Nói đến đổi thay ở quần đảo Trường Sa hôm nay không thể không nhắc đến sự đóng góp của hệ thống điện năng lượng Mặt Trời, điện gió, bể chứa nước ngọt... Những mái nhà lấp loáng phủ kín những tấm pin năng lượng Mặt Trời, những hàng cột điện gió sừng sững vươn mình trên hầu khắp các đảo cho thấy sức sống ngày càng mạnh mẽ, hiện đại của Trường Sa.
Các dự án trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản đang được triển khai cho thấy nhiều triển vọng về khả năng hậu cần tại chỗ và phát triển kinh tế của quần đảo. Những làng lập nghiệp của người dân nơi trùng khơi không chỉ thể hiện sự gắn kết quân-dân một lòng nơi địa đầu vùng biển Tổ quốc mà còn nhân lên sức mạnh của lực lượng vũ trang và nhân dân trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Tại vùng đất thiêng liêng nơi cách xa đất mẹ hàng nghìn kilômét, các thế hệ công dân Việt Nam tiếp nối nhau sinh ra, lớn lên, là minh chứng cho sự trường tồn trên huyện đảo và là sự tiếp nối các thế hệ quân dân trong việc bảo vệ chủ quyền Tổ quốc thiêng liêng. Ý chí, quyết tâm của quân và dân trên đảo cùng với sự đồng lòng của cả nước “Vì Trường Sa thân yêu” sẽ tạo nên sức sống vững vàng bất tận của Trường Sa...
6 giờ sáng, nắng sớm đã chan hòa trên đảo Nam Yết - hòn đảo xinh đẹp nhất trong quần đảo Trường Sa. Nhìn từ xa, Nam Yết như một dải lụa xanh nổi trên mặt biển.
Không như nhiều đảo khác, nếu có màu xanh cây lá cũng chỉ là màu xanh của cây bàng vuông, cây phong ba thì ở Nam Yết, bước chân lên đảo đã cho ta cảm giác lạc vào một khu miệt vườn nơi vùng quê thanh bình với cây trái bạt ngàn, những vườn rau xanh mướt, những giàn bầu bí lúc lỉu và tiếng gà gáy xôn xao một góc đảo...
Nam Yết còn được gọi là đảo dừa với những hàng dừa xum xuê khắp đảo. Theo lời kể của các chiến sỹ, dừa được mang từ đất liền ra trồng trên đảo. Cây dừa gắn với đời sống hàng ngày của các cán bộ, chiến sỹ trên đảo bằng bóng mát và màu xanh dịu dàng giữa nơi nắng gió, bằng thức uống mát lành giữa cơn khát nơi đảo xa, bằng chiếc gáo dừa gác bên lu nước gợi nhớ hình bóng quê hương...
Ngày lễ, Tết, trên mâm ngũ quả của người dân đảo đều có quả dừa. Từ Nam Yết, dừa còn được ươm trồng để tặng cho các đảo khác. Ngoài dừa, phong ba, bão táp, bàng vuông - những cây trồng đặc trưng của đảo, Nam Yết còn là “vương quốc” cây ăn quả trên quần đảo Trường Sa với những trái đu đủ to khác thường, những buồng chuối ngọt lịm và nơi đây cũng là “thiên đường” cây xanh, rau xanh, cung cấp hạt giống cho các đảo nổi, đảo chìm trong quần đảo Trường Sa.
Rau xanh là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu trong đời sống của các cán bộ, chiến sỹ và nhân dân trên đảo. Tuy nhiên, khác với trước đây, ngày nay công nghệ và quy trình trồng rau xanh trên đảo cũng đã có nhiều thay đổi.
