Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về giờ làm thêm trong 1 tháng và trong 1 năm của người lao động. Theo đó, trần thời gian làm thêm giờ tăng từ không quá 40 giờ/tháng lên không quá 60 giờ/tháng và mở rộng đối tượng làm thêm giờ trong 1 năm không quá 300 giờ.
Việc điều chỉnh này sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình phục hồi nền kinh tế nhưng cũng đặt ra các vấn đề về sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người lao động.
Tăng cường giám sát
Tăng giới hạn làm thêm giờ có mặt tích cực là tạo điều kiện để doanh nghiệp có thêm thời gian phục hồi sản xuất, đáp ứng đơn hàng. Thế nhưng, sự điều chỉnh này cũng có mặt tiêu cực nhất định khi làm thêm nhiều, liên tục thì người lao động sẽ mệt mỏi, quá sức có thể gây tai nạn lao động, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động.
Việc cho phép tăng giới hạn làm thêm được đánh giá sẽ tác động sâu sắc đến người lao động, đặc biệt là lao động nữ và các ngành có nhu cầu làm thêm giờ cao như: Dệt may, da giày, thủy sản... Mặc dù việc làm thêm là thỏa thuận nhưng nhu cầu, áp lực về kinh tế sẽ làm cho người lao động khó có thể từ chối việc làm thêm giờ.
Theo ông Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, khi Nghị quyết có hiệu lực thì công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng và tổ chức đại diện cho người lao động cần phải thường xuyên và sát hơn, tránh tình trạng doanh nghiệp lách luật, ép người lao động làm thêm quá nhiều.
[Thiếu hụt lao động do COVID-19: 'Tiếp sức' bằng tăng trần làm thêm giờ]
"Làm thêm giờ không phải vấn đề mới nhưng luôn là vấn đề ‘nóng’. Căn cứ theo quy định của Nghị quyết, hai bên doanh nghiệp và người lao động phải thỏa thuận với nhau về thời gian làm thêm giờ. Đặc biệt, tổ chức công đoàn phải giám sát tình hình cụ thể của doanh nghiệp và các cơ quan quản lý cũng phải tăng cường giám sát chặt chẽ,” ông Phạm Minh Huân nói.
Về phía tổ chức đại diện của người lao động, ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng Ban Chính sách pháp luật (Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam) cho biết: "Chúng tôi xác định Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam có vai trò rất lớn, bên cạnh việc tham gia để hoàn thiện Nghị quyết, chúng tôi có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn các cấp công đoàn nâng cao vai trò của tổ chức công đoàn, đặc biệt là các cấp công đoàn cơ sở trong việc giám sát việc thực hiện quy định mới."
Linh hoạt các chế độ phúc lợi
Trong phiên họp thông qua Nghị quyết về thời giờ làm thêm trong 1 tháng và trong 1 năm của người lao động, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhấn mạnh việc tăng giờ làm thêm của người lao động phải được xem xét dựa trên phản ứng của người lao động và nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Đặc biệt, việc sắp xếp thời gian làm thêm cần được cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng dựa trên sức khỏe của người lao động khi bị mắc COVID-19, ảnh hưởng của hậu COVID-19 cũng như tỷ lệ tái nhiễm bệnh.
Ông Phạm Minh Huân cũng cho rằng việc điều chỉnh tăng thời gian làm thêm giờ đáp ứng được một phần nhu cầu của doanh nghiệp, đóng góp vào quá trình phục hồi nền kinh tế, nhưng mặt khác phải chú ý đến vấn đề sức khỏe rồi chất lượng cuộc sống của người lao động.
Tổ chức làm thêm giờ cần tính toán đến việc đảm bảo sức khỏe của người lao động. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Là một doanh nghiệp dệt may sử dụng đông lao động nữ và thường xuyên phải chịu áp lực về tổ chức sản xuất do ngành nghề có tính mùa vụ cao, Tổng Công ty may 10 đã linh hoạt vừa tuyên truyền, vận động vừa có những chính sách chăm lo cho sức khỏe người lao động thực tế nhất để từ đó tạo niềm tin cho người lao động yên tâm làm việc, tăng ca cùng doanh nghiệp vượt khó.
Bà Trần Quý Dân, Chủ tịch Công đoàn Tổng Công ty May 10 cho biết đa số người lao động mong muốn đi làm thêm giờ để có thu nhập cao hơn nên chỉ cần các chế độ, chính sách tốt thì người lao động sẽ nhiệt tình khi tăng ca.
Chia sẻ về các hoạt động quan tâm chăm lo sức khỏe cho người lao động, bà Dân cho biết trong từng thời điểm khác nhau thì công ty sẽ có các chính sách hỗ trợ cho người lao động khác nhau để đảm bảo sức khỏe. Chẳng hạn, có thời điểm thì công đoàn cùng doanh nghiệp hỗ trợ khẩu phần ăn nhẹ cho người lao động, có lúc thì hỗ trợ vitamin C. Đến nay, khi số lượng lao động là F0 khỏi bệnh đã đi làm trở lại nhiều thì công đoàn hỗ trợ thêm thuốc bổ để chăm lo cho người lao động.
Cũng xác định sức khỏe của người lao động là yếu tố hết sức quan để duy trì sản xuất ổn định trong bối cảnh thiếu hụt lao động cục bộ vì COVID-19, ông Nguyễn Văn Nguyên, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Catalan chia sẻ đặc thù của dây truyền sản xuất gạch với lò nung nhiệt độ cao là không thể khởi động xong lại dừng nên luôn cần có công nhân lao động để duy trì sản xuất. Do đó, chăm sóc sức khỏe cho người lao động luôn được doanh nghiệp quan tâm đặc biệt.
“Đối với lao động khi phải làm thêm giờ công ty sẽ tính toán tăng tiền ăn từ 30.000 đồng/suất lên 35.000 đồng/suất và trong ca có tiếp nước chanh đường, bữa ăn nhẹ… cho người lao động,” ông Nguyễn Văn Nguyên cho biết.
Để đảm bảo quyền lợi của người lao động khi điều chỉnh thời gian làm thêm giờ, Nghị quyết đã quy định ngoài việc trả lương làm thêm giờ bằng 150-300% theo quy định của Bộ Luật Lao động thì “người sử dụng lao động thực hiện các chế độ phúc lợi bảo đảm cho người lao động có điều kiện thuận lợi hơn so với quy định của pháp luật về lao động.” Đây sẽ là căn cứ để tổ chức công đoàn phối hợp với doanh nghiệp tổ chức các hoạt động chăm sóc, đảm bảo sức khỏe cho người lao động khi phải làm thêm giờ./.
Các trường hợp không thực hiện tăng thời giờ làm thêm theo Nghị quyết về thời giờ làm thêm trong 1 tháng và trong 1 năm của người lao động gồm: Người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi; người lao động là người khuyết tật nhẹ suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên, khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng; người lao động làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; lao động nữ mang thai từ tháng thứ 7 hoặc từ tháng thứ 6 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; lao động nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. |
