Ngành xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam dường như đã vượt qua được giai đoạnkhó khăn nhất, khi tình hình xuất khẩu trong mấy tháng gần đây đã khả quan hơnhẳn so với hồi đầu năm.
Trong các tháng cuối năm nhập khẩu đồ nội thất của các thị trường lớn đangtăng mạnh, mở ra nhiều triển vọng xuất khẩu gỗ sẽ đạt kế hoạch đề ra.
Các thị trường lớn tăng mạnh
Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu gỗ trong 8 tháng qua đạt 1,55 tỉUSD, giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, trong 4 tháng còn lại, xuấtkhẩu gỗ dự kiến sẽ mang về 1,14 tỉ USD, đưa kim ngạch cả năm lên mức 2,69 tỉUSD, chỉ sụt giảm khoảng 5% so với năm ngoái.
Việc kim ngạch xuất khẩu liên tục sụt giảm vì suy thoái kinh tế cũng làmột áp lực để các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu đã cải tiến mẫu mã, nângcao chất lượng sản phẩm, chủ động tìm kiếm cơ hội mở ra thêm thị trường tiêu thụ. Nhờ vậy, từ đầu tháng 6 trở lại đây, xuất khẩu gỗ trong nước đã hồi phục dầnvà trong 3 tháng gần đây đều tăng liên tiếp, tháng sau cao hơn tháng trước.
Theo Hội mỹ nghệ và chế biến gỗ Thành phố Hồ Chí Minh (Hawa), những thángcòn lại của năm nay nhập khẩu đồ nội thất của các thị trường lớn sẽ tăng trởlại, dù không bằng như năm ngoái.
Dù kinh tế Mỹ hiện vẫn còn khó khăn nhưng đây vẫn là thị trường nhập khẩuchủ yếu về gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam. Sau khi sụt giảm khá mạnh ngay từtháng đầu năm, đến tháng 6 kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Mỹ đã bằng so vớikim ngạch cùng kỳ năm 2008. Xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ từ đầu năm đến nay đạt 566triệu USD, tăng 0,7% so với cùng kỳ 2008. Đây là một tín hiệu cho thấy nhucầu nhập khẩu từ thị trường này bắt đầu tăng. Với tình hình kinh tế từ nay đếncuối năm không thể xấu thêm thì nhập khẩu đồ nội thất của Mỹ cũng sẽ có tiếntriển tốt hơn.
Theo Phó chủ tịch Hawa, trong tình hình hiện nay, xuất khẩu đồ gỗ vào cácthị trường lớn như Mỹ bằng mức các năm trước cũng là điều đáng mừng.
Sau Mỹ, thị trường nhập khẩu đồ gỗ Việt Nam lớn thứ hai là EU có mức sụtgiảm lớn nhất trong các tháng đầu năm (giảm 34% so cùng kỳ), đạt 283 triệu USD.Tuy nhiên, thị trường này cũng đang có tín hiệu hồi phục, thể hiện qua việc xuấtkhẩu sang Anh - được xem là thị trường lớn nhất trong khối EU - trong hai thángqua đã tăng trở lại.
Chủ tịch Công ty Kỹ nghệ gỗ Trường Thành cho biết các doanh nghiệp gỗ ViệtNam có thế mạnh về xuất đồ gỗ ngoài trời vào EU. Mùa xuất khẩu đồ gỗ ngoài trờibắt đầu từ tháng 10 năm trước tới tháng 3 năm sau, nghĩa là những tháng cuốinăm, kim ngạch xuất đồ gỗ vào EU có thể tăng trở lại ở nhóm hàng này.
Trong khi đó, Nhật Bản, thị trường lớn thứ 3 của ngành gỗ Việt Nam, vẫnđược đánh giá có mức tăng trưởng bền vững từ đầu năm tới nay.
Ngoài ba thị trường lớn nói trên (chiếm gần 70% kim ngạch xuất khẩu gỗViệt Nam), các thị trường nhỏ, thị trường mới còn lại vẫn có những tăng trưởngđáng kể như Hongkong tăng 17%, Mexico tăng 121%, Thổ Nhĩ Kỳ tăng 2%...
