Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, sáng 19/6, các đại biểuQuốc hội làm việc tại Hội trường, thảo luận về dự án Luật việc làm.
Cần thiết ban hành Luật việc làm
Đa số các đại biểu thống nhất cơ bản về sự cần thiết ban hành Luật việc làm nhằmthể chế hóa quan điểm của Đảng: “Tạo môi trường và điều kiện để mọi người laođộng có việc làm và thu nhập tốt hơn”. Hiện nay, mới có khoảng 33% lao động làmcông ăn lương, vẫn còn khoảng 67% lao động không có quan hệ lao động trong tổngsố lao động đang làm việc trong nền kinh tế quốc dân.
Việc ban hành Luật việclàm là cần thiết nhằm góp phần phát triển đồng bộ các yếu tố của thị trường laođộng. Chính sách việc làm tích cực sẽ góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chấtlượng nguồn nhân lực đáp ứng quá trình tái cơ cấu nền kinh tế và thực hiện Chiếnlược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020.
Tán thành với các chủ trương xây dựng dự án luật, tuy nhiên đại biểu Chu Sơn Hà(Hà Nội) đề nghị cần quán triệt thêm nguyên tắc: Bảo đảm hạn chế tối đa việctăng thêm tổ chức, bộ máy; thực hiện cải cách hành chính, tạo thuận tiện cho tấtcả các đối tượng điều chỉnh; không hình thành thêm việc huy động nhân dân đónggóp các loại quỹ dưới mọi hình thức...
Đại biểu Vũ Xuân Trường (Nam Định) băn khoăn dự án Luật việc làm có 61 điềunhưng có tới 32 điều liên quan đến nội dung của các luật khác như: Bộ luật laođộng, Luật thanh niên, Luật dạy nghề...; nếu ban hành Luật việc làm phải hướngđến việc sửa lại các luật này. Ý kiến của nhiều đại biểu cũng đề nghị ban soạnthảo cần rà soát, chỉnh lý các quy định của trong dự thảo luật để bảo đảm tínhthống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia phải phù hợp với chuẩn mực kỹ năng nghề quốc tế
Nhiều đại biểu tán thành với việc quy định đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghềtrong dự án luật việc làm. Theo các đại biểu Nguyễn Trung Thu (Long An), Mã ĐiềnCư (Quảng Ngãi), Nguyễn Hữu Đức (Đồng Tháp) việc đánh giá, cấp chứng chỉ nghề làhoạt động hỗ trợ cho người lao động thuộc phạm vi thị trường lao động, khác vớiviệc đánh giá, cấp chứng chỉ sơ cấp nghề, bằng tốt nghiệp trung cấp, cao đẳngnghề cho người học nghề trong các cơ sở đào tạo. Tuy nhiên các đại biểu đề nghịdự án luật cần quy định cụ thể về quy trình, thủ tục đánh giá, cấp chứng chỉ kỹnăng nghề. Đồng thời, ban soạn thảo cần nghiên cứu, rà soát, bổ sung vào dự ánluật các quy định về nguyên tắc kỹ năng nghề quốc gia phải tiếp cận với chuẩnmực kỹ năng nghề quốc tế, phù hợp với giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay.
Tuy nhiên, đại biểu Vũ Xuân Trường (Nam Định) cho rằng việc đánh giá, sát hạchđể được cấp chứng chỉ nghề chỉ nên áp dụng đối với các đối tượng chưa được đàotạo nghề. Các đối tượng đã được đào tạo nghề tại các trường Trung cấp, cao đẳng,đại học vẫn phải đều phải qua sát hạch để được cấp chứng chỉ nghề là chưa hợplý. Bên cạnh đó sẽ nảy sinh vấn đề là phải tổ chức một hệ thống các cơ quan thựchiện nhiệm vụ sát hạch, không giảm bớt được thủ tục hành chính mà còn gây tốnkém đối với người lao động, người sử dụng lao động.
