Giữa năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, Cục Tần số vô tuyến điện (Bộ Thông tin và Truyền thông) ghi nhận nhiều trường hợp can nhiễu tần số gây ảnh hưởng tới việc vận hành chìa khóa thông minh (smartkey) của ôtô, xe máy. Các vụ can nhiễu smartkey trước chủ yếu xảy ra trên tần số 433MHz.
Vụ việc can nhiễu lần này xảy ra trên tần số 125 kHz tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Theo đó, người dân trên đoạn đường Bà Hạt (Phường 7, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh) gần đây đã phản ánh tình trạng ôtô, xe máy sử dụng chìa khóa thông minh (smartkey) không khởi động được. Sự việc này đã gây ra nhiều bất tiện cho người dân và ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh trong khu vực.
Ngày 26/4/2024, ngay sau khi nhận được thông tin, Trung tâm Tần số vô tuyến điện khu vực II - Cục Tần số vô tuyến điện đã thành lập đoàn xử lý can nhiễu, tiếp cận hiện trường, khảo sát và thu đo.
Qua quá trình phân tích, đánh giá bằng các biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ, Đoàn đã nhanh chóng tìm ra “thủ phạm chính” đó là bộ đổi nguồn AC/DC (Adapter) dùng để cấp nguồn cho modem truyền hình cáp và internet của một hộ dân bị lỗi gây ra.
Do adapter bị lỗi, bức xạ ra tín hiệu trên dải tần từ khoảng 10kHz-1000kHz, lan truyền theo đường cáp đồng trục và bức xạ ra ngoài không gian gây hiện tượng can nhiễu trên tần số 125 kHz của bộ phận thu phát của ôtô, xe máy. Theo trình bày của người dân chủ sở hữu, khi adapter cũ bị hư, họ đã tự mua một adapter khác không rõ nguồn gốc để thay thế. Sau khi được nghe giải thích, chủ sở hữu đã phối hợp bàn giao thiết bị này cho cơ quan chức năng để xử lý theo quy định.
Các vụ can nhiễu smartkey trước đây do Cục Tần số vô tuyến điện giải quyết ghi nhận chủ yếu trên tần số 433MHz, tuy nhiên can nhiễu lần này xảy ra trên tần số 125kHz. Khác với công nghệ nhận dạng vô tuyến sử dụng để tìm, đóng mở cửa xe, cửa cuốn,… chỉ thông qua kích hoạt smartkey trên tần số 433MHz; việc nhận dạng để khởi động xe ô tô, xe máy lại được sử dụng công nghệ RFID (Công nghệ RFID - Radio Frequency Identification) chủ động.
Cục Tần số vô tuyến điện trả lời về hiện tượng nhiễu sóng phát thanh
Quá trình nhận dạng vô tuyến chủ động gồm hai chiều: Từ smartkey tới bộ đọc - Reader (ở ôtô, xe máy) trên tần số 433MHz và từ bộ đọc - Reader phát ra tín hiệu trên tần số thấp 125kHz gửi đến smartkey.
Việc sử dụng công nghệ RFID chủ động làm tăng thêm tính bảo mật, song cũng tăng thêm nguy cơ bị can nhiễu bởi chỉ cần một trong hai tần số bị can nhiễu là quá trình nhận dạng thất bại, dẫn đến không thể khởi động được ô tô, xe máy và nếu không để ý đo đạc trên tần số 125kHz thì sẽ khó tìm nguyên nhân gây nhiễu.
Từ vụ xử lý can nhiễu trên tần số 125kHz lần này, chuyên gia đơn vị chức năng nhận định ngoài nguyên nhân chủ yếu do các thiết bị ứng dụng sóng vô tuyến điện khi hoạt động không đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng gây ra, việc sử dụng các thiết bị điện, điện tử không đáp ứng tương thích điện từ (EMC - Electro Magnetic Compatibilty) cũng có nguy cơ gây can nhiễu.
Vì thế, Cục Tần số vô tuyến điện đã khuyến cáo các tổ chức/cá nhân chỉ nên mua và sử dụng những thiết bị điện, điện tử, thiết bị ứng dụng sóng vô tuyến điện có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, đảm bảo quy chuẩn kỹ thuật tương ứng (được cấp chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy, gắn dấu hợp quy).
Trước đó, khoảng giữa tháng 4/2024, Cục Tần số Vô tuyến điện cũng đã thông tin về sự việc tại khu vực đường 94 thuộc khu đô thị Thái Hưng (xã Vĩnh Thái, Nha Trang, Khánh Hòa) liên tục xảy ra hiện tượng xe máy, ôtô sử dụng chìa khóa thông minh (smartkey) không khởi động được. Một số cửa cuốn, cửa tự động cũng bị ảnh hưởng, không hoạt động.
Trung tâm Tần số vô tuyến điện khu vực VII đã phối hợp cùng Sở TT&TT Khánh Hòa thành lập đoàn công tác, nhanh chóng tiếp cận hiện trường để xác minh và xử lý nguồn nhiễu.
Kết quả khảo sát, đo đạc cho thấy, trong bán kính khoảng 100 mét tại khu vực có thông báo nhiễu, cơ quan chức năng thu được tín hiệu phát liên tục trên tần số 434 MHz.
Đoàn công tác đã xác định tín hiệu 434 MHz được phát ra từ hệ thống chống leo rào điện tử (hàng rào hồng ngoại chống trộm) trên tường rào của một hộ dân gần đó bị lỗi kỹ thuật. Đây được xác định là “thủ phạm” gây nhiễu sóng smartkey.
Khi gặp hiện tượng nghi ngờ can nhiễu, người dân có thể phản ánh qua số điện thoại đường dây nóng 0862.92.92.92 của Cục Tần số vô tuyến điện hay thông báo cho các Trung tâm Tần số vô tuyến điện khu vực trên cả nước, hoặc các Sở Thông tin và Truyền thông ở địa phương./.
