Để dứa phụng có hình dáng đẹp, ông Lưu Văn Lượm, thành phố Vị Thanh (Hậu Giang) phải chăm sóc tỉ mỉ từng quả. (Ảnh: Xuân Dự/TTXVN)Vùng dứa nguyên liệu Hậu Giang không chỉ nổi tiếng với dứa Cầu Đúc ngon ngọt được chế biến thành các mặt hàng xuất khẩu mà còn có các loại dứa độc đáo phục vụ thị trường Tết Nguyên đán như dứa hoa, dứa son; trong đó độc đáo nhất và có giá trị cao nhất là dứa phụng, có giá từ 200.000 đến 500.000 đồng/quả, cao hơn 20 lần so với giá dứa thường.
Dứa phụng là loại dứa khó trồng, đòi hỏi nhiều công sức và kỹ thuật để có được những quả dứa đẹp, có hình dáng độc đáo. Ông Huỳnh Trường Văn ở ấp Thạnh An, xã Hỏa Tiến (thành phố Vị Thanh) là một trong những nhà vườn đầu tiên trồng dứa phụng ở Hậu Giang.
Năm 2010, ông Văn xin được một cây dứa phụng giống của người bà con rồi nhân thành nhiều cây giống trồng trong vườn phục vụ thị trường Tết Nguyên đán.
Ông Văn cho biết, cây dứa phụng có bụi rộng và cao nên cần được trồng với khoảng cách lớn, cần phải bón phân đúng kỹ thuật theo từng thời kỳ để cây cung cấp đủ dưỡng chất cho quả phát triển.
Dứa phụng có giá cao từ 200.000 đến 500.000 đồng/quả nên ông trồng và xử lý ra quả theo đơn hàng của thương lái, nếu còn dư mời biếu họ hàng và trưng bày trong gia đình dịp Tết.
Gia đình ông Lưu Văn Lượm có vườn dứa phụng lớn nhất Hậu Giang khi có đến hơn 250 cây dứa phụng đang cho quả phục vụ dịp Tết Nguyên đán Bính Thân. Dứa phụng khó sản xuất cây giống so với dứa thường do không có cây con ở phần cuống quả, chỉ lấy được cây con mọc ra từ bụi. Vì vậy, để nhân thành vườn dứa hơn 250 cây như gia đình ông Lượm là cả một quá trình chọn lựa cây giống tỉ mỉ.
Ngoài ra, cây dứa phụng chỉ cho quả một lần rồi phải phá bỏ để trồng mới nên mỗi năm nhà vườn đều phải cải tạo đất và chuẩn bị cây giống cho vụ mới. Trồng dứa phụng được hơn 5 năm, ông Lượm ngày càng tích lũy được nhiều kinh nghiệm cũng như kỹ thuật chăm sóc quả để nhân rộng vườn dứa phụng của gia đình.
Theo ông Lượm, quả dứa phụng được đánh giá đẹp khi có trọng lượng lớn từ 3-5kg, quả dài nhiều mắt, phần đầu quả có màu đỏ thắm, xòe to như đuôi phụng, phần cuống có nhiều quả nhỏ bao quanh, đẹp nhất là từ 10 đến 12 quả con.
Để quả dứa phụng có hình dáng đẹp, cần dùng rơm phủ khi quả lớn để không bị ánh sáng mắt trời làm mất đi màu đỏ tự nhiên, cần cắt tỉa lá dứa xung quanh để quả có không gian phát triển. Tuy cần nhiều kỹ thuật chăm sóc nhưng quả dứa phụng phát triển thành nhiều kiểu tự nhiên khác nhau không theo ý người trồng, giá trị nhất là quả có phần đầu xòe rộng, phần cuống có nhiều quả nhỏ xung quanh, sau đó là những quả có phần đầu nhỏ hoặc nhọn, quả có ít quả nhỏ xung quanh.
Thương lái trả giá tùy theo hình dáng của từng quả dứa phụng, nhưng luôn cao hơn từ 10 đến 20 lần so với giá dứa thường. Mỗi vụ trồng dứa phụng phục vụ Tết Nguyên đán, ông Lượm đạt thu nhập khoảng 30 triệu đồng, các vụ khác trong năm ông trồng dứa Cầu Đúc để cung cấp cho các nhà máy chế biến dứa xuất khẩu.
Cùng với dứa phụng, các loại dứa son, dứa hoa trồng trong dịp Tết cũng được nhiều khách hàng quan tâm. Dứa hoa là quả đợt đầu của cây dứa mới trồng, quả có trọng lượng lớn và có nhiều cây con ở phần cuống, tượng trưng cho sự sung túc, đầy đủ nên được nhiều gia đình chọn trưng bày trong dịp Tết Nguyên đán nên một số nhà vườn đã dành những vườn dứa ra quả đầu vụ để bán trong dịp Tết.
Dứa hoa được bán cho thương lái hoặc bán lẻ tại các chợ địa phương có giá 15.000 đến 20.000 đồng/quả, trong khi giá dứa thường từ 5.000 đến 10.000 đồng/quả. Dứa son là loại dứa có quả màu đỏ tươi như son, theo người dân địa phương, màu đỏ tượng trưng cho may mắn, tài lộc nên hay trưng quả này trong dịp Tết để cầu mong may mắn, phát tài. Dứa son thường chỉ được trồng một vụ trong năm và xử lý ra quả đúng vào dịp Tết Nguyên đán.
Theo ông Quách Thận, cán bộ khuyến nông xã Hỏa Tiến, xã có khoảng 900 ha trồng dứa Cầu Đúc; trong đó hơn 10 nhà vườn trồng các loại dứa có màu sắc, kiểu dáng độc đáo có giá cao trong dịp Tết Nguyên đán.
Ngành nông nghiệp xã đã tổ chức nhiều đợt tập huấn, hướng dẫn nhà vườn xử lý kỹ thuật để dứa ra quả đúng vào dịp Tết, các cách chọn lựa, chăm sóc để dứa có màu sắc và kiểu dáng đẹp, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân trong dịp Tết, nhân giống dứa phụng để cung cấp cho các nhà vườn địa phương, góp phần nâng cao giá trị cây dứa ở Hậu Giang./.