Cho tới nay, với người tiêu dùng thế giới thì hàng gỗ Việt Nam vẫn đi vàophân khúc thị trường giá trung bình và đây là lợi thế của Việt Nam là phù hợptúi tiền của người tiêu dùng thế giới vốn đang dè sẻn trong chi tiêu do khókhăn. Trong bối cảnh khó khăn kinh tế, các nhà sản xuất đồ gỗ Việt Nam đang nghĩcách sản xuất sao cho sản phẩm sử dụng lâu hơn nhưng giá, chất lượng vẫn giữnguyên. Kế tiếp là việc đưa ra các sản phẩm khác biệt như làm hàng đồ gỗ kết hợpvới kim loại để phong phú mẫu mã, kết hợp mây tre lá vốn là thế mạnh của thủcông mỹ nghệ Việt Nam. Những sản phẩm loại này, vừa độc đáo, vừa có tính cạnhtranh cao và dễ đi vào thị trường “ngách”.
Theo Bộ Công Thương, trong dự báo về xuất khẩu gỗ 4 tháng cuối năm, chorằng việc thay đổi xu hướng tiêu dùng của thị trường đồ gỗ thế giới từ đồ nộithất cao cấp sang hạng trung bình là cơ hội đối với ngành gỗ Việt Nam, vốn cólợi thế trong phân khúc thị phần này. Hiêp hội chế biến gỗ còn cho biết, mặc dùtăng trưởng nhanh, nhưng đến nay, thị phần đồ nội thất của Việt Nam trên thịtrường thế giới mới chỉ đạt tỷ lệ 1%. Đây là một tỷ lệ rất khiêm tốn so với tiềmnăng phát triển của ngành. Việc thay đổi xu hướng tiêu dùng của các thị trườngtừ đồ nội thất cao cấp sang đồ nội thất hạng trung là một cơ hội đối với xuấtkhẩu sản phẩm gỗ Việt Nam. Do đó, về dài hạn, tiềm năng phát triển của ngànhxuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ là rất lớn.
Nhu cầu lớn về nguồn nhân lực
Theo lời ông Trần Quốc Mạnh, Phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCMvài năm gần đây, ngành này tăng trưởng nóng và khá nhiều doanh nghiệp trongngành hiện đang đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, kèm theo đó là nhu cầu lớn vềnguồn lao động. Theo ước tính của ông Mạnh, với con số khoảng 2.000 đơn vị chếbiến gỗ trong cả nước, hiện nhu cầu tuyển dụng lao động gần 30.000 người.
Bản thân công ty Sadaco, do ông Mạnh làm tổng giám đốc, hiện đang cần thêm100 lao động có tay nghề. Thế nhưng, theo ông, do ngành gỗ thiếu một chiến lượcđào tạo, cung cấp thợ cho ngành nên hiện đã không đáp ứng được khi nhu cầu củadoanh nghiệp tăng nhanh. Giữa các doanh nghiệp trong ngành đang phải cạnh tranhgiành thợ lẫn nhau.
Ông Võ Trường Thành, Tổng giám đốc Công ty chế biến, xuất khẩu gỗ TrườngThành, cho biết, gần đây, đơn hàng từ các thị trường Mỹ, châu Âu, Nhật Bản vàTrung Đông bắt đầu hồi phục. “Hiện số đơn hàng doanh nghiệp đạt được tăng khoảng30% so với cùng kỳ năm ngoái, giúp chúng tôi có thể nuôi được khoảng 6.000 laođộng và duy trì được thị trường”.
