Tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 1/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2021; tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.
Bên cạnh những nhận định về tình hình phát triển kinh tế xã hội, về lạm phát, nhiều đại biểu đã quan tâm đến đất đai vì trong thời gian qua, giá bất động sản ở nhiều nơi đã bị đẩy lên quá cao, gây lũng đoạn thị trường.
Thắng thầu, bỏ cọc để thổi giá đất
Phát biểu về những góc khuất, những tiêu cực trong đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn) chỉ rõ 4 vấn đề nổi cộm.
Thứ nhất, tình trạng thắng thầu bỏ cọc, thổi giá đất lên cao. Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, việc thắng thầu bỏ cọc không còn là chuyện hiếm trong đấu giá đất ở nước ta. Không ít nhà đầu tư đã lợi dụng chiêu trò này để thắng với mức đấu giá cao chót vót, sau đó lại bỏ cọc nhằm kích giá đất, thổi giá đất nhằm thao túng thị trường, làm lợi cho một nhóm thiểu số.
[Bộ TN-MT đề nghị các địa phương chấn chỉnh đấu giá các khu đất vàng]
Đại biểu cho rằng điều này dẫn đến nhiều hệ lụy như giá đất bị đẩy lên cao, có những nhà đầu tư lợi dụng để nâng giá trị cổ phiếu hoặc trái phiếu và nguy hiểm hơn là có những người còn lợi dụng để "đánh võng" giá trị tài sản bảo đảm cho các khoản vay ngân hàng.
"Việc giá đất bị đẩy lên quá cao cùng với giá ảo sẽ khiến cho giấc mơ an cư của những người có thu nhập thấp ngày càng trở nên xa vời," đại biểu Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh.
Thứ hai là tình trạng "quân xanh, quân đỏ," thông đồng để dìm giá tại nhiều phiên đấu giá đất. Đại biểu chỉ rõ các thủ đoạn trong đấu giá đất, giá của lô đất bị thao túng gây ra những thiệt hại rất lớn cho tài sản của Nhà nước chứ không chỉ đơn thuần là những vi phạm quy định về đấu giá, đấu thầu.
Thứ ba, tình trạng bắt tay ngầm rút ruột tài sản Nhà nước. Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, sẽ không thể tác động được vào cuộc đấu giá nếu như không có 'tay trong'. Ở mức độ vi phạm đơn giản thì là cung cấp thông tin, tiết lộ thông tin để có thể trúng giá rẻ. Ở mức độ vi phạm nghiêm trọng hơn là sự cấu kết với những người có thẩm quyền để tạo thành nhóm lợi ích rút ruột của nhà nước.
Thứ tư, tình trạng móc ngoặc trong thẩm định giá. Đại biểu nêu rõ thẩm định giá là một khâu vô cùng quan trọng trong đấu giá đất. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng pháp luật đã trao cho tổ chức này chức năng quá lớn, trong khi cơ chế kiểm soát lại hết sức lỏng lẻo.
Đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn tới nhiều sai phạm trong thẩm định giá nói chung và thẩm định giá đất nói riêng.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, những bất cập nêu trên đã gây ra những hệ lụy rất lớn với kinh tế xã hội và cần phải mạnh tay xử lý.
Lấy dẫn chứng lùm xùm vụ đấu giá đất Thủ Thiêm và ở một số nơi, đơn vị, cá nhân tham gia đấu thầu bỏ giá cao rồi bỏ cọc, khiến cơ quan quản lý và thị trường bất động sản rối như canh hẹ, đại biểu kiến nghị Chính phủ cần phải tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn nữa cũng như chỉ đạo thanh tra, kiểm tra thường xuyên hơn đối với hoạt động này.
Đại biểu Thủy cũng kiến nghị Bộ Công An chọn một số phiên đấu giá đất để xác minh, điều tra làm rõ nhằm tăng tính răn đe, phòng ngừa vi phạm tội phạm trong hoạt động này.
Cần cập nhật kịp thời giá đất theo sát giá thị trường
Nhấn mạnh tầm quan trọng của thị trường vốn, thị trường chứng khoán đối với nền kinh tế đất nước, đại biểu Phan Thái Bình (Đoàn Quảng Nam) cho biết hai thị trường này có sự phát triển đáng ghi nhận trong những năm qua, song một số sai phạm trong lĩnh vực này đã được phát hiện và đưa ra xử lý đã gióng lên những hồi chuông báo động.
Theo đại biểu Phan Thái Bình, để khắc phục tình trạng này, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo cơ quan thuế các cấp và các cơ quan liên quan như tổ chức hành nghề công chứng, thực hiện các biện pháp chống thất thu thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản; hướng dẫn người dân, doanh nghiệp kê khai đúng giá chuyển nhượng bất động sản, bước đầu nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, theo đại biểu, các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế thời gian qua còn chung chung, chưa giải quyết triệt để tận gốc vấn đề.
Nhằm đảm bảo các thị trường này phát triển ổn định, lành mạnh, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về đất đai, về thuế; trong đó quy định rõ nguyên tắc xác định giá đất theo giá thị trường đúng theo quy định của Luật Đất đai. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải cập nhật đúng, đủ, kịp thời giá đất theo sát giá đất thị trường vào bảng giá đất nhà nước để làm căn cứ tính thuế trong hoạt động kinh doanh chuyển nhượng bất động sản và tính chi phí bồi thường hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất cho người dân, đảm bảo sự công bằng bình đẳng trong các mối quan hệ này.
Bên cạnh đó, đại biểu Phan Thái Bình đề nghị Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế quy định rõ các biện pháp chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản để cơ quan thuế địa phương thực hiện nhất quán, đảm bảo tính thống nhất, công khai, minh bạch, tránh tình trạng lạm quyền, nhũng nhiễu, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, góp phần đưa thị trường bất động sản phát triển lành mạnh./.