Xác định công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với các Anh hùng liệt sỹ đã cống hiến, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì nghĩa vụ quốc tế cao cả.
Vì thế, những năm qua, cán bộ, chiến sỹ Đội chuyên trách tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ K93 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang) và K90 (Cục Chính trị Quân khu 9) không quản ngại khó khăn, gian khổ, quyết tâm tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sỹ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia và trong nước sớm về với đất mẹ thân yêu.
Tri ân các gia đình liệt sỹ
Những ngày cuối tháng 7, chúng tôi có dịp cùng cán bộ, nhân dân huyện Thoại Sơn (tỉnh An Giang) và gia đình tổ chức đón nhận, an táng hài cốt liệt sỹ Trần Văn Dũng tại quê nhà (ấp Phú Thuận, xã Tây Phú) theo tâm nguyện của gia đình.
Sau hơn 60 năm, với sự nỗ lực tìm kiếm không mệt mỏi của gia đình và cán bộ, chiến sỹ, nhân viên đội K93, cuối cùng hài cốt liệt sỹ Trần Văn Dũng cũng được tìm thấy, thỏa ước nguyện của các tầng lớp nhân dân và thân nhân, gia đình liệt sỹ.
Ông Trần Văn Tùng, em trai liệt sỹ Trần Văn Dũng, cho biết liệt sỹ Trần Văn Dũng (sinh năm 1944), nhập ngũ tháng 6/1959, cấp bậc thượng sỹ. Tháng 4/1963, sau khi cùng đồng đội chiến đấu ở gò Tám An thì hy sinh.
Do sợ địch phát hiện, đồng đội và gia đình đã đưa liệt sỹ Trần Văn Dũng đi an táng tại gò đất gần đơn vị.
Sau Ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, gia đình nhiều lần đi tìm phần mộ liệt sỹ Trần Văn Dũng, nhưng không tìm được. Tháng 9/2023, qua thông tin gia đình cung cấp, Đội K93 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang) đã tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt của liệt sỹ Trần Văn Dũng về nghĩa trang Dốc Bà Đắc, thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang.
Theo nguyện vọng của gia đình, sau Lễ cải táng hài cốt liệt sỹ hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia và trong nước được tổ chức sáng 24/7, tại Nghĩa trang liệt sỹ Dốc Bà Đắc (thị xã Tịnh Biên), hài cốt liệt sỹ Trần Văn Dũng được đón về an táng tại quê nhà (xã Tây Phú, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) nơi anh sinh ra và lớn lên.
“Di nguyện của ba má tôi trước khi mất là phải tìm bằng được hài cốt của anh Dũng để đưa về quê nhà, nay điều đó đã trở thành hiện thực,” ông Trần Văn Tùng xúc động nói.
Cũng giống như liệt sỹ Trần Văn Dũng, liệt sỹ Dương Trọng Doanh (quê tỉnh Cao Bằng) đã từng "sát cánh" cùng quân dân miền Tây Nam Bộ chiến đấu, hy sinh vì hòa bình độc lập, vì khát vọng thống nhất và nghĩa vụ quốc tế cao cả. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, hài cốt liệt sỹ Dương Trọng Doanh đã được tìm thấy và được đưa về quê hương.
Ông Dương Trọng Long, em trai của liệt sỹ Dương Trọng Doanh chia sẻ: “Tôi rất vui và hạnh phúc khi đã tìm thấy mộ anh trai mình. Chúng tôi xin gửi lời cảm ơn đến cán bộ, chiến sỹ, nhân viên Đội K90 đã dày công tìm kiếm mộ các anh hùng liệt sỹ của cả nước, trong đó có anh trai tôi, từ đất nước Campuchia trở về để được an táng tại quê nhà."
Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh An Giang Lê Văn Phước, Trưởng Ban Chỉ đạo tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ tỉnh An Giang (Ban Chỉ đạo 515 tỉnh) cho biết, trong mùa khô 2023-2024, Đội K90 (Quân khu 9) và Đội K93 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang) đã tìm kiếm, quy tập được 88 hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất Campuchia và trên địa bàn tỉnh An Giang (Đội K90 tìm kiếm, quy tập được 28 hài cốt liệt sỹ trên địa bàn tỉnh Kandal, Kongpong Chnang, Vương quốc Campuchia; Đội K93 tìm kiếm, quy tập được 60 hài cốt liệt sỹ ở địa bàn 2 tỉnh Takeo, Kampong Speu, Vương quốc Campuchia và trên địa bàn tỉnh An Giang), trong đó có 84 hài cốt liệt sỹ chưa xác định được thông tin.