Theo ông Thành, từ đầu tháng 6, toàn bộ cácnhà máy trực thuộc công ty có nhu cầu tuyển thêm khoảng 1.000 lao động, song đếnnay mới chỉ tuyển được 300 người. “Chúng tôi đã chi khoảng 50 triệu đồng để huyđộng các kênh tuyển dụng, bao gồm cả việc phối hợp với công ty cung ứng lao độngtại các địa phương nhưng vẫn không đạt hiệu quả cao”. Ông lý giải: “Nguyên nhânlà do công nhân mất việc từ năm ngoái đến nay đã bỏ về quê. Phần lớn đã tìm đượcviệc làm tại địa phương hoặc bám ruộng đồng, chờ qua cơn khó khăn”.
Còn anh Nguyễn Minh Hoàng, chủ cơ sở mộc Minh Hoàng ở xã Hố Nai 3 (huyệnTrảng Bom- Đồng Nai) cho biết, cơ sở của anh chuyên làm gia công sản phẩm mộccho một công ty xuất khẩu đồ gỗ ở TP.Hồ Chí Minh nhưng đã phải tạm ngưng hoạtđộng từ tháng 2 đến giữa tháng 7-2009 do không có đơn hàng. Giữa tháng 7, khiđược công ty này thông báo có hàng sản xuất, anh Hoàng đã huy động trầy trật mớiđược hơn 30 công nhân, bằng một nửa số công nhân trước đây.
"Vì không có việc làm, hầu hết công nhân ở đây đã trở về quê. Mặc dù cácem có gửi lại địa chỉ liên lạc khi có đơn hàng nhưng do thời gian ngưng sản xuấtquá lâu nên bây giờ mọi người cũng đang có việc làm mới, không thể quay trở lại"- anh Hoàng tâm sự.
Cũng ở xã Hố Nai 3, doanh nghiệp tư nhân Kiến Phúc chuyên làm hàng mộcxuất khẩu sang thị trường Mỹ, nhiều tháng gần đây phải vất vả trong việc tuyểnlao động. Hiện doanh nghiệp này đang thiếu khoảng 100 lao động nhưng tìm kiếmmỏi mắt vẫn không ra. Để giữ chân người lao động, doanh nghiệp đã phải xây cảphòng trọ cho công nhân ở miễn phí.
Chủ doanh nghiệp Trần Văn Thành cho hay, đểcó đủ lao động, doanh nghiệp phải nhận cả những người bị khuyết tật vào làm. ÔngThành nói: "Làm hàng mộc gia dụng cũng có công đoạn mà người khuyết tật có thểtham gia, nên tôi cố gắng sắp xếp, tạo điều kiện cho đối tượng này có việc làmvà doanh nghiệp có được nguồn lao động. Quả thực, việc tuyển dụng lao động, nhấtlà lao động hàng mộc có tay nghề hiện nay rất khó".
Theo anh Nguyễn Minh Tâm, Phó giám đốc Công ty cổ phần chế biến hàng xuấtkhẩu (Depco), đây là thời điểm rất khó khăn cho các doanh nghiệp bị thiếu hụtlao động. Doanh nghiệp vừa chớm phục hồi, đơn hàng tuy có nhưng giá sản phẩm lạibị các đối tác siết chặt nên lãi không cao, thậm chí hòa vốn. Các khoản tiềndoanh nghiệp phải đóng cho người lao động hiện nay cũng nhiều hơn so với trướcđây, như bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp. Chính vì những lýdo đó mà doanh nghiệp khó tăng được lương cao để thu hút lao động. Ngoài ra,việc hụt lao động còn một nguyên nhân nữa, đó là công nhân về quê làm việc khôngtrở lại nữa.
Hiện nay, hầu hết những người trong ngành chế biến gỗ xuất khẩu đều cóchung nhận định là sẽ gặp khá nhiều khó khăn về lao động trong thời gian tới khibước vào mùa sản xuất (bắt đầu từ tháng 11 năm nay tới tháng 4 sang năm).
Theođánh giá của Hiệp hội chế biến lâm sản tỉnh Đồng Nai, vào thời điểm mùa làm hàngmộc xuất khẩu thì cũng trùng vào mùa sản xuất của các ngành hàng khác, như: gốm,mây tre đan, sản xuất giày da, túi xách v.v... vì vậy, lao động lại càng trở lênkhan hiếm./.
