Ảnh minh họa. (Nguồn: tuoitrethudo.com.vn)Năm 2021, Việt Nam kỷ niệm 20 năm Ngày Gia đình Việt Nam (2001-2020). Ngày Gia đình Việt Nam không chỉ là dịp tôn vinh những mái ấm gia đình Việt mà còn là cơ hội để mỗi thành viên thấu hiểu và quý trọng hạnh phúc đang có.
Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều gia đình năm nay không có cơ hội sum họp do phải thực hiện quy tắc phòng dịch.
Nhưng không vì thế mà không có cách thể hiện tình thân gia đình nhân dịp đặc biệt này.
Công nghệ giúp kết nối gia đình
Gia đình anh Nguyễn Bá Dũng (Hoàng Mai, Hà Nội) có 5 anh chị em. Quê anh ở Nghệ An, hiện chỉ còn chị gái cả, còn các anh chị em khác mỗi người đến một nơi lập nghiệp và ở lại đó cùng gia đình nhỏ.
Anh trai anh Dũng là bộ đội hải quân, đóng quân ở Khánh Hòa. Chị gái thứ hai hiện ở một huyện miền núi của tỉnh Hòa Bình; cô em gái út theo chồng vào tận Long An. Bố anh đã mất nên mẹ anh chuyển sang sống cùng vợ chồng chị gái cả.
[Triển lãm về gia đình giới thiệu nhiều hình ảnh đám cưới xưa và nay]
Gia đình Bắc-Trung-Nam, công việc bận rộng nên hàng năm, đại gia đình anh Nguyễn Bá Dũng thường chỉ có dịp Tết hoặc dịp nghỉ lễ dài mới có cơ hội gặp gỡ nhau đông đủ nhất.
Hai năm nay, do dịch COVID-19 nên cơ hội gặp nhau cũng khó khăn hơn do cả 3 miền đều phải thực hiện các biện pháp phòng dịch.
Đại gia đình chỉ có thể gặp mặt nhau nhờ công nghệ, thông qua công cụ kết nối của mạng xã hội Facebook, Zalo..., các thành viên trong gia đình không chỉ trò chuyện mà còn có thấy đủ mặt các thành viên, kể cả các cháu nhỏ.
Thế nên, cứ vào dịp cuối tuần, đại gia đình anh Nguyễn Bá Dũng cùng hội tụ vào tối thứ Bảy để gặp gỡ, thăm hỏi lẫn nhau, đặc biệt là thế hệ thứ 3 với các cháu nhỏ gặp mặt, trò chuyện để tăng tình thân gia đình.
Ngày Gia đình Việt Nam năm 2020, đại gia đình anh cũng tập hợp đông đủ, cùng dự bữa cơm gia đình “online” đầm ấm.
Năm nay mọi người cũng đã thống nhất thực đơn cho bữa ăn gia đình với các món ăn truyền thống xứ Nghệ để đón chào Ngày Gia đình Việt Nam sớm vào tối 27/6...
Anh Nguyễn Bá Dũng cho rằng dù ở xa nhưng cách thức gặp mặt online như thế này cũng góp phần nào bù đắp những thiếu hụt tình cảm cho các thành viên, nhất là với những đứa trẻ ít có cơ hội gặp mặt nhau.
Những đứa trẻ dù ở 3 miền, nói đủ giọng 3 miền nhưng luôn yêu thương và mong sớm gặp mặt nhau tại quê nhà Nghệ An.
Tuy còn nhỏ tuổi, nhưng các con, cháu anh Nguyễn Bá Dũng đã có ý thức hướng về cội nguồn, quê hương bản quán và trân trọn những phút giây gặp mặt dù chỉ là online.
Không chỉ gia đình anh Nguyễn Bá Dũng mà rất nhiều gia đình người Việt đã khác sử dụng công nghệ để gặp gỡ, giao lưu online thời dịch COVID-19, nhất là với các gia đình có thành viên ở nước ngoài, không thể về nước cho dịch bệnh.
Gia đình chị Hoàng Mỹ Anh (Hoàn Kiếm, Hà Nội) có con trai 22 tuổi đang theo học đại học bên Mỹ cách xa nhà nửa vòng trái đất.
Nhờ sự giúp đỡ của giáo sư hướng dẫn nên con trai chị vẫn ở Mỹ an toàn từ khi đất nước này bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh.
Rất lo lắng cho con nhưng không thể làm gì khác ngoài việc hàng tuần cả gia đình gọi điện cho con, hỏi han tình hình, hướng dẫn con trai làm việc nhà, làm những món ăn đơn giản chiêu đãi gia đình giao sư.
Chị Mỹ Anh cho rằng đó cũng là dịp để con trai ở xa gặp mặt, thăm hỏi ông bà, bố mẹ, anh chị em ở nhà, nói tiếng nói của quê hương để luôn nhớ về gia đình; đất nước dù ở bất cứ nơi đâu... Tình cảm gia đình là tình thân gắn kết các thành viên và cần được thường xuyên bồi đắp, củng cố mới bền chặt.
