Đơn giản hóa nghi lễ, làm việc hiếu hạnh trong mùa Vu lan đặc biệt

Năm nay, lễ Vu lan diễn ra trong lúc tình hình dịch bệnh COVID-19 hết sức phức tạp, các cơ sở thờ tự đã tổ chức các khóa lễ dưới hình thức trực tuyến, đáp ứng nhu cầu tâm linh của người dân.

Thực hiện nghi lễ trong mùa Vu lan từ nhiều năm nay đã là một hoạt động không thể thiếu trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Năm nào cũng vậy, chị Nguyễn Thúy Hằng (Hà Nội) chuẩn bị cho lễ Vu lan từ ngày mùng 10 tháng Bảy Âm lịch. Với chị, đây là dịp quan trọng, không thể thiếu sót, nhất thiết phải đi tảo mộ gia tiên, đi chùa lễ Phật và sửa soạn mâm cúng tại nhà.

Mùa Vu lan năm nay lại tới, đặc biệt hơn cả vì Hà Nội đang thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16. Chị Hằng cũng như nhiều người khác phải thay đổi cách thực hành các nghi lễ cho phù hợp với hoàn cảnh. Nhiều cơ sở tự viện cũng tổ chức các khóa tu, khóa lễ online để đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của người dân.

Hiểu đúng ý nghĩa của Vu lan

Năm nay, Hà Nội thực hiện giãn cách xã hội nên chị Nguyễn Thúy Hằng không thể đi chùa và thăm mộ người thân. Thay vào đó, chị nhờ người nhà ở quê ra mộ thắp hương. Mâm cúng Vu lan tại nhà cũng đơn giản hơn. Mọi năm, chị ra chợ Hàng Bè mua gà lễ, sắm sửa nhiều thứ cho ngày Rằm tháng Bảy. Năm nay, hầu như chị mua đồ chế biến sẵn.

Gia đình chị cũng “quán triệt” không đốt vàng mã để tránh lãng phí và bảo vệ môi trường. Trước thực tế thiên tai, dịch bệnh bủa vây con người khắp mọi nơi trên hành tinh, chị Hằng cho rằng mỗi người, mỗi gia đình cần có ý thức bảo vệ xã hội, bảo vệ môi trường hơn.

“Số phận con người bỗng mong manh và nhỏ bé hơn bao giờ hết trước cơn giận dữ của thiên nhiên. Thời điểm này, tôi nghĩ chúng ta nên sống có ý nghĩa hơn. Thay vì mua vàng mã để đốt thì dành tiền giúp đỡ những người đang khốn khổ vì dịch bệnh,” chị chia sẻ.

[VTV sản xuất chương trình 'Ý niệm yêu thương' nhân mùa Vu lan đặc biệt]

Tại một số nước Á Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, ngày lễ Vu lan thường được tổ chức vào ngày Rằm tháng Bảy Âm lịch, để tỏ hiếu với cha mẹ, ông bà và cũng để giúp đỡ những linh hồn đói khát. Ngoài ra, còn có việc cúng dường, làm phước, phóng sinh, bố thí để hồi hướng công đức cho những người đã khuất trong gia đình.

Ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng Ban Tôn giáo Thành phố Hà Nội. (Ảnh: NVCC)

Theo ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng Ban Tôn giáo Thành phố Hà Nội, tại Việt Nam, việc cúng Rằm tháng Bảy bao giờ cũng phải cúng ở chùa trước, rồi mới đến cúng tại gia. Lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào ban đêm, khi Mặt Trời đã lặn.

Vào ngày này, mọi gia đình đều chuẩn bị hai mâm cỗ để cúng tổ tiên tại bàn thờ gia tiên và cúng chúng sinh (cúng cô hồn, cúng thí thực) ở ngoài cửa nhà.

Trong mùa Vu lan, các chùa thường tổ chức tụng kinh và có nghi thức "Bông hồng cài áo," là cài bông hồng cho những ai còn mẹ và bông trắng cho những ai mất mẹ, nhắc nhở về lòng hiếu thảo và tình người.

Ông Phạm Tiến Dũng khẳng định việc thực hiện nghi lễ trong mùa Vu lan từ nhiều năm nay đã là một hoạt động không thể thiếu trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt.

Giảng giải ý nghĩa của lễ Vu lan, Thượng tọa Thích Minh Quang, Phó Chánh văn phòng Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cho biết Vu lan là dịp để chúng ta nghĩ đến “tứ đại ân”: ơn cha mẹ, ơn quốc gia, ơn thầy bạn và ơn xã hội.

