“Đạo đức nghề báo trong khai thác và xử lý nguồn tin” là chủ đề hội thảo khoahọc diễn ra tại Hà Nội ngày 11/10, với sự tham dự của hơn 150 đại biểu là cácnhà báo lão thành, nhà khoa học, nhà quản lý cơ quan báo chí, phóng viên và sinhviên báo chí.
Hội thảo do Hội Nhà báo Việt Nam, Học viện Báo chí và tuyên truyền phối hợptổ chức để bàn về vấn đề đang được xã hội quan tâm, vừa có ý nghĩa thời sự, vừacó ý nghĩa lâu dài, cơ bản trong hoạt động báo chí. Ban tổ chức đã nhận được hơn40 tham luận của các nhà báo, các nhà khoa học, cơ quan quản lý, cơ quan chỉ đạobáo chí, các cơ quan báo chí, cơ sở đào tạo, nghiên cứu cả nước gửi tới hộithảo.
Các tham luận tập trung chủ yếu vào 2 chủ đề: công tác thông tin tuyên truyềnvà đạo đức nghề nghiệp của người làm báo; pháp luật, trách nhiệm xã hội của báochí nhìn từ thực tiễn, lý luận.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hà MinhHuệ nhấn mạnh, nhu cầu tăng doanh thu, quảng cáo đã góp phần đẩy tốc độ cạnhtranh cung cấp thông tin giữa các cơ quan báo chí lên cao. Đã xảy sai phạm trongtác nghiệp báo chí, trong đó có sai phạm về đạo đức nghề nghiệp mà những ngườilàm báo, nhất là làm báo mạng đã, đang mắc phải. Một bộ phận nhỏ báo chí, một sốnhà báo vì lý do kinh tế, chưa nhận thức đầy đủ về chức năng, nhiệm vụ báo chíhoặc do non kém về chuyên môn đã chạy theo thị hiếu tầm thường, vi phạm phápluật, đạo đức nghề nghiệp làm ảnh hưởng tới uy tín, danh dự của báo giới nướcnhà…
Vi phạm tập trung nhiều nhất ở phần khai thác và xử lý nguồn tin. Gần đâynhất là vụ phóng viên cơ quan báo chí thường trú tại địa phương đưa tin giật gândựa trên nguồn tin nghe lại từ người khác. Một số cơ quan báo chí khác tiếp tụckhai thác chủ đề không có thật đó, phụ họa thêm chi tiết phỏng vấn "như thật."
Cách làm báo vô trách nhiệm bỏ qua quy trình thẩm định, kiểm chứng thông tinđó đã vi phạm quy định đạo đức của người làm báo Việt Nam, cho thấy sự không làmtròn trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân của người làm báo.
Hội Nhà báo Việt Nam đã nhận diện vi phạm đạo đức nghề nghiệp của một số hộiviên, nhà báo ở 5 dạng phổ biến. Đó là vi phạm do nhận thức non kém về chínhtrị; thiếu kiến thức nói chung, trong đó có kiến thức về luật pháp, nhất là Luậtbáo chí và các văn bản pháp luật liên quan; ý thức công dân kém, cố tình vi phạmđể mưu lợi; yếu kém về nghiệp vụ báo chí, nhất là trong quy trình khai thác vàxử lý nguồn tin; thiếu rèn luyện về phẩm chất, đạo đức, đặc biệt là khai thácnguồn tin, sao chép thông tin...
Các đại biểu tham dự hội thảo đã chia sẻ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu liênquan đến công tác thông tin và đạo đức nghề nghiệp từ thực tiễn hoạt động báochí. Hầu hết các đại biểu đều nhất trí cho rằng về cơ bản các cơ quan báo chí đãlàm tốt công tác thông tin, các dòng thông tin chủ đạo đã đóng góp tích cực vàosự phát triển chung của đất nước. Những mảng tối, vi phạm chỉ chiếm một phần nhỏtrong báo giới. Có nhiều ý kiến cho rằng: vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong hoạtđộng báo chí không phải mới diễn ra gần đây mà đã có từ trước đó, song mức độ viphạm cũng như tính chất vụ việc vi phạm có khác hơn trước, nhất là trong tìnhhình phát triển công nghệ thông tin mạnh mẽ như hiện nay. Cũng có ý kiến đề cậptới trách nhiệm của các Ban biên tập, lãnh đạo các cơ quan báo trong việc xử lýcác vi phạm trên báo chí. Các Ban biên tập, lãnh đạo cơ quan báo chí thể hiệntốt vai trò, trách nhiệm cũng chính là cách để trau dồi đạo đức nghề nghiệp, cótác dụng trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ nhà báo.
Thông tin từ Bộ Thông tin truyền thông cho thấy: Trong 2 năm 2010-2011, Bộ đãtiếp nhận và xử lý 600 đơn thư khiếu nại, tố cáo trên 200 vụ việc, đã xử lý hơn100 trường hợp vi phạm trong hoạt động báo chí. Năm 2010 xử lý 51 trường hợp,trong đó có 42 trường hợp ở báo in, 6 trường hợp báo điện tử và 3 trường hợp ởphát thanh, truyền hình; thu thẻ nhà báo 4 trường hợp. Năm 2011, xử lý 51 trườnghợp, trong đó cảnh cáo 1 trường hợp, nhắc nhở 14 trường hợp…/.
