, khu kinh tế đã đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều ngành nghề, sản phẩm, thị trường mới, đến năm 2020 chiếm gần 80% giá trị sản xuất công nghiệp, trên 70% kim ngạch xuất khẩu, góp phần tăng thu ngân sách, mở rộng thị trường, nâng cao sức cạnh tranh, khả năng hội nhập quốc tế.
Tuy vậy, công tác quy hoạch, đầu tư phát triển khu công nghiệp tại bốn tỉnh, thành phố còn bộc lộ một số tồn tại. Mặc dầu là vùng công nghiệp trọng điểm của cả nước tốc độ phát triển các khu công nghiệp còn chậm, tỷ lệ lấp đầy của nhiều khu công nghiệp còn thấp, khả năng cung cấp dịch vụ công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật của một số khu công nghiệp còn hạn chế. Mặt khác, liên kết vùng về chuỗi giá trị còn khá thấp, vùng nguyên liệu chưa có quy mô lớn...
Tại diễn đàn, nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức liên quan và ý kiến phản hồi, kiến nghị của các doanh nghiệp kịp thời bổ khuyết vào nhiệm vụ giải pháp của các tỉnh, thành phố, giải quyết các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp hạ tầng công nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư, phát triển trong hoạt động phát triển hạ tầng khu công nghiệp, tận dụng lợi thế của trục cao tốc phía Đông và thế mạnh của từng địa phương.
Ngoài ra, các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức liên quan, các doanh nghiệp cũng đã thảo luận các nội dung liên quan đến thúc đẩy phát triển hiệu quả các khu công nghiệp, kết nối và phát triển hạ tầng, thiết chế quan trọng khác như cảng biển, trường đào tạo nghề, nhà ở xã hội… với khu công nghiệp; thúc đẩy việc phát triển các khu công nghiệp theo định hướng xanh, bền vững.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng cho rằng từ những gợi mở, đề xuất của các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức liên quan, các nhà đầu tư, doanh nghiệp trong việc phát triển và kết nối hạ tầng các khu công nghiệp cũng như những kiến nghị về chính sách tới từng lãnh đạo tỉnh, thành phố tại diễn đàn này, chúng ta sẽ tìm kiếm được nhiều giải pháp để phát triển và cộng hưởng được những thế mạnh riêng có của từng khu công nghiệp, của từng địa phương./.