Dường như nắng, gió và những cơn sóng dữ luôn chỉ chực nuốt chửng những thùng đất với những mầm rau xanh nhỏ bé đã phải chờn trước sự kiên trì của các chiến sỹ nơi đây. Cần mẫn, tỉ mẩn chắt chiu từng giọt nước, che chắn, đậy điệm trước từng cơn gió, những vườn rau xanh nơi đảo xa vẫn ngày ngày vươn lên dưới bàn tay các chiến sỹ hải đảo…
Thượng tá Phạm Văn Lý - Chỉ huy trưởng đảo Nam Yết cho biết, nhờ tích cực, chủ động tăng gia sản xuất, chăn nuôi, đánh bắt hải sản, năm 2014 tổng giá trị thu từ tăng gia sản xuất của đảo đạt trên 205 triệu đồng. Ngoài đảm bảo đúng đủ tiêu chuẩn cho bộ đội, đảo còn cấp 3.000 lít nước ngọt và ủng hộ 80 kg rau xanh cho ngư dân đánh bắt hải trên ngư trường.
Có tận mắt chứng kiến cái nắng, cái gió của Trường Sa, tận mắt nhìn các chiến sỹ chắt chiu từng ca nước tưới vào những khay, thùng composite trồng rau được phủ kín chung quanh bằng những tấm bao ni lông để tránh sóng gió, mới thấy hết ý nghĩa của những con số này.
Hơn tất cả, việc sản xuất, tăng gia, trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thủy sản để đảm bảo đời sống cán bộ, chiến sỹ và nhân dân nơi đây như là sự khẳng định ý chí, khao khát tự vươn lên vượt qua những khó khăn, thách thức nơi đảo xa.
Dẫn chúng tôi thăm Vườn rau Thanh niên trên đảo Sinh Tồn Đông, binh nhất Diệp Đình Minh chia sẻ, ngoài nhiệm vụ huấn luyện, canh gác, việc trồng rau xanh, chăn nuôi lợn, gà, tăng gia sản xuất vừa là nhiệm vụ để cải thiện đời sống trên đảo, vừa là niềm yêu thích của các chiến sĩ nơi đây. Màu xanh của những vườn rau chính là hình ảnh của quê hương, của đất liền hiện hữu nơi đảo xa.
Chính vì vậy, mỗi chiến sỹ nơi đây đều hết mình nâng niu từng luống rau, từng gốc cây xanh hay mỗi chậu hoa nhỏ xinh trên đảo.
Không riêng gì Nam Yết, Sinh Tồn, trong hành trình hơn 10 ngày thăm huyện đảo Trường Sa, tới đâu chúng tôi cũng bắt gặp rợp màu xanh của nhiều loại cây từ khắp mọi miền đất nước. Từ những luống rau xanh tận dụng trồng ở bất cứ góc vườn nào trên đảo nổi, hay những mái hiên, những hộp xốp, thùng gỗ được kê dựng chắc chắn nơi đảo chìm, mỗi nắm đất đều được ươm những hạt giống, những mầm rau...
Nếu như trước đây, việc trồng rau xanh ở Trường Sa, kể cả đảo chìm và đảo nổi, trải qua không ít gian nan, thất bại trong môi trường vô cùng khắc nghiệt thì thời gian gần đây, được sự chi viện từ đất liền, những hạt giống rau tốt nhất và phù hợp với thời tiết ở đảo, các thùng composite, khay nhựa được chuyển ra Trường Sa.
Điều này giúp các chiến sỹ rất nhiều trong khâu ươm giống và chăm sóc để có những vườn rau xanh mát, những vườn cây ăn quả như đu đủ, dưa, mía, chuối... cho chất lượng và năng suất tương đương trong đất liền, góp phần cải thiện đời sống cho cán bộ, chiến sĩ, nhân dân nơi đây.
Không chỉ trồng rau, các cán bộ, chiến sỹ và nhân dân trên quần đảo Trường Sa còn tăng gia chăn nuôi.
Lợn, gà, vịt, chó và cả bò được nuôi ở cả đảo nổi và đảo chìm nhằm cung cấp thực phẩm cho đảo. Hôm chúng tôi lên xã đảo Song Tử Tây cũng là lúc các cán bộ, chiến sỹ nơi đây đang vui mừng vì đêm qua đảo mới đón thêm một chú bê con vừa chào đời.