Theo nhiều nhà nghiên cứu xã hội, dịch COVID-19 đã tạo ra những thay đổi lớn về thói quen, hành vi con người, kể cả ở Việt Nam.
Do phải thực hiện giãn cách để đảm bảo phòng, chống dịch nên nhu cầu người dân sử dụng internet tăng cao bởi ngày càng có nhiều người học tập và làm việc tại nhà.
Một hình thức tương tác xã hội mới đã hình thành, ở đó kết nối Internet cùng nhiều mạng xã hội cho phép người dân thực hiện nhiều hoạt động giải trí trong nhà cũng như gặp gỡ trực tuyến với bạn bè, người thân để bảo đảm an toàn...
Hướng tới xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc
Ở Việt Nam, gia đình được xác định là “tế bào của xã hội”, gia đình chính là môi trường văn hóa đầu tiên mà mỗi cá nhân được tiếp nhận trong quá trình trưởng thành, định hình nhân cách, lối sống và văn hóa ứng xử.
Theo Tiến sỹ Nguyễn Thị Phượng (Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam), các hoạt động sinh hoạt trong gia đình, sự quan tâm, chăm sóc, dạy dỗ ân cần chỉ bảo của ông bà, cha mẹ sẽ ảnh hưởng khá nhiều đến thói quen, nề nếp, tác phong sinh hoạt của con cái.
Bên cạnh những yếu tố đạo đức, ứng xử trong giao tiếp thì tác phong sinh hoạt, thói quen trong hoạt động lao động sản xuất cũng đều trở thành những chuẩn mực mà gia đình tạo cho con cái từ nhỏ cho đến khi trưởng thành.
Như nhiều giá trị văn hóa khác, hệ giá trị văn hóa gia đình cũng luôn vận động, phát triển không ngừng để thích nghi với sự biến đổi của xã hội.
Hệ giá trị gia đình Việt Nam ngày nay đang trong quá trình chuyển đổi từ truyền thống sang hiện đại với một số giá trị, chuẩn mực bị mất đi, một số giá trị tuy giữ nguyên tên gọi nhưng nội hàm đã biến đổi.
Tiến sỹ Nguyễn Thị Phượng dẫn chứng trong giáo dục con cái, bên cạnh việc giáo dục những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, các gia đình còn chú ý đến giáo dục các giá trị về tri thức, kinh nghiệm và ý thức cộng đồng cho con trẻ nhằm đáp ứng được những đòi hỏi về phẩm chất, năng lực, kiến thức mà mỗi đứa trẻ cần được trang bị để thích ứng với xã hội hiện đại và nền kinh tế thị trường.
Thạc sỹ Hoa Hữu Vân, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Gia đình (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), chia sẻ trong giáo dục gia đình, con cái luôn có thói quen nhìn vào các hành vi của bố mẹ để bắt chước, học theo. Nhìn dưới giác độ khoa học về giáo dục, như nhiều nhà nghiên cứu nhận định, có thể coi gia phong là một trong những thành tố tạo nên “thiết chế” vô hình của văn hoá gia đình, với tất cả các đặc tính riêng và chung. Nền nếp gia phong đã trở thành cốt lõi, là nền tảng để gia đình truyền thống phát triển bền vững cho đến ngày nay. Trong cuộc sống hiện đại, nền nếp gia phong vẫn là cơ sở để gia đình Việt Nam phát triển vì nó đã được hun đúc từ đời này sang đời khác và luôn luôn tỏa sáng cùng với thời gian.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định Đảng và Nhà nước luôn hướng tới mục đích chăm lo xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.
Đề cập đến vấn đề xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời gian tới, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng nêu rõ: xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh trong mỗi gia đình, góp phần giáo dục, rèn luyện con người về nhân cách, đạo đức, lối sống. Thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam. Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.
Trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng đã đặt mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số hạnh phúc của con người Việt Nam. Sự quan tâm của lãnh đạo Đảng và Nhà nước cho thấy gia đình là một thiết chế đặc biệt trong xã hội.
Vai trò đặc trưng và ý nghĩa quan trọng nhất của gia đình là duy trì nòi giống và nuôi dưỡng, giáo dục nhân cách con người suốt cuộc đời. Gia đình là tế bào của xã hội. Tế bào có tốt thì xã hội mới phát triển ổn định, lành mạnh, bền vững.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng có tâm huyết, có khát vọng xây dựng gia đình Việt Nam phát triển bền vững, hạnh phúc, nhưng những người làm công tác quản lý cần phải thay đổi tư duy, nhận thức không chỉ của xã hội mà của chính mình để có một cách tiếp cận mới. Từ đó, những người làm công tác quản lý cần mạnh dạn tháo gỡ dần những vướng mắc để tạo sự đột phá trong công tác quản lý gia đình nói riêng, hướng tới cái đích lớn nhất là xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc cho toàn xã hội./.
