Được coi là biểu tượng của của đất nước Brazil và lễ hội carnaval của Brazil, samba cũng được thừa nhận là một bản sắc đặc trưng của Brazil. Samba de Roda (samba vòng tròn), được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa nhân loại vào năm 2005, chính là nguồn gốc của “samba carioca,” loại samba phổ biến nhất và nổi tiếng nhất, được chơi ở Rio de Janeiro.
Các nhà nghiên cứu đều thống nhất rằng, samba ra đời ở vùng Bahia, đông bắc Brazil, với nguồn gốc Châu Phi thông qua những người nô lệ Tây Phi và các nghi lễ tôn giáo của Lục địa đen, đặc biệt là Angola và Congo.
Từ “samba” đã được ghi nhận ở nhiều nơi của Brazil từ nhiều thế kỷ trước, nhưng không ám chỉ âm nhạc, cho đến khi thuật ngữ đó bắt đầu trở nên phổ biến vào thế kỷ 19, khi những vấn đề liên quan đến sắc tộc và sự chung sống giữa người da đen và da trắng trở nên căng thẳng.
Năm 1870, một số chính trị gia bảo thủ thậm chí đã đòi cấm các điệu samba, vì cho rằng các điệu nhảy dân gian có nguồn gốc Châu Phi là một nỗi “xấu hổ” của Brazil.
Samba, với tư cách là âm nhạc kết hợp với nhảy, chỉ thực sự trở thành chính thống và được thừa nhận vào đầu thế kỷ 20, với những bài hát ra đời từ nơi bây giờ là trung tâm của Rio de Janeiro, trong đó chủ yếu là Preda do Sal.
Những năm 1930 được coi là kỷ nguyên của samba, khi nhạc samba mở rộng ra khắp nơi ở Rio. Thời kỳ ấy, những nhạc sỹ như Caymmi hay Noel Rosa đã làm giàu thêm samba bằng các giai điệu dựa trên nhịp trống Châu Phi. Lời các bài hát thường rất tình cảm và đặt nặng vào giai điệu hơn là nhịp điệu.
Cũng trong những năm ấy, samba kết nối chặt chẽ với carnaval khi các trường học samba ở Rio ra đời. Diễn viên Carmen Miranda đã làm cho samba được biết đến trên thế giới từ những năm 1940.
Qua thời gian, nhịp điệu của samba đã nhanh hơn chứ không chậm như cách đây một thế kỷ, nhưng giai điệu và lời của samba vẫn ngọt ngào, trong khi những điệu nhảy thì không kém đi phần bốc lửa.
Samba truyền thống được tái sinh gần một thập kỉ trước, khi những “gafieiras” (sàn nhảy samba) theo kiểu truyền thống được mở lại ở khu Lapa, trung tâm Rio.
“Choro” là một biến thể mới của samba. Đó là samba theo kiểu hiện đại, với samba truyền thống được pha trộn thêm chất jazz với tempo nhanh hơn, chủ yếu là chơi bằng dàn nhạc, với guitar và sáo.
Brazil có một ngày truyền thống mang tính quốc gia cho samba, ngày 2/12.