Trong các tháng cuối năm nhập khẩu đồ nội thất của các thị trường lớn đangtăng mạnh, mở ra nhiều triển vọng xuất khẩu gỗ sẽ đạt kế hoạch đề ra.
Các thị trường lớn tăng mạnh
Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu gỗ trong 8 tháng qua đạt 1,55 tỉUSD, giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, trong 4 tháng còn lại, xuấtkhẩu gỗ dự kiến sẽ mang về 1,14 tỉ USD, đưa kim ngạch cả năm lên mức 2,69 tỉUSD, chỉ sụt giảm khoảng 5% so với năm ngoái.
Việc kim ngạch xuất khẩu liên tục sụt giảm vì suy thoái kinh tế cũng làmột áp lực để các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu đã cải tiến mẫu mã, nângcao chất lượng sản phẩm, chủ động tìm kiếm cơ hội mở ra thêm thị trường tiêu thụ. Nhờ vậy, từ đầu tháng 6 trở lại đây, xuất khẩu gỗ trong nước đã hồi phục dầnvà trong 3 tháng gần đây đều tăng liên tiếp, tháng sau cao hơn tháng trước.
Theo Hội mỹ nghệ và chế biến gỗ Thành phố Hồ Chí Minh (Hawa), những thángcòn lại của năm nay nhập khẩu đồ nội thất của các thị trường lớn sẽ tăng trởlại, dù không bằng như năm ngoái.
Dù kinh tế Mỹ hiện vẫn còn khó khăn nhưng đây vẫn là thị trường nhập khẩuchủ yếu về gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam. Sau khi sụt giảm khá mạnh ngay từtháng đầu năm, đến tháng 6 kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Mỹ đã bằng so vớikim ngạch cùng kỳ năm 2008. Xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ từ đầu năm đến nay đạt 566triệu USD, tăng 0,7% so với cùng kỳ 2008. Đây là một tín hiệu cho thấy nhucầu nhập khẩu từ thị trường này bắt đầu tăng. Với tình hình kinh tế từ nay đếncuối năm không thể xấu thêm thì nhập khẩu đồ nội thất của Mỹ cũng sẽ có tiếntriển tốt hơn.
Theo Phó chủ tịch Hawa, trong tình hình hiện nay, xuất khẩu đồ gỗ vào cácthị trường lớn như Mỹ bằng mức các năm trước cũng là điều đáng mừng.
Sau Mỹ, thị trường nhập khẩu đồ gỗ Việt Nam lớn thứ hai là EU có mức sụtgiảm lớn nhất trong các tháng đầu năm (giảm 34% so cùng kỳ), đạt 283 triệu USD.Tuy nhiên, thị trường này cũng đang có tín hiệu hồi phục, thể hiện qua việc xuấtkhẩu sang Anh - được xem là thị trường lớn nhất trong khối EU - trong hai thángqua đã tăng trở lại.
Chủ tịch Công ty Kỹ nghệ gỗ Trường Thành cho biết các doanh nghiệp gỗ ViệtNam có thế mạnh về xuất đồ gỗ ngoài trời vào EU. Mùa xuất khẩu đồ gỗ ngoài trờibắt đầu từ tháng 10 năm trước tới tháng 3 năm sau, nghĩa là những tháng cuốinăm, kim ngạch xuất đồ gỗ vào EU có thể tăng trở lại ở nhóm hàng này.
Trong khi đó, Nhật Bản, thị trường lớn thứ 3 của ngành gỗ Việt Nam, vẫnđược đánh giá có mức tăng trưởng bền vững từ đầu năm tới nay.
Ngoài ba thị trường lớn nói trên (chiếm gần 70% kim ngạch xuất khẩu gỗViệt Nam), các thị trường nhỏ, thị trường mới còn lại vẫn có những tăng trưởngđáng kể như Hongkong tăng 17%, Mexico tăng 121%, Thổ Nhĩ Kỳ tăng 2%...