Tán thành với đại biểu Vũ Xuân Trường, đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) cũng chorằng không nên áp dụng việc đánh giá cấp chứng chỉ kỹ năng nghề đối với các đốitượng đã qua đào tạo tại các cơ sở dạy nghề vì những đối tượng này đã là đốitượng điều chỉnh của các luật liên quan đến giáo dục đào tạo. Bên cạnh đó, cáccơ sở đào tạo thuộc hệ thống nhà trường tổ chức đào tạo có đủ cơ sở về lý thuyếtvà thực hành để xác định trình độ tay nghề, trình độ chuyên môn trong lĩnh vựcmình phụ trách...
Đại biểu Chu Sơn Hà nêu quan điểm: Không nên hình thành chếđịnh đánh giá xác định kỹ năng chứng chỉ nghề quốc gia “một giấy phép con” gâyphiền hà, khó khả thi, không bao gồm tính thống nhất của hệ thống pháp luật; chỉnên thiết kế theo hướng mở: đối với các vị trí việc làm quy định phải có chứngchỉ nghề thì thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.
Băn khoăn về mở rộng đối tượng hưởng bảo hiểm thất nghiệp
Đa số các đại biểu tán thành với Tờ trình của Chính phủ về việc chuyển quy địnhvề bảo hiểm thất nghiệp trong Luật bảo hiểm xã hội được về dự án Luật việc làm.Tuy nhiên, còn nhiều ý kiến băn khoăn về việc mở rộng đối tượng áp dụng bảohiểm thất nghiệp đối với nhóm lao động không có quan hệ lao động như dự thảoluật quy định.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Phúc (Bình Thuận), việc mở rộng đối tượng tham gia bảohiểm thất nghiệp đối với nhóm lao động không có quan hệ lao động là cần thiết.Vì đây là lực lượng lớn, dễ bị tổn thương, cần bảo đảm quyền lợi về việc làm củahọ trong điều kiện thị trường lao động đang phát triển. Tuy nhiên, theo đạibiểu, việc mở rộng và quản lý các đối tượng này tham gia bảo hiểm thất nghiệp làkhá phức tạp, quỹ bảo hiểm thất nghiệp dễ bị lạm dụng do những khó khăn trongviệc xác định tình trạng thất nghiệp, khả năng quản lý đối tượng hạn chế...
Đạibiểu đề nghị dự án Luật chỉ nên mở rộng phạm vi áp dụng đối với nhóm lao động cóhợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từđủ 3 tháng đến dưới 12 tháng; đối với nhóm lao động còn lại do chưa có kinhnghiệm, dự thảo Luật nên quy định nguyên tắc, giao cho Chính phủ trong từng giaiđoạn quy định điều kiện để tổ chức thực hiện phù hợp với khả năng quản lý vàtrình độ phát triển kinh tế xã hội.
Đại biểu Lê Thị Yến (Phú Thọ) lại cho rằng dự án luật chỉ nên mở rộng đối tượngtham gia bảo hiểm thất nghiệp như đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.Đối với người lao động không có quan hệ lao động tham gia bảo hiểm bắt buộckhông nên quy định trong luật mà do các cơ quan chức năng nghiên cứu kỹ để thựchiện, khi có đủ điều kiện mới đưa vào quy định trong luật việc làm.
Đại biểuphân tích: Với gần 67% lao động không có quan hệ lao động, cơ quan nhà nước cóthẩm quyền chưa đủ nhân lực và công cụ để kiểm soát được về thu nhập và việclàm, mới chỉ kiểm soát được về mặt cư trú. Vì vậy việc mở rộng đối tượng laođộng đối với đối tượng này là điều khó khả thi. Tán thành với ý kiến trên, cácđại biểu Phạm Thị Thu Hồng (Bình Định), Nguyễn Thúy Hoàn (Thái Bình) đề nghị bansoạn thảo cần nghiên cứu thêm để có quy định cho phù hợp.
Ngoài ra, tại phiên thảo luận, các đại biểu cũng dành nhiều thời gian thảo luậnvề tổ chức dịch vụ việc làm; về chính sách hỗ trợ tạo việc làm; về thông tin thịtrường lao động.../.
