Ngày 5/1, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam họp Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, thảo luận về hoạt động của Hội đồng nhiệm kỳ 2015-2019; phương hướng hoạt động nhiệm kỳ 2020-2024.
Thông tin về kết quả hoạt động giai đoạn 2015-2019, giáo sư, tiến sỹ Lưu Trần Tiêu, Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia cho biết cả nước hiện có trên 40.000 di tích các loại được kiểm kê, trong đó có 10.109 xếp hạng di tích cấp tỉnh, 3.560 di tích cấp quốc gia, 112 di tích cấp quốc gia đặc biệt...
UNESCO ghi danh 8 di tích và danh thắng là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 13 di sản văn hóa phi vật thể. Cả nước có 179 bảo tàng, lưu giữ gần 4 triệu hiện vật, trong đó có 127 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận là Bảo vật Quốc gia.
Các di tích và bảo tàng ngày càng thu hút nhiều du khách đến tham quan do những kết quả nổi bật trong công tác quản lý, hình thành các chuỗi sản phẩm du lịch văn hóa, đa dạng hóa hình thức du lịch di sản, đổi mới trưng bày và ứng dụng công nghệ hiện đại trong giới thiệu di tích và bảo tàng, quảng bá du lịch...
Cùng với đó, nguồn phí tham quan di tích và bảo tàng đều tăng, năm sau cao hơn năm trước. Năm 2019, chỉ tính riêng 8 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới được UNESCO ghi danh đã thu hút trên 21 triệu lượt khách, trong đó có trên 10,6 triệu lượt khách quốc tế. Doanh thu từ vé tham quan và phí dịch vụ trực tiếp khoảng 3.123 tỷ đồng. Tổng số khách tham quan bảo tàng đạt gần 16 triệu lượt khách.
Trong nhiệm kỳ 2015-2019, Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia đã tổ chức các phiên họp toàn thể nhằm đóng góp ý kiến thẩm định hồ sơ 52 di tích đề nghị xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; 112 hiện vật, nhóm hiện vật đề nghị công nhận bảo vật quốc gia; di tích, danh lam thắng cảnh và di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của Việt Nam trình UNESCO ghi danh Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới, Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại hoặc cần bảo vệ khẩn cấp.
Trên cơ sở nghiên cứu báo cáo của một số địa phương và đề nghị của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội đồng thống nhất một số nội dung liên quan đến Hồ sơ đề cử “Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng” là Di sản Thiên nhiên Thế giới (lần 2); chủ trương đưa vào danh sách lập Hồ sơ đề cử “Vịnh Hạ Long-Quần đảo Cát Bà” và “Na Hang-Ba Bể” là Di sản Thiên nhiên Thế giới theo Công ước 1972; có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ cho phép gửi dự thảo Hồ sơ tới Trung tâm Di sản Thế giới UNESCO.
Theo đề nghị của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội đồng đã tổ chức các phiên họp toàn thể để đóng góp ý kiến, thẩm định các hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ về Hồ sơ đa Quốc gia “Nghi lễ và trò chơi kéo co”; “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt”; “Hát Xoan Phú Thọ”; “Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ”; “Thực hành Then Tày, Nùng, Thái”; “Nghệ thuật Xòe Thái”; “Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm”; “Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ”…
Về phương hướng hoạt động nhiệm kỳ tới, Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Quốc gia cho biết Hội đồng tiếp tục tham mưu, xây dựng phương hướng, chiến lược, các chính sách lớn về bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; xây dựng, góp ý các văn bản quy phạm pháp luật về di sản văn hóa, sửa đổi, bổ sung Luật Di sản Văn hóa và văn bản quy phạm pháp luật liên quan...
Trước thực trạng các địa phương chưa quan tâm, bảo quản theo chế độ đặc biệt của các Bảo vật Quốc gia, giáo sư, tiến sỹ Lưu Trần Tiêu đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo các địa phương có biện pháp, phương án cụ thể để bảo vệ, bảo quản đặc biệt đối với bảo vật quốc gia, di sản văn hóa phi vật thể sau khi được UNESCO ghi danh.
Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố, bảo tồn và phát huy giá trị đối với di tích đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi những quy định.
[Infographics] Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản Việt Nam
Giáo sư, tiến sỹ Lưu Trần Tiêu kiến nghị Phó Thủ tướng xem xét, giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì xây dựng Chương trình Bảo tồn, phát huy bền vững giá trị Di sản Văn hóa giai đoạn 2021-2030, thay cho Chương trình mục tiêu phát triển văn hóa giai đoạn 2016-2020; xây dựng Nghị định quản lý Di sản Văn hóa Phi vật thể được UNESCO ghi danh.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam bày tỏ sự trân trọng, đánh giá cao những đóng góp của các thành viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia trong suốt thời gian qua, đặc biệt trong công tác xét hồ sơ di tích các cấp.
Phó Thủ tướng mong muốn trong nhiệm kỳ tới, Hội đồng chú trọng đến những vấn đề khoa học và quản lý liên quan đến bảo tồn, phát huy giá trị, đưa các di sản văn hóa trở thành sức mạnh để phát triển đất nước.
Tiếp thu các kiến nghị của Hội đồng, Phó Thủ tướng đề nghị Văn phòng Chính phủ rà soát lại, đánh giá, tổng kết Luật Di sản; đồng thời đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia nghiên cứu, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để thành lập “bảo tàng số,” sưu tầm thông tin theo hình thức số hóa.
Phó Thủ tướng giao thành viên Hội đồng, trong đó có Đại học Quốc gia, xây dựng công cụ để giúp Hội đồng thực hiện chức năng giám sát việc bảo tồn, phát huy di sản văn hóa ở tất cả các địa phương, bộ, ngành.
Tại phiên họp thứ nhất của Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia liên quan đến việc phục dựng Điện Kính Thiên, Hoàng thành Thăng Long, diễn ra vào sáng cùng ngày, tại Trụ sở Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương cho biết những giá trị nổi bật toàn cầu của khu di sản được ghi nhận dựa trên 3 đặc điểm: chiều dài lịch sử văn hóa; tính liên tục của di sản với tư cách là một trung tâm quyền lực; các tầng di tích, di vật đa dạng, phong phú, sinh động.
Điện Kính Thiên là di tích trung tâm, trong tổng thể các di tích của khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội. Đây là cung điện quan trọng bậc nhất, nơi cử hành các nghi lễ long trọng nhất của triều đình, nơi đón tiếp sứ giả nước ngoài và là nơi thiết triều, bàn những việc quốc gia đại sự. Do đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thống nhất với chủ trương phục dựng Điện Kính Thiên.
Với những giá trị to lớn về lịch sử và khoa học, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương cho rằng việc bảo tồn, phục dựng Hoàng thành Thăng Long cần dựa trên cơ sở khoa học cần thiết, khẳng định vị thế quốc gia và bản sắc dân tộc, góp phần trực tiếp vào việc giáo dục truyền thống dựng nước và giữ nước cho các thế hệ mai sau.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về chủ trương phục dựng Điện Kính Thiên; đồng thời nhấn mạnh "đây là di tích quan trọng nhất của quốc gia, vì vậy thành phố Hà Nội và Bộ phải quan tâm sâu sát, làm đúng, thận trọng nhưng phải nhanh nhất có thể."./.