Cho tới nay, với người tiêu dùng thế giới thì hàng gỗ Việt Nam vẫn đi vàophân khúc thị trường giá trung bình và đây là lợi thế của Việt Nam là phù hợptúi tiền của người tiêu dùng thế giới vốn đang dè sẻn trong chi tiêu do khókhăn. Trong bối cảnh khó khăn kinh tế, các nhà sản xuất đồ gỗ Việt Nam đang nghĩcách sản xuất sao cho sản phẩm sử dụng lâu hơn nhưng giá, chất lượng vẫn giữnguyên. Kế tiếp là việc đưa ra các sản phẩm khác biệt như làm hàng đồ gỗ kết hợpvới kim loại để phong phú mẫu mã, kết hợp mây tre lá vốn là thế mạnh của thủcông mỹ nghệ Việt Nam. Những sản phẩm loại này, vừa độc đáo, vừa có tính cạnhtranh cao và dễ đi vào thị trường “ngách”.
Theo Bộ Công Thương, trong dự báo về xuất khẩu gỗ 4 tháng cuối năm, chorằng việc thay đổi xu hướng tiêu dùng của thị trường đồ gỗ thế giới từ đồ nộithất cao cấp sang hạng trung bình là cơ hội đối với ngành gỗ Việt Nam, vốn cólợi thế trong phân khúc thị phần này. Hiêp hội chế biến gỗ còn cho biết, mặc dùtăng trưởng nhanh, nhưng đến nay, thị phần đồ nội thất của Việt Nam trên thịtrường thế giới mới chỉ đạt tỷ lệ 1%. Đây là một tỷ lệ rất khiêm tốn so với tiềmnăng phát triển của ngành. Việc thay đổi xu hướng tiêu dùng của các thị trườngtừ đồ nội thất cao cấp sang đồ nội thất hạng trung là một cơ hội đối với xuấtkhẩu sản phẩm gỗ Việt Nam. Do đó, về dài hạn, tiềm năng phát triển của ngànhxuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ là rất lớn.
Nhu cầu lớn về nguồn nhân lực
Theo lời ông Trần Quốc Mạnh, Phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCMvài năm gần đây, ngành này tăng trưởng nóng và khá nhiều doanh nghiệp trongngành hiện đang đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, kèm theo đó là nhu cầu lớn vềnguồn lao động. Theo ước tính của ông Mạnh, với con số khoảng 2.000 đơn vị chếbiến gỗ trong cả nước, hiện nhu cầu tuyển dụng lao động gần 30.000 người.
Bản thân công ty Sadaco, do ông Mạnh làm tổng giám đốc, hiện đang cần thêm100 lao động có tay nghề. Thế nhưng, theo ông, do ngành gỗ thiếu một chiến lượcđào tạo, cung cấp thợ cho ngành nên hiện đã không đáp ứng được khi nhu cầu củadoanh nghiệp tăng nhanh. Giữa các doanh nghiệp trong ngành đang phải cạnh tranhgiành thợ lẫn nhau.
Ông Võ Trường Thành, Tổng giám đốc Công ty chế biến, xuất khẩu gỗ TrườngThành, cho biết, gần đây, đơn hàng từ các thị trường Mỹ, châu Âu, Nhật Bản vàTrung Đông bắt đầu hồi phục. “Hiện số đơn hàng doanh nghiệp đạt được tăng khoảng30% so với cùng kỳ năm ngoái, giúp chúng tôi có thể nuôi được khoảng 6.000 laođộng và duy trì được thị trường”.
Theo ông Thành, từ đầu tháng 6, toàn bộ cácnhà máy trực thuộc công ty có nhu cầu tuyển thêm khoảng 1.000 lao động, song đếnnay mới chỉ tuyển được 300 người. “Chúng tôi đã chi khoảng 50 triệu đồng để huyđộng các kênh tuyển dụng, bao gồm cả việc phối hợp với công ty cung ứng lao độngtại các địa phương nhưng vẫn không đạt hiệu quả cao”. Ông lý giải: “Nguyên nhânlà do công nhân mất việc từ năm ngoái đến nay đã bỏ về quê. Phần lớn đã tìm đượcviệc làm tại địa phương hoặc bám ruộng đồng, chờ qua cơn khó khăn”.