Hội thảo do Hội Nhà báo Việt Nam, Học viện Báo chí và tuyên truyền phối hợptổ chức để bàn về vấn đề đang được xã hội quan tâm, vừa có ý nghĩa thời sự, vừacó ý nghĩa lâu dài, cơ bản trong hoạt động báo chí. Ban tổ chức đã nhận được hơn40 tham luận của các nhà báo, các nhà khoa học, cơ quan quản lý, cơ quan chỉ đạobáo chí, các cơ quan báo chí, cơ sở đào tạo, nghiên cứu cả nước gửi tới hộithảo.
Các tham luận tập trung chủ yếu vào 2 chủ đề: công tác thông tin tuyên truyềnvà đạo đức nghề nghiệp của người làm báo; pháp luật, trách nhiệm xã hội của báochí nhìn từ thực tiễn, lý luận.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hà MinhHuệ nhấn mạnh, nhu cầu tăng doanh thu, quảng cáo đã góp phần đẩy tốc độ cạnhtranh cung cấp thông tin giữa các cơ quan báo chí lên cao. Đã xảy sai phạm trongtác nghiệp báo chí, trong đó có sai phạm về đạo đức nghề nghiệp mà những ngườilàm báo, nhất là làm báo mạng đã, đang mắc phải. Một bộ phận nhỏ báo chí, một sốnhà báo vì lý do kinh tế, chưa nhận thức đầy đủ về chức năng, nhiệm vụ báo chíhoặc do non kém về chuyên môn đã chạy theo thị hiếu tầm thường, vi phạm phápluật, đạo đức nghề nghiệp làm ảnh hưởng tới uy tín, danh dự của báo giới nướcnhà…
Vi phạm tập trung nhiều nhất ở phần khai thác và xử lý nguồn tin. Gần đâynhất là vụ phóng viên cơ quan báo chí thường trú tại địa phương đưa tin giật gândựa trên nguồn tin nghe lại từ người khác. Một số cơ quan báo chí khác tiếp tụckhai thác chủ đề không có thật đó, phụ họa thêm chi tiết phỏng vấn "như thật."
Cách làm báo vô trách nhiệm bỏ qua quy trình thẩm định, kiểm chứng thông tinđó đã vi phạm quy định đạo đức của người làm báo Việt Nam, cho thấy sự không làmtròn trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân của người làm báo.
Hội Nhà báo Việt Nam đã nhận diện vi phạm đạo đức nghề nghiệp của một số hộiviên, nhà báo ở 5 dạng phổ biến. Đó là vi phạm do nhận thức non kém về chínhtrị; thiếu kiến thức nói chung, trong đó có kiến thức về luật pháp, nhất là Luậtbáo chí và các văn bản pháp luật liên quan; ý thức công dân kém, cố tình vi phạmđể mưu lợi; yếu kém về nghiệp vụ báo chí, nhất là trong quy trình khai thác vàxử lý nguồn tin; thiếu rèn luyện về phẩm chất, đạo đức, đặc biệt là khai thácnguồn tin, sao chép thông tin...
Các đại biểu tham dự hội thảo đã chia sẻ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu liênquan đến công tác thông tin và đạo đức nghề nghiệp từ thực tiễn hoạt động báochí. Hầu hết các đại biểu đều nhất trí cho rằng về cơ bản các cơ quan báo chí đãlàm tốt công tác thông tin, các dòng thông tin chủ đạo đã đóng góp tích cực vàosự phát triển chung của đất nước. Những mảng tối, vi phạm chỉ chiếm một phần nhỏtrong báo giới. Có nhiều ý kiến cho rằng: vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong hoạtđộng báo chí không phải mới diễn ra gần đây mà đã có từ trước đó, song mức độ viphạm cũng như tính chất vụ việc vi phạm có khác hơn trước, nhất là trong tìnhhình phát triển công nghệ thông tin mạnh mẽ như hiện nay. Cũng có ý kiến đề cậptới trách nhiệm của các Ban biên tập, lãnh đạo các cơ quan báo trong việc xử lýcác vi phạm trên báo chí. Các Ban biên tập, lãnh đạo cơ quan báo chí thể hiệntốt vai trò, trách nhiệm cũng chính là cách để trau dồi đạo đức nghề nghiệp, cótác dụng trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ nhà báo.
Thông tin từ Bộ Thông tin truyền thông cho thấy: Trong 2 năm 2010-2011, Bộ đãtiếp nhận và xử lý 600 đơn thư khiếu nại, tố cáo trên 200 vụ việc, đã xử lý hơn100 trường hợp vi phạm trong hoạt động báo chí. Năm 2010 xử lý 51 trường hợp,trong đó có 42 trường hợp ở báo in, 6 trường hợp báo điện tử và 3 trường hợp ởphát thanh, truyền hình; thu thẻ nhà báo 4 trường hợp. Năm 2011, xử lý 51 trườnghợp, trong đó cảnh cáo 1 trường hợp, nhắc nhở 14 trường hợp…/.
Thanh Giang (TTXVN)