Theo Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh An Giang Lê Văn Phước, việc tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ là trách nhiệm và nghĩa vụ của thế hệ hôm nay và cũng là nghĩa cử tri ân, đền đáp cho nỗi khát khao, chờ mong khắc khoải của bao gia đình, thân nhân liệt sỹ đang từng ngày, từng giờ mong mỏi tìm được phần mộ của người thân…
Vượt khó thực hiện nhiệm vụ
Đại tá Nguyễn Quốc Thông, Đội trưởng Đội K93 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang) cho biết, thực hiện kế hoạch tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sỹ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia và trong nước mùa khô 2023- 2024, Đội tiến hành đào tìm khoảng 9.000 vị trí với khối lượng đào đắp trên 14.000m2 đất đá và lộ trình khoảng 10.000km đường đồi núi để thực hiện nhiệm vụ khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ…
Qua đó, Đội đã quy tập và hồi hương được 52 hài cốt liệt sỹ tại 2 tỉnh Takeo và Kampon Speu (Vương quốc Campuchia); đồng thời quy tập ở địa bàn các huyện Tri Tôn, Thoại Sơn, thị xã Tịnh Biên và thành phố Châu Đốc (tỉnh An Giang) được 8 bộ hài cốt liệt sỹ, trong đó có 4 trường hợp xác định được tên và thông tin của liệt sỹ.
Theo Đại tá Nguyễn Quốc Thông, việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ ở trong nước đã khó nhưng việc quy tập tìm kiếm hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam làm nhiệm vụ quốc tế bên đất Campuchia lại càng khó khăn gấp bội.
Bởi thời tiết ở xứ sở “chùa tháp” rất khắc nghiệt; mùa mưa thì kéo dài nhiều ngày, còn mùa khô thì nắng, nóng gay gắt. Mặc dù rất khó khăn, vất vả, phải ăn rừng, ngủ võng, nhưng chúng tôi vẫn quyết tâm vượt qua, cố gắng duy trì sức khỏe tốt để thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng, sớm đưa các chú, các anh về nơi đất mẹ.
“Ngày xưa, nhiều liệt sỹ hy sinh phải an táng ở rừng hoặc ở vùng núi, nhưng bây giờ khu rừng, núi đó đã bị đô thị hóa, hoặc bị phá đi làm khu công nghiệp, nông trường… nên thời gian càng kéo dài thì việc tìm hài cốt càng khó khăn, vất vả hơn, bởi nhân chứng là những cựu chiến binh năm xưa đều lớn tuổi, cảnh vật thay đổi nhiều hơn,…,” Đại tá Thông trăn trở.
Thượng tá Lã Phú Huy, Chính trị viên Đội K90 (Cục Chính trị Quân khu 9) cho biết, số lượng hài cốt liệt sỹ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia hiện nay còn rất nhiều, nằm rải rác ở nhiều địa bàn khác nhau của nước bạn Campuchia, dọc theo tuyến biên giới Tây Nam.
Trong điều kiện tài liệu, thông tin về nơi chôn cất các liệt sỹ thiếu và ít; theo thời gian, bản đồ sai lệch do địa hình, địa vật thay đổi, khiến công việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ hiện hết sức khó khăn.
Do đó, để thực hiện tốt nhiệm vụ thiêng liêng, Ban Chỉ huy Đội K90 thường xuyên duy trì việc trao đổi, nắm chắc tình hình, kịp thời rút kinh nghiệm sau mỗi đợt để chỉ đạo công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ.
Cùng với đó, đơn vị chú trọng tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm; tổ chức huấn luyện, học tập chính trị, làm công tác dân vận, học tiếng Campuchia và nắm tình hình địa bàn cho cán bộ, nhân viên, chiến sỹ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Chiến tranh đã lùi xa, vết thương chiến tranh từng bước được hàn gắn, nhưng đâu đó, dọc theo tuyến biên giới Tây Nam, những cán bộ, chiến sỹ quân tình nguyện Việt Nam đã anh dũng hy sinh cho sự trường tồn của quê hương, đất nước, cho tinh thần đoàn kết của hai dân tộc vẫn còn nằm lại trên đất bạn.
Trước niềm mong mỏi khôn nguôi của thân nhân các anh hùng liệt sỹ, cán bộ, nhân viên, chiến sỹ Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ K90 và K93 sẽ tiếp tục những bước chân lặng thầm, không mỏi của cuộc hành trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, để đưa các anh sớm trở về đất mẹ thân yêu./.
Tìm kiếm, quy tập và trả lại tên cho liệt sỹ chính là mệnh lệnh trái tim
Đất nước đã thống nhất, hòa bình nhưng nỗi đau chiến tranh để lại vẫn hiện hữu; trong đó việc tìm kiếm, quy tập, trả lại tên cho liệt sỹ chính là mệnh lệnh trái tim, là đạo lý “uống nước nhớ nguồn.”
