Ông Paul Tibbets Jr. (trái) và cháu trai Paul Tibbets IV. (Nguồn: kansascity.com)Tại hành lang nằm ngoài văn phòng mới, Chuẩn tướng Paul W. Tibbets IV thường đi bộ mỗi ngày ngang qua một bức ảnh trắng đen chụp người ông đã quá cố của mình, Paul Tibbets Jr., nhân vật lái chiếc máy bay ném quả bom nguyên tử đầu tiên xuống Nhật Bản cách đây 70 năm, trong ngày 6/8/1945.
Khi đôi mắt họ chạm nhau, người cháu 48 tuổi lại nhớ về câu nói mà ông Paul Tibbets Jr. dành cho mình từ rất lâu, về việc theo đuổi sự nghiệp trong Không lực Mỹ: "Là chính mình. Theo chân đam mê để phục vụ."
Với Tibbets IV, câu này về cơ bản có nghĩa: "Đừng sống trong cái bóng của ông."
Tibbets IV đã ghi nhớ lời khuyên ấy. "Ông nội đã giải phóng tôi," ông chia sẻ.
Tháng Sáu vừa qua, Tibbets IV đã được đưa vào vị trí chỉ huy một đơn vị, với nguồn gốc hình thành từ nhiệm vụ mà thế hệ cha ông đã lãnh đạo thực hiện trên thành phố Hiroshima của Nhật Bản trong tháng 8/1945. Khi ấy, ông Tibbets Jr. là chỉ huy đầu tiên của Đơn vị hỗn hợp số 509, trực tiếp chịu trách nhiệm thực hiện vụ ném bom nguyên tử Hiroshima và 3 ngày sau là Nagasaki, với một người khác ngồi ghế phi công.
Hai quả bom với sức công phá khủng khiếp đã đẩy nhanh tốc độ đầu hàng của Nhật Bản. Kết thúc Thế chiến 2 cũng bắt đầu thời đại chạy đua vũ khí hạt nhân, món "đồ chơi" chết chóc đã không được sử dụng trong chiến tranh thêm một lần nào nữa sau năm 1945.
Tibbets Jr. tin rằng các vụ ném bom khiến Mỹ không phải thực hiện kế hoạch tung quân tấn công vào đất Nhật, vốn có thể gây ra con số thương vong khổng lồ.
Tibbets Jr. qua đời vào năm 2007, ở tuổi 92. Quan ngại rằng phần mộ mình có thể thu hút những người biểu tình phản đối vũ khí hạt nhân, ông để lại di nguyện, yêu cầu gia đình phải hỏa táng thi hài mình và rải tro tại Eo biển Manche.
Tuần này, tại trụ sở Không đoàn máy bay ném bom số 509, nơi bảo dưỡng và hoạt động đội máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit duy nhất của thế giới, Tibbets IV đã dành khoảng 1 giờ để tiếp phóng viên và kể lại về ông nội, cùng nhiệm vụ bí mật đã được giữ kín vài tháng trời trước ngày triển khai.
"Ông tôi là người duy nhất được cho biết về vũ khí hạt nhân," Tibbets IV nói. "Ông là người duy nhất biết rõ quy mô của những việc mà nhóm sắp làm."
Trước khi thực hiện nhiệm vụ, Tibbets Jr. đã cho đổi tên chiếc máy bay B-29 Superfortress chịu trách nhiệm thả quả bom nguyên tử đầu tiên mang tên Little Boy thành Enola Gay Tibbets, theo tên mẹ ông.
Bà luôn ủng hộ quyết định theo đuổi con đường quân ngũ của Tibbets Jr. thay vì trở thành bác sỹ, điều đã khiến cha ông rất thất vọng. Bà hiển nhiên đã rất tự hào khi thấy chữ "Enola Gay" được vẽ lên phía ngoài khoang lái.
Khi còn bé, Tibbets IV không liên lạc nhiều với ông nội, vì họ sống tại các bang khác nhau, với Tibbets IV ở Alabama còn Tibbets Jr. ở Ohio. Ông nghỉ hưu và rời Không quân với quân hàm Chuẩn tướng vào thập niên 1960.
Sau khi Tibbets IV chọn con đường gia nhập Không lực, ông mới có cơ hội gần gũi hơn với ông nội. Tibbets Jr. cũng trở nên cởi mở hơn về vai trò của ông trong chiến tranh.
Tibbets Jr. nói rằng vụ nổ bom nguyên tử tại Hiroshima đã khiến nhóm thực hiện nhiệm vụ không khỏi bị sốc. Trước đó, ông cùng đồng đội đã rải nhiều truyền đơn cảnh báo về việc sẽ có phá hủy tàn khốc và yêu cầu Nhật Bản đầu hàng. Nhưng sự đầu hàng chỉ diễn ra sau khi những quả bom phát nổ, khiến hơn 100.000 người thiệt mạng.
"Người ta thường hỏi ông tôi rằng liệu ông có thấy chút day dứt nào không," Tibbets IV nói. "Và ông thường trả lời rằng, 'tôi đã nhận mệnh lệnh từ Tổng thống Mỹ, để chuẩn bị và thi hành nhiệm vụ này. Tôi không phải là chính trị gia. Tôi thực hiện mệnh lệnh do Tổng thống của mình đưa ra'"
Nhiều thập kỷ sau cuộc chiến, ông Tibbets Jr. đã có không ít bài phát biểu trước công chúng, với sự góp mặt của cháu trai tại những sự kiện ấy./.