Giảng giải điều này, Thượng tọa cho hay: “Phụ mẫu tại đường như Phật tại thế, Vu lan là dịp mỗi người nhìn lại bản thân mình, cần biết hiếu kính, phụng dưỡng ông bà cha mẹ. Đối với ơn quốc gia, chúng ta hãy là những người công dân tốt, đặc biệt trong thời khắc này, phải chấp hành nghiêm quy định của cơ quan chức năng, chung sức đẩy lùi dịch bệnh. Ơn thầy bạn là sự trân trọng những kiến thức, đạo lý đã được dạy dỗ. Ơn xã hội là biết ơn mọi người, mọi tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là những bác sỹ, chiến sỹ tuyến đầu đang vất vả chống dịch ngày đêm.”

Thượng tọa Thích Minh Quang thực hiện nghi lễ Vu lan tại chùa Bái Đính. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Khi tiến hành nghi lễ Vu lan, Thượng tọa Thích Minh Quang hướng dẫn người dân hãy cùng cầu nguyện cho cha mẹ được mạnh khỏe, bình an, tai qua nạn khỏi; cầu nguyện cho quốc thái dân an, dịch bệnh tiêu tan, để mọi người được an vui, hạnh phúc; cầu nguyện cho những người đang dấn thân nơi tuyến đầu chống dịch luôn được bình an, khỏe mạnh; cầu nguyện cho các bệnh nhân không may mắc COVID-19 sớm được bình phục để trở về với người thân và gia đình; cầu cho đồng bào không may bị tử vong vì dịch sớm được siêu sinh về miền cực lạc...

Vu lan trực tuyến

Đại đức Thích Đạo Tâm, chùa Thần Quang (44 phố Ngũ Xã, Ba Đình, Hà Nội) cho hay Vu lan năm nay, chùa tổ chức nghi lễ Phật giáo với quy mô nhỏ, nội bộ, tuyệt đối không để Phật tử tín đồ đến chùa.

“Với tâm hiếu hạnh, tu tập theo lời Phật dạy thì nơi đâu có lòng từ bi nơi đó là thắng địa, Phật tử nên tiến hành nghi lễ tại tư gia, có thể mở trang Facebook của các thầy, các chùa để tham gia các khoá lễ online,” Đại đức Thích Đạo Tâm cho hay.

Từ đầu tháng Bảy Âm lịch, Đại đức Thích Đạo Tâm đã có những bài chia sẻ trên mạng xã hội hướng dẫn Phật tử lễ Vu lan tại nhà. Lễ vật có thể không nhiều, chỉ cần chuẩn bị được 6 thứ: Hương (trầm), hoa, đăng (đèn, nến), trà, quả, thực (xôi, chè, bánh hoặc mâm cơm chay, mặn).

Ngoài ra nếu điều kiện cho phép, người dân đi chợ, có thể mua cá, ốc, lươn, trạch... mang ra chỗ nước sạch để thả. Đại đức cũng khuyên nhủ mọi người không nên đốt vàng mã.

“Nếu được hãy dâng cúng tiền thật, đặt vào đĩa gọn gàng, dâng cúng xong đem tiền đó mua sách bút cho con cháu nhân dịp năm học mới sắp tới hoặc đem làm từ thiện,” Đại đức Thích Đạo Tâm cho biết.

Đại đức Thích Đạo Tâm. (Ảnh: Zing)

Trưởng Ban tôn giáo Thành phố Hà Nội cho rằng việc cúng lễ tại gia đình có thể thực hiện được theo tinh thần gọn nhẹ, giản tiện. Quan trọng nhất là mọi người thực hiện hành vi thiện lành với cái tâm trong sáng, tham gia các hoạt động thiện nguyện, đóng góp cho cộng đồng thông qua việc ủng hộ cho các Quỹ phòng, chống dịch COVID-19.

“Năm nay, lễ Vu lan diễn ra trong lúc tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn ra hết sức phức tạp, các cơ sở thờ tự đã tiến hành các hoạt động dưới hình thức trực tuyến, người dân hoàn toàn có thể liên hệ và tham gia sinh hoạt qua các trang web chính thức của các chùa, cổng thông tin điện tử của các tổ chức giáo hội,” ông nói.

Ông Phạm Tiến Dũng chia sẻ một số trang web hỗ trợ quần chúng tham gia tụng kinh online trong dịp lễ Vu lan năm 2021 như khuongviet.vn, hvpgvn.edu.vn, giacngo.vn. Ngoài ra, Phật tử và người dân có thể tham gia khóa tu báo hiếu một ngày trên trang web hoangphaponline.com. Cũng trên website này, khóa lễ Vu lan trực tuyến sẽ diễn ra lúc 19h hàng ngày trong suốt tháng Bảy Âm lịch./.

(Vietnam+)