Còn anh Nguyễn Minh Hoàng, chủ cơ sở mộc Minh Hoàng ở xã Hố Nai 3 (huyệnTrảng Bom- Đồng Nai) cho biết, cơ sở của anh chuyên làm gia công sản phẩm mộccho một công ty xuất khẩu đồ gỗ ở TP.Hồ Chí Minh nhưng đã phải tạm ngưng hoạtđộng từ tháng 2 đến giữa tháng 7-2009 do không có đơn hàng. Giữa tháng 7, khiđược công ty này thông báo có hàng sản xuất, anh Hoàng đã huy động trầy trật mớiđược hơn 30 công nhân, bằng một nửa số công nhân trước đây.
"Vì không có việc làm, hầu hết công nhân ở đây đã trở về quê. Mặc dù cácem có gửi lại địa chỉ liên lạc khi có đơn hàng nhưng do thời gian ngưng sản xuấtquá lâu nên bây giờ mọi người cũng đang có việc làm mới, không thể quay trở lại"- anh Hoàng tâm sự.
Cũng ở xã Hố Nai 3, doanh nghiệp tư nhân Kiến Phúc chuyên làm hàng mộcxuất khẩu sang thị trường Mỹ, nhiều tháng gần đây phải vất vả trong việc tuyểnlao động. Hiện doanh nghiệp này đang thiếu khoảng 100 lao động nhưng tìm kiếmmỏi mắt vẫn không ra. Để giữ chân người lao động, doanh nghiệp đã phải xây cảphòng trọ cho công nhân ở miễn phí.
Chủ doanh nghiệp Trần Văn Thành cho hay, đểcó đủ lao động, doanh nghiệp phải nhận cả những người bị khuyết tật vào làm. ÔngThành nói: "Làm hàng mộc gia dụng cũng có công đoạn mà người khuyết tật có thểtham gia, nên tôi cố gắng sắp xếp, tạo điều kiện cho đối tượng này có việc làmvà doanh nghiệp có được nguồn lao động. Quả thực, việc tuyển dụng lao động, nhấtlà lao động hàng mộc có tay nghề hiện nay rất khó".
Theo anh Nguyễn Minh Tâm, Phó giám đốc Công ty cổ phần chế biến hàng xuấtkhẩu (Depco), đây là thời điểm rất khó khăn cho các doanh nghiệp bị thiếu hụtlao động. Doanh nghiệp vừa chớm phục hồi, đơn hàng tuy có nhưng giá sản phẩm lạibị các đối tác siết chặt nên lãi không cao, thậm chí hòa vốn. Các khoản tiềndoanh nghiệp phải đóng cho người lao động hiện nay cũng nhiều hơn so với trướcđây, như bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp. Chính vì những lýdo đó mà doanh nghiệp khó tăng được lương cao để thu hút lao động. Ngoài ra,việc hụt lao động còn một nguyên nhân nữa, đó là công nhân về quê làm việc khôngtrở lại nữa.
Hiện nay, hầu hết những người trong ngành chế biến gỗ xuất khẩu đều cóchung nhận định là sẽ gặp khá nhiều khó khăn về lao động trong thời gian tới khibước vào mùa sản xuất (bắt đầu từ tháng 11 năm nay tới tháng 4 sang năm).
Theođánh giá của Hiệp hội chế biến lâm sản tỉnh Đồng Nai, vào thời điểm mùa làm hàngmộc xuất khẩu thì cũng trùng vào mùa sản xuất của các ngành hàng khác, như: gốm,mây tre đan, sản xuất giày da, túi xách v.v... vì vậy, lao động lại càng trở lênkhan hiếm./.
(TTXVN/Vietnam+)