Đây là chú bê con thứ ba được sinh ra trên đảo. Vậy là từ 2 con bò được đưa ra năm 2013, đến nay đàn bò trên đảo Song Tử Tây đã có 5 con. “Ít cỏ lắm, chỉ mùa mưa mới có vài đám cỏ. Bò ở đây ăn cơm, ăn lá cây phong ba, cây bão táp, có lúc buồn mồm nó còn ăn cả giấy, báo và quần áo của chúng tôi” - Trung úy Võ Việt Phúc chia sẻ với tò mò của tôi khi nhìn đàn bò béo mượt, nhởn nhơ nằm dưới tán mấy cây phong ba cổ thụ trên đảo Song Tử Tây.
Mới đây, Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã đầu tư Dự án Sản xuất thử nghiệm một số giống cây trồng, vật nuôi tại Trường Sa.
Cụ thể, tháng 7/2013, hai khu nhà kính trồng rau trên đảo Song Tử Tây được xây dựng với diện tích 156 m2, trị giá hơn 600 triệu đồng từ nguồn kinh phí của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; đến tháng 8/2013 hai khu nhà này đã được đưa vào sử dụng.
Nhà trồng rau này giúp chống mặn, chống gió, cung cấp rau sạch cho đảo quanh năm, kể cả mùa mưa bão. Theo đánh giá của Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam, với công nghệ trồng rau trong nhà kính, các lứa rau phát triển rất tốt trong điều kiện khí hậu ở Trường Sa. Trung bình mỗi năm, 2 nhà trồng rau này cung cấp hơn 1 tấn rau sạch các loại cho đảo.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ tiếp tục nhân rộng một số loại cây trồng, vật nuôi đã được nghiên cứu thích ứng với khí hậu ở quần đảo Trường Sa nhằm phục vụ nhu cầu trong đời sống của bộ đội, nhân dân trên quần đảo này.
Việc quan tâm, đầu tư phát triển các mô hình, dự án mới như mô hình trồng rau trong nhà kính, chuồng trại chăn nuôi tập trung là một việc làm cụ thể, thiết thực nhằm góp phần nâng đời sống của bộ đội, nhân dân trên quần đảo Trường Sa, đồng thời cũng là sự khẳng định khả năng chinh phục, khai thác các điều kiện sản xuất khắc nghiệt ở Trường Sa.
Tuy nhiên, một trong những khó khăn hiện nay trên các đảo ở Trường Sa là chỉ tận dụng diện tích đất còn trống, rất eo hẹp để nuôi trồng, chứ chưa được đầu tư một cách cơ bản. Hơn nữa, việc trồng trọt, chăn nuôi trên đảo vẫn còn phụ thuộc vào nguồn nước mưa.
Nếu được đầu tư đồng bộ những khu tăng gia, trồng rau, nuôi gia súc, gia cầm tập trung, đồng thời dự án biến nước biển thành nước ngọt trên toàn huyện đảo đang triển khai sớm có kết quả sẽ đảm bảo nguồn thực phẩm tươi sống và rau xanh cho quân và dân trên đảo. Những cơ sở này sẽ thực hiện chức năng hậu cần tại chỗ, đảm bảo sức khỏe cho quân và dân trên các đảo./.
Sáu lần dẫn đầu các đoàn công tác ra thăm và làm việc tại quần đảo Trường Sa, trong chuyến thăm gần đây nhất tháng 5/2015, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn vẫn không khỏi xúc động với những đổi thay trên đảo hôm nay: “Giữa vùng sóng gió và còn không ít gian khó, nhưng chính sự thanh bình trên từng hòn đảo đã cho chúng ta thấy nhiều hơn về ý chí, về quyết tâm gìn giữ sự bình yên biển đảo Tổ quốc của các cán bộ, chiến sỹ và nhân dân trên quần đảo Trường Sa.”