Lãnh đạo các nước thành viên Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) ngày 20/12 đã nhóm họp tại thành phố Saint Petersburg trong khuôn khổ cuộc họp Hội đồng kinh tế Á-Âu để xem xét các vấn đề phát triển hội nhập.
Hội nghị lần này đạt được nhiều nội dung quan trọng, bao gồm ký kết thỏa thuận về đảm bảo lương hưu cho người lao động các nước thành viên EAEU; phê chuẩn kế hoạch hành động để hình thành thị trường năng lượng điện EAEU trước 1/1/2025; thống nhất giao chính phủ các nước thành viên EAEU thực thi các điều khoản của các tổ chức trực thuộc EAEU và quy định của EAEU về thị trường dịch vụ thống nhất; thông qua quyết định Belarus sẽ giữ cương vị Chủ tịch tịch luân phiên của Hội đồng kinh tế cấp cao EAEU, Hội đồng liên chính phủ EAEU và Hội đồng ủy ban kinh tế EAEU.
Các thành viên Hội đồng kinh tế EAEU đánh giá khu vực thương mại tự do giữa EAEU và Việt Nam đã hoạt động hiệu quả kể từ năm 2016. Sau đó hai năm, các hiệp định thương mại đã được ký kết với Trung Quốc và Iran. Tiếp theo, các hiệp định FTA đã được ký kết với Singapore và Serbia trong năm 2019.
Trong những năm gần đây, các bản ghi nhớ hợp tác đã được ký kết với Hy Lạp, Hàn Quốc, Campuchia, Ecuador, Chile, Mông Cổ, Peru, Jordan, Maroc, Cuba, Indonesia và một số quốc gia khác. Ủy ban đang phát triển hợp tác với các cấu trúc quốc tế quan trọng, trong đó khoảng 40 bản ghi nhớ hợp tác trong các ngành đã được ký kết.
Phát biểu tổng kết phiên họp, Thủ tướng Cộng hòa Armenia Nikol Pashinyan, chủ trì cuộc họp của Hội đồng kinh tế cấp cao EAEU, nhấn mạnh những vấn đề cơ bản trong định hướng chiến lược của hội nhập Á-Âu đến năm 2025 đã được thảo luận tại phiên họp này.
Theo ông, việc ký kết Hiệp định về cung cấp lương hưu cho công nhân của các quốc gia thành viên của Liên minh kinh tế Á-Âu là “tiến bộ đáng kể, tạo điều kiện cho hoạt động hiệu quả của thị trường lao động đơn lẻ của Liên minh." Các thành viên của Hội đồng cũng đã xem xét tiến độ loại bỏ các rào cản trong các quốc gia thành viên trong khuôn khổ hoạt động của thị trường nội bộ của Liên minh.
Thủ tướng Nikol Pashinyan nhấn mạnh trong thời gian Armenia giữ chức Chủ tịch luân phiên, EAEU đã làm việc rất năng suất trong việc mở rộng các mối quan hệ kinh tế đối ngoại của Liên minh. Trong đó có Hiệp định về hợp tác kinh tế và thương mại với Trung Quốc và Hiệp định dẫn đến việc hình thành một khu vực thương mại tự do với Iran đã có hiệu lực.
Ngoài ra, hiệp định về hình thành thị trường năng lượng chung của Liên minh đã được phê duyệt, khái niệm về thị trường tài chính chung của EAEU đã được thông qua, dự án kỹ thuật số đầu tiên, mạng lưới hợp tác công nghiệp, hợp đồng phụ và chuyển giao công nghệ Á-Âu đã được triển khai.
Thỏa thuận chung lương hưu cho người lao động đã được ký kết tại phiên họp lần này. Sau khi văn bản có hiệu lực, công nhân của Liên minh sẽ nhận được tiền trợ cấp không chỉ cho các khoảng thời gian làm việc ở quê nhà, mà còn cho thời gian làm việc ở các nước thành viên khác thuộc EAEU.
Trước khi được thông qua, các dự thảo về Thỏa thuận này đã được thảo luận từ năm 2014. Theo đó, mỗi quốc gia thành viên sẽ trả lương hưu theo luật riêng của mình. Thỏa thuận cũng xác định các loại lương hưu sẽ áp dụng, cũng như các loại lương hưu sẽ được xuất khẩu cho công dân các quốc gia thành viên.