Cần thiết ban hành Luật việc làm
Đa số các đại biểu thống nhất cơ bản về sự cần thiết ban hành Luật việc làm nhằmthể chế hóa quan điểm của Đảng: “Tạo môi trường và điều kiện để mọi người laođộng có việc làm và thu nhập tốt hơn”. Hiện nay, mới có khoảng 33% lao động làmcông ăn lương, vẫn còn khoảng 67% lao động không có quan hệ lao động trong tổngsố lao động đang làm việc trong nền kinh tế quốc dân.
Việc ban hành Luật việclàm là cần thiết nhằm góp phần phát triển đồng bộ các yếu tố của thị trường laođộng. Chính sách việc làm tích cực sẽ góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chấtlượng nguồn nhân lực đáp ứng quá trình tái cơ cấu nền kinh tế và thực hiện Chiếnlược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020.
Tán thành với các chủ trương xây dựng dự án luật, tuy nhiên đại biểu Chu Sơn Hà(Hà Nội) đề nghị cần quán triệt thêm nguyên tắc: Bảo đảm hạn chế tối đa việctăng thêm tổ chức, bộ máy; thực hiện cải cách hành chính, tạo thuận tiện cho tấtcả các đối tượng điều chỉnh; không hình thành thêm việc huy động nhân dân đónggóp các loại quỹ dưới mọi hình thức...
Đại biểu Vũ Xuân Trường (Nam Định) băn khoăn dự án Luật việc làm có 61 điềunhưng có tới 32 điều liên quan đến nội dung của các luật khác như: Bộ luật laođộng, Luật thanh niên, Luật dạy nghề...; nếu ban hành Luật việc làm phải hướngđến việc sửa lại các luật này. Ý kiến của nhiều đại biểu cũng đề nghị ban soạnthảo cần rà soát, chỉnh lý các quy định của trong dự thảo luật để bảo đảm tínhthống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia phải phù hợp với chuẩn mực kỹ năng nghề quốc tế
Nhiều đại biểu tán thành với việc quy định đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghềtrong dự án luật việc làm. Theo các đại biểu Nguyễn Trung Thu (Long An), Mã ĐiềnCư (Quảng Ngãi), Nguyễn Hữu Đức (Đồng Tháp) việc đánh giá, cấp chứng chỉ nghề làhoạt động hỗ trợ cho người lao động thuộc phạm vi thị trường lao động, khác vớiviệc đánh giá, cấp chứng chỉ sơ cấp nghề, bằng tốt nghiệp trung cấp, cao đẳngnghề cho người học nghề trong các cơ sở đào tạo. Tuy nhiên các đại biểu đề nghịdự án luật cần quy định cụ thể về quy trình, thủ tục đánh giá, cấp chứng chỉ kỹnăng nghề. Đồng thời, ban soạn thảo cần nghiên cứu, rà soát, bổ sung vào dự ánluật các quy định về nguyên tắc kỹ năng nghề quốc gia phải tiếp cận với chuẩnmực kỹ năng nghề quốc tế, phù hợp với giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay.
Tuy nhiên, đại biểu Vũ Xuân Trường (Nam Định) cho rằng việc đánh giá, sát hạchđể được cấp chứng chỉ nghề chỉ nên áp dụng đối với các đối tượng chưa được đàotạo nghề. Các đối tượng đã được đào tạo nghề tại các trường Trung cấp, cao đẳng,đại học vẫn phải đều phải qua sát hạch để được cấp chứng chỉ nghề là chưa hợplý. Bên cạnh đó sẽ nảy sinh vấn đề là phải tổ chức một hệ thống các cơ quan thựchiện nhiệm vụ sát hạch, không giảm bớt được thủ tục hành chính mà còn gây tốnkém đối với người lao động, người sử dụng lao động.
Tán thành với đại biểu Vũ Xuân Trường, đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) cũng chorằng không nên áp dụng việc đánh giá cấp chứng chỉ kỹ năng nghề đối với các đốitượng đã qua đào tạo tại các cơ sở dạy nghề vì những đối tượng này đã là đốitượng điều chỉnh của các luật liên quan đến giáo dục đào tạo. Bên cạnh đó, cáccơ sở đào tạo thuộc hệ thống nhà trường tổ chức đào tạo có đủ cơ sở về lý thuyếtvà thực hành để xác định trình độ tay nghề, trình độ chuyên môn trong lĩnh vựcmình phụ trách...
Đại biểu Chu Sơn Hà nêu quan điểm: Không nên hình thành chếđịnh đánh giá xác định kỹ năng chứng chỉ nghề quốc gia “một giấy phép con” gâyphiền hà, khó khả thi, không bao gồm tính thống nhất của hệ thống pháp luật; chỉnên thiết kế theo hướng mở: đối với các vị trí việc làm quy định phải có chứngchỉ nghề thì thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.
Băn khoăn về mở rộng đối tượng hưởng bảo hiểm thất nghiệp
Đa số các đại biểu tán thành với Tờ trình của Chính phủ về việc chuyển quy địnhvề bảo hiểm thất nghiệp trong Luật bảo hiểm xã hội được về dự án Luật việc làm.Tuy nhiên, còn nhiều ý kiến băn khoăn về việc mở rộng đối tượng áp dụng bảohiểm thất nghiệp đối với nhóm lao động không có quan hệ lao động như dự thảoluật quy định.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Phúc (Bình Thuận), việc mở rộng đối tượng tham gia bảohiểm thất nghiệp đối với nhóm lao động không có quan hệ lao động là cần thiết.Vì đây là lực lượng lớn, dễ bị tổn thương, cần bảo đảm quyền lợi về việc làm củahọ trong điều kiện thị trường lao động đang phát triển. Tuy nhiên, theo đạibiểu, việc mở rộng và quản lý các đối tượng này tham gia bảo hiểm thất nghiệp làkhá phức tạp, quỹ bảo hiểm thất nghiệp dễ bị lạm dụng do những khó khăn trongviệc xác định tình trạng thất nghiệp, khả năng quản lý đối tượng hạn chế...
Đạibiểu đề nghị dự án Luật chỉ nên mở rộng phạm vi áp dụng đối với nhóm lao động cóhợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từđủ 3 tháng đến dưới 12 tháng; đối với nhóm lao động còn lại do chưa có kinhnghiệm, dự thảo Luật nên quy định nguyên tắc, giao cho Chính phủ trong từng giaiđoạn quy định điều kiện để tổ chức thực hiện phù hợp với khả năng quản lý vàtrình độ phát triển kinh tế xã hội.
Đại biểu Lê Thị Yến (Phú Thọ) lại cho rằng dự án luật chỉ nên mở rộng đối tượngtham gia bảo hiểm thất nghiệp như đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.Đối với người lao động không có quan hệ lao động tham gia bảo hiểm bắt buộckhông nên quy định trong luật mà do các cơ quan chức năng nghiên cứu kỹ để thựchiện, khi có đủ điều kiện mới đưa vào quy định trong luật việc làm.
Đại biểuphân tích: Với gần 67% lao động không có quan hệ lao động, cơ quan nhà nước cóthẩm quyền chưa đủ nhân lực và công cụ để kiểm soát được về thu nhập và việclàm, mới chỉ kiểm soát được về mặt cư trú. Vì vậy việc mở rộng đối tượng laođộng đối với đối tượng này là điều khó khả thi. Tán thành với ý kiến trên, cácđại biểu Phạm Thị Thu Hồng (Bình Định), Nguyễn Thúy Hoàn (Thái Bình) đề nghị bansoạn thảo cần nghiên cứu thêm để có quy định cho phù hợp.
Ngoài ra, tại phiên thảo luận, các đại biểu cũng dành nhiều thời gian thảo luậnvề tổ chức dịch vụ việc làm; về chính sách hỗ trợ tạo việc làm; về thông tin thịtrường lao động.../.
Phúc Hằng (TTXVN)
