Nút giao lập thể tại điểm giao cắt giữa đường sắt Hà Nội-Hải Phòng, Quốc lộ 5 và đường 390. (Ảnh: Mạnh Tú/TTXVN)Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa ký Công điện 1042/CĐ-TTg chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương liên quan thực hiện nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2019.
Công điện nêu rõ để triển khai Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2019, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương đã chủ động, tích cực triển khai các giải pháp thực hiện và đạt được những kết quả quan trọng trên nhiều lĩnh vực; tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) 6 tháng đầu năm 2019 ước đạt 6,76%, cao hơn cùng kỳ giai đoạn 2011-2017.
Tuy nhiên, đến nay vẫn còn 35.148 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2019 (bằng 9,3% kế hoạch vốn được Quốc hội thông qua) chưa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ giao vốn.
[Nhiều bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công với tốc độ 'rùa']
Tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước bảy tháng đầu năm 2019 rất thấp, chỉ đạt 32,27% kế hoạch được Quốc hội thông qua, trong đó giải ngân vốn nước ngoài chỉ đạt 10,96%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2018 (cùng kỳ đạt 37,64%, vốn nước ngoài đạt 22,63%).
Có 35 bộ, cơ quan trung ương và 26 địa phương có tỷ lệ giải ngân bảy tháng đạt dưới 40%; trong đó 18 bộ, cơ quan trung ương và một địa phương dưới 20% kế hoạch được Quốc hội giao.
Tỷ lệ giải ngân thấp làm giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, ảnh hưởng đến các ngành, lĩnh vực, tăng trưởng kinh tế, việc triển khai các chính sách tài khóa, tiền tệ, tác động đến môi trường đầu tư, kinh doanh và các hiệp định đã ký kết.
Bên cạnh một số nguyên nhân khách quan thì nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công hiện nay là do yếu tố chủ quan, nhất là những tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện, như giao vốn chậm (cả trung ương và địa phương); dự kiến nhu cầu vốn chưa sát với khả năng thực tế giải ngân; công tác thiết kế thi công, đấu thầu lựa chọn nhà thầu chậm; việc giải phóng mặt bằng chưa được giải quyết dứt điểm; thanh, quyết toán còn chậm; công tác phối hợp và chỉ đạo điều hành ở một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa chủ động, thiếu quyết liệt; vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao.
Nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân hết kế hoạch vốn đầu tư công năm 2019 như mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2019, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các cơ quan khác ở trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ trong việc chỉ đạo thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra trong Nghị quyết số 70/NQ-CP ngày 3/8/2017 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công; các Nghị quyết Phiên họp thường kỳ của Chính phủ; Chỉ thị số 09/CT-TTg ngày 1/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp tập trung tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng 6 tháng và cả năm 2019 và các chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ vể đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2019.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan rà soát, làm rõ nguyên nhân và trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 8/2019 việc giao hết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương còn lại của năm 2019 (35.148 tỷ đồng); chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc chậm phân bổ số vốn còn lại, chú trọng theo dõi, kiểm tra, đánh giá, thanh tra tình hình thực hiện giải ngân vốn đầu tư công theo quy định pháp luật; thực hiện điều chuyển theo thẩm quyền hoặc tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10/10/2019 để điều chuyển hoặc trình cấp có thẩm quyền điều chuyển kế hoạch vốn đầu tư từ những dự án không có khả năng giải ngân sang dự án có khả năng giải ngân tốt hơn; từ bộ, cơ quan trung ương, địa phương giải ngân chậm sang bộ, cơ quan trung ương, địa phương có nhu cầu bổ sung vốn.
Đối với số vốn không có khả năng giao kế hoạch năm 2019, tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/9 để thu hồi, dự kiến tổng nhu cầu sử dụng vốn đầu tư công năm 2020 nguồn ngân sách nhà nước, bảo đảm phù hợp với khả năng giải ngân thực tế của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương.
Bộ Tài chính chỉ đạo các đơn vị chức năng đảm bảo nguồn thanh toán cho các dự án; rút ngắn thời gian kiểm soát chi, bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định; phối hợp với chủ đầu tư kịp thời xử lý vướng mắc phát sinh về thủ tục thanh toán, đàm phán, ký kết hiệp định, rút vốn từ nhà tài trợ theo quy định; thống nhất số liệu thống kê về giải ngân nguồn vốn nước ngoài.
Đồng thời, Bộ Tài chính có trách nhiệm phối hợp kịp thời với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc rà soát, tổng hợp giao, điều chuyển kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2019; bảo đảm đúng thời gian theo Quy chế làm việc của Chính phủ); công khai tình hình thực hiện và tỷ lệ giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương trên các phương tiện thông tin đại chúng); rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10/2019 về các vướng mắc (nếu có) trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước và công tác đàm phán hiệp định từ khi Luật Quản lý nợ công năm 2017 có hiệu lực; nguyên nhân và giải pháp khắc phục.
Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương lập danh mục dự án trọng điểm, phân công lãnh đạo theo dõi đôn đốc quyết liệt); tập trung chỉ đạo chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng, công tác đấu thầu; hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục thanh toán; xử lý nghiêm và kịp thời các nhà thầu vi phạm tiến độ, chất lượng xây dựng công trình, vi phạm các điều khoản hợp đồng đã ký kết); theo dõi chặt chẽ tình hình giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công của từng dự án; trước ngày 25/9/2019 có văn bản gửi các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính về tiến độ thực hiện, khả năng giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2019 và đề xuất phương án cắt, giảm, điều chuyển để xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định); chấp hành nghiêm quy định về chế độ báo tình hình thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công.
Các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính chuẩn bị các nội dung cần thiết để tổ chức trong nửa cuối tháng 9/2019 Hội nghị trực tuyến cả nước về các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2019 do Thủ tướng Chính phủ chủ trì với các bộ, cơ quan và địa phương.
Bộ trưởng các bộ, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Thủ trưởng các đơn vị sử dụng vốn đầu tư công chịu trách nhiệm thực hiện nghiêm các nhiệm vụ tại Công điện này; kiểm điểm rõ trách nhiệm, xử lý kỷ luật đối với các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm, cản trở, gây chậm trễ trong triển khai thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công./.
