Khuyết tật có ảnh hưởng đến một tỷ lệ dân số đáng kể ở Việt Nam. Khoảng hơn 6,2 triệu người 2 tuổi trở lên ở Việt Nam là người khuyết tật, chiếm hơn 7% dân số. Bên cạnh đó, có 13% dân số, khoảng gần 12 triệu người đang sống chung trong hộ gia đình có người khuyết tật. Dự kiến, tỷ lệ này sẽ tăng lên cùng với xu hướng già hóa dân số.
[Nỗ lực vượt khó giúp trẻ khuyết tật hòa nhập cuộc sống]
Đây là kết quả Điều tra quốc gia về người khuyết tật tại Việt Nam do Tổng cục Thống kê và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) vừa công bố ngày 11/1 tại Hà Nội.
Điều tra quốc gia về người khuyết tật tại Việt Nam là cuộc điều tra đầu tiên có quy mô lớn sử dụng tiêu chuẩn quốc tế xác định người khuyết tật để thu thập các thông tin toàn diện về cuộc sống của người khuyết tật tại Việt Nam, do Tổng cục Thống kê tiến hành trong hai năm 2016 và 2017 với sự hỗ trợ kỹ thuật của UNICEF.
Theo kết quả điều tra, những hộ gia đình có thành viên khuyết tật thường nghèo hơn, trẻ em khuyết tật có nguy cơ ít được đi học hơn các bạn cùng trang lứa, cơ hội việc làm cho người khuyết tật cũng thấp hơn những người không khuyết tật.
Cho dù người khuyết tật là đối tượng được hưởng chính sách bảo hiểm y tế và nghèo không phải là rào cản đối với việc tiếp cận các cơ sở y tế, nhưng rất ít người khuyết tật (chỉ 2,3%) tiếp cận được với dịch vụ phục hồi chức năng khi bị ốm hoặc bị thương. Bên cạnh đó vẫn còn tồn tại những bất bình đẳng về mức sống và tham gia xã hội đối với người khuyết tật.
Kết quả điều tra cũng cho thấy, loại khuyết tật phổ biến nhất ở trẻ em là khuyết tật liên quan đến tâm lý xã hội. Điều này liên quan đến các vấn đề phát triển của trẻ em ở các giai đoạn khác nhau, và những khuyết tật này có thể là rào cản lớn ngăn cản sự tham gia xã hội của trẻ khuyết tật.
Bà Lesley Miller, Quyền Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam cho rằng: “Cần có thêm những nỗ lực để cung cấp các dịch vụ phát hiện sớm, can thiệp hiệu quả và phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng để trẻ khuyết tật có thể phát triển tối đa tiềm năng và tham gia đầy đủ vào cộng đồng cũng như toàn xã hội.”
Điều tra cũng chỉ ra rằng cơ hội được đi học của trẻ em khuyết tật thấp hơn nhiều so với trẻ em không khuyết tật. Ở các cấp học cao hơn thì cơ hội đi học của trẻ khuyết tật càng thấp hơn. Đến cấp Trung học phổ thông chỉ có chưa đến 1/3 trẻ khuyết tật đi học đúng tuổi.
Mặc dù việc đưa trẻ em khuyết tật vào hòa nhập với trẻ em khác và học chung giáo trình đã cho những kết quả tích cực, nhưng chỉ có 2% trường tiểu học và trung học cơ sở có thiết kế phù hợp với học sinh khuyết tật và khoảng 1/7 số trường có một giáo viên được đào tạo về khuyết tật.
Ông Craig Chittick, Đại sứ Australia tại Việt Nam cho hay: “Kết quả của cuộc điều tra này đã cũng cấp những thông tin giúp đo lường những tiến bộ trong việc thực hiện quyền của người khuyết tật và đảm bảo sự tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ và giáo dục.”
Ông Vũ Thanh Liêm, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhấn mạnh: “Mục đích của điều tra là đánh giá tình trạng khuyết tật của dân số nhằm cung cấp bằng chứng phục vụ lập kế hoạch, chính sách cải thiện cuộc sống của người khuyết tật tại Việt Nam trong thời gian tới.”/.