Cho đến nay, do sự khác biệt trong hệ thống lương hưu của các quốc gia thuộc Liên minh, quyền lương hưu của người di cư lao động không được chú ý ở tất cả các quốc gia. Người dân lao động không thể nhận ra các quyền này cho đến khi họ trở về quê hương.
[Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối mở rộng quan hệ giữa ASEAN và EAEU]
Lãnh đạo các thành viên EAEU đã phê duyệt một lộ trình các biện pháp sẽ được thực hiện trước khi bắt đầu công việc của thị trường điện chung của Liên minh kinh tế Á-Âu. Thị trường này được lên kế hoạch khởi động trước ngày 1/1/2025.
Ngoài việc áp dụng các quy tắc chung, kế hoạch hành động còn quy định về phát triển mạng lưới điện giữa các quốc gia thành viên, hình thức thỏa thuận kết nối, các quy định đối với thương mại điện tập trung trên thị trường điện nói chung của Liên minh và một số hành vi điều chỉnh khác. Kế hoạch này cũng liên quan đến các thử nghiệm về cơ sở công nghệ của thị trường điện chung của Liên minh, bao gồm cả hệ thống điện tử thương mại điện.
Sự hình thành của thị trường điện chung là một trong những dự án tích hợp lớn nhất của Liên minh, đảm bảo khả năng tiếp cận thương mại điện lẫn nhau cho tất cả các nhà bán buôn và người mua điện từ EAEU. Điều này sẽ cho phép các nhà máy điện tăng thị trường bán hàng, và người tiêu dùng lớn cũng như các công ty bán lẻ năng lượng mua điện với giá tốt nhất từ các đối tác của họ trong EAEU.
Thành tựu nổi bật trong bốn năm vừa qua chính là một mô hình tích hợp hiệu quả của hợp tác đa phương đã được xây dựng, trong khi sức mạnh và khả năng tồn tại của Liên minh đã được đảm bảo. Một loạt các luật liên quốc gia đã được tạo ra để đảm bảo sự di chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ và lao động trong không gian Á-Âu.
Thị trường hàng hóa EAEU phổ biến đang hoạt động thành công, cũng như thị trường dịch vụ. Thị trường vốn đang ở giai đoạn hình thành và sẽ không chỉ bao gồm lĩnh vực tương tác ngân hàng, mà còn bao gồm thị trường bảo hiểm, dịch vụ môi giới, nghĩa là toàn bộ các dịch vụ tài chính. Các thị trường chung cho thuốc và thiết bị y tế cũng đã được tạo ra với 48 quy định kỹ thuật của Liên minh đã được thông qua.
Theo nhận định của Ủy ban kinh tế Á-Âu, định hướng đột phá của sự phát triển Liên minh là chương trình nghị sự kỹ thuật số EAEU, trong đó các hướng chính của lộ trình đến năm 2025 đã được thông qua. Hiệu quả kinh tế của việc này sẽ làm tăng GDP chung Liên minh khoảng 10,6% so với tổng mức tăng trưởng GDP dự kiến của các nước thành viên vào năm 2025.
Bộ luật Hải quan Liên minh, tài liệu tích hợp được đánh giá là quan trọng nhất, đã được thông qua và có hiệu lực. Một trong những điểm mới được ghi nhận là ứng dụng công nghệ điện tử hiện đại trong quản lý hải quan, thay thế quy trình làm việc trên giấy và số hóa tối đa tất cả các quy trình.
EAEU đang trong quá trình hình thành các thị trường chung cho các sản phẩm điện, khí đốt, dầu mỏ và dầu mỏ. Một bước đột phá đã đạt được theo hướng này. Năm 2018, các thành viên EAEU đã phê duyệt các chương trình hình thành thị trường chung cho các sản phẩm khí và dầu mỏ. Năm 2019 các bên đã ký một thỏa thuận về việc tạo ra một thị trường điện chung.
Các bên thông qua Tuyên bố về sự phát triển hơn nữa của các quá trình tích hợp trong EAEU. Tuyên bố nhấn mạnh tiềm năng hội nhập cho mọi người, làm tăng phúc lợi và chất lượng cuộc sống của